علت صدای شکم چیست؟
صدای قاروقور ممکن است از معده یا روده باریک باشد. این صداها معمولا به گرسنگی نسبت داده می‌شوند، چون هنگام خالی بودن معده و روده باریک، بلندتر شنیده می‌شوند. هنگامی که این اندام‌ها خالی‌اند، نمی‌توانند صداهایشان را پنهان کنند. این صداها بیشتر هنگامی شنیده می‌شوند که ماهیچه‌های دیواره روده منقبض می‌شوند و مایعات و گازها در روده‌ها وجود دارند.
علائم صداهای شکم
صداهای شکم صداهای ایجاد شده بوسیله روده باریک است. آنها ممکن است بوسیله عبارات زیر توصیف شوند:
- شر شر
- ریزش کردن وسایل
- قار و قور
- صدای خفیف و نازک
برای مطالعه مقاله علت نفخ شکم و راههای برطرف کردن آن کلیک کنید.
علائم همراه با صداهای شکم
صداهای شکم به تنهایی عامل نگرانی نیستند. البته وجود علائم دیگری که همراه صداها ظاهر میشود، ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد. این علائم عبارتند از:
- گاز اضافی
- تب
- تهوع
- استفراغ
- اسهال مکرر
- یبوست
- مدفوع خونی
- سوزش سر دل که به داروهای بدون نسخه پاسخ نمی‌دهد
- کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
- احساس سیری
اگر هر کدام از این علائم یا درد شکمی را داشتید، به پزشک مراجعه کنید. مراقبت درمانی می‌تواند از عوارض بالقوه جدی پیشگیری کند.
عوامل زیر موجب ایجاد صداهای شکم‌اند:
۱. گوارش عادی
یکی از علتهای صدای شکم فرایند گوارش است. صداهایی که میشنوید ممکن است قسمتی از گوارش غذایی که خورده‌اید باشند. هنگامی که هوا و مایعات در دستگاه گوارش تجمع پیدا می‌کنند، روده‌های شما با انقباض‌هایشان آنها را جابه‌جا می‌کنند. این حرکات ممکن است در معده نیز منعکس شوند و صدا ایجاد کنند.
۲. گرسنگی
گرسنگی هم می‌تواند علت صدای شکم باشد. هنگامی که معده شما خالی است، صداها را بلندتر میشنوید؛ زیرا چیزی نیست که صداهای طبیعی حرکات معده را ساکت کند. اگر معدهتان حدود ۲ ساعت خالی بماند، انقباضات معده و روده شدید‌تر و سریعتر نیز خواهند شد.
۳. اختلالات گوارشی
گاهی نوعی اختلال گوارشی صداهای شکمی شدید را ایجاد می‌کنند، مثلا سندروم روده تحریک پذیر. در صورت ابتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر ممکن است علائم دیگری از قبیل درد، اسهال و نفخ را نیز تجربه کنید.
۴. ناسازگاری‌های تغذیه‌ای
دستگاه گوارش شما ممکن است نتواند بعضی مواد غذایی را به‌خوبی هضم کند و گازهایی در روده تولید شوند. در این صورت، صداهای زیادی از شکم خود میشنوید که ممکن است بر اثر حساسیت به چنین موادی باشند:
- حبوبات؛
- محصولات لبنی؛
- غلات غنی از فیبر؛
- بعضی میوه‌ها و سبزیجات؛
- گلوتن (پروتئین گندم و جو).
۵. مشکلات تنفسی
تنفس سینه‌ای، که موجب میشود شانه‌هایتان بالا بیاید و فقط قفسه سینه شما منبسط شود، باعث تنفس سطحی میشود؛ یعنی اکسیژن کمتری وارد خون میشود که ممکن است گوارشتان را مختل کند.
۶. انسداد روده
صداهای خیلی بلند و تیز شکم گاهی نشانه انسداد روده هستند. انسداد هنگامی اتفاق میافتد که غذا یا مدفوع نتواند در مسیر لوله گوارش حرکت کند. از علائم دیگر انسداد روده می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- استفراغ؛
- ورم شکم؛
- ناتوانی در دفع؛
- احساس سیری؛
- درد یا گرفتگی شدید در قسمت شکمی.
وقتی روده‌ها غذاها را پردازش و تجزیه می‌کنند، شکم شما ممکن است قار و قور و یا غرش کند. دیواره‌های مسیر دستگاه گوارش اغلب ساخته شده از عضله است. وقتی غذا می‌خورید، دیواره‌ها منقبض می‌شوند تا غذاها را مخلوط کرده و فشار دهند به این صورت میتوانند آن را هضم کنند. این فرایند حرکات حلقوی نام دارد. حرکات حلقوی عموما مسئول صدای قار و قوری هستند که بعد از غذا خوردن میشنوید. این می‌تواند چند ساعت بعد از خوردن و حتی در شب به هنگامی که قصد خوابیدن دارید، اتفاق میافتد.
برای مطالعه مقاله علت ورم معده و راههای درمان آن! کلیک کنید.
گرسنگی هم می‌تواند موجب صداهای شکم شود. با توجه به مقاله منتشر شده بوسیله متابولسیم و غدد درون ریز، به هنگامی که شما گرسنه هستید، مواد شبه هورمونی در مغز، میل به غذا خوردن را فعال می‌کنند که بعدا پیامهایی به روده‌ها و معده می‌فرستد. در نیتجه، عضلات داخل سیستم گوارشی شما منقبض شده و موجب این صداها می‌شوند.
صداهای شکمی را از می‌توان بصورت طبیعی به دو گروه کم فعالیت یا پر فعالیت طبقه بندی کرد. کم فعالیت یا کاهش صداهای روده معمولا نشان میدهد که فعالیت روده‌ای کند شده است. از طرف دیگر، صداهای روده خیلی فعال که بلندتر هستند با افزایش فعالیت روده‌ها ارتباط دارد بطوری که حتی توسط سایر افراد هم شنیده میشود. آنها معمولا بعد از غذا خوردن یا به هنگام ابتلا به اسهال رخ می‌دهند.
اگر چه صداهای روده کم فعال و پر فعالیت طبیعی هستند اما تکرار دفعات هر دوی آنها و وجود علائم دیگر ممکن است نشان دهنده یک مشکل در سلامتی باشد.
علتهای دیگر
اکثر صداهایی که شما میشنوید به علت هضم طبیعی است اما صداهای شکم همراه با علائم ممکن است به علت یک مشکل جدیتر پیش زمینه یا استفاده از داروهای خاصی باشد.
فعالیت زیاد، فعالیت یا فقدان صداهای روده ممکن است به موارد زیر مرتبط باشد:
- تروما یا ضربه
- یک عفونت داخل دستگاه گوارش
- یک فتق که به هنگامی که بخشی از یک اندام یا بافت را از طریق یک بخش ضعیف شکمی عضله دیواره فشار وارد میکند.
- لخته خون یا کاهش جریان خون به روده‌ها
- میزان پتاسیم غیر نرمال خون
- میزان کلسیم غیر نرمال خون
- تومور
- انسداد روده‌ها یا گرفتگی روده‌ها
- کاهش موقت حرکت روده یا انسداد روده
علتهای فعالیت زیاد صداهای روده:
- خونریزی زخمهای گوارشی
- آلرژی غذایی
- عفونتهایی که منجر به التهاب یا اسهال می‌شوند
- استفاده از ملین
- خونریزی در سیستم گوارش
- بیماری التهاب روده بخصوص کرون
علتهای کم فعالیت بودن صداهای شکم یا فقدان صداهای روده:
- زخمهای نفوذ کننده
- داروهای خاص مانند کدئین
- بیهوشی عمومی
- جراحی شکم
- آسیب رادیواکتیو
- صدمه به روده‌ها
- انسداد جزئی یا کامل روده‌ها
- عفونت حفره شکمی یا پریتونیت
آزمایشاتی که برای غرغر شکم لازم است
اگر غرغر شکم با سایر علائم رخ دهد، دکتر ممکن است چندین آزمایش را برای تشخیص علت زمینه ای تجویز کند. دکتر شما همچنین ممکن است از ابزاری مانند مرور سابقه پزشکی شما، پرسیدن چند سوال در مورد فراوانی و شدت علائم و گوشی طبی برای گوش دادن به هر گونه صدای غیر طبیعی روده، استفاده کند. انسداد روده معمولا صدای بسیار بلندی تولید می کند. این صداها اغلب می تواند بدون استفاده از گوشی پزشکی شنیده شود.
آزمایشاتی که برای تشخیص علت غرغر شکم تجویز می شوند عبارتند از:
سی تی اسکن برای گرفتن تصاویر اشعه ایکس از ناحیه شکم.
اندوسکوپی که با استفاده از یک دوربین متصل به یک لوله کوچک انعطاف پذیر به ضبط تصاویر در داخل شکم می پردازد.
آزمایش خون برای رد کردن احتمال عفونت و یا آسیب به ارگان های دیگر بدن
درمان غرغر شکم
درمان به علت علائم شما بستگی دارد. صداهای عادی روده نیازی به درمان ندارد. اما اگر صداهای تولید شده در دستگاه گوارشتان باعث خجالتتان است مصرف غذاهایی که ممکن است نفخ و گاز بدنتان را بیشتر کند را محدود کنید.
این غذاها عبارتند از:
میوه ها
لوبیا
شیرین کننده های مصنوعی
نوشیدنی های گازدار
غلات کامل
اگر شما دچار عدم تحمل لاکتوز هستید از خوردن لبنیات با لاکتوز خودداری کنید. همچنین خوردن سریع غذا، نوشیدن مایعات با نی و خوردن آدامس باعث می شود مقدار بیشتری هوا ببلعید. پس این موارد را نیز به حداقل برسانید. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد مصرف پروبیوتیک ها می توانند صداهای روده را بیشتر کند. این را هم در نظر داشته باشید که به دلیل آنکه این صداها در بدن شما اتفاق می افتد، ممکن است بسیاری از آنها تنها توسط شما شنیده شوند و افراد دیگر آن را نشنوند.
برای مطالعه مقاله علائم کبد چرب و راههای کنترل و درمان آن! کلیک کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نشانه های اورژانسی، مانند خونریزی، آسیب روده یا انسداد شدید داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید. در بیمارستان ممکن است از طریق دهان یا بینی شما لوله ای را به معده یا روده بفرستند و آن ها را شستشو داده و خالی کنند. در این حالت توصیه می شود مدتی چیزی نخورید و ننوشید تا عضلات روده استراحت کنند.
برخی افراد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. برای مثال، اگر روده به طور کامل مسدود شده باشد، به جراحی برای حذف انسداد و بخشی از روده که آسیب دیده است، نیاز می باشد.
داروهایی نیز برای بیماری های خاص دستگاه گوارش مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو در دسترس هستند. اگر دکتر تشخیص داد که شما به یکی از این بیماری ها مبتلا هستید و غرغر شکم و روده بر اثر آن هاست، این داروها را تجویز می کند.
در موارد نادر، در صورت عدم درمان غرغر شکم که با علائم همراه است، عوارض خاصی پیش می آید که می تواند مرگبار باشد. به عنوان مثال انسداد روده، می تواند خطرناک باشد. در این بیماری اگر جریان خون به روده قطع شود، در دیواره رود بافت مرده ایجاد شده و به عفونت در حفره شکمی منجر می شود. این موضوع می تواند کشنده باشد. سایر شرایط و بیماری ها مانند تومورها و یا بیماری کرون ممکن است درمان و کنترل طولانی مدت نیاز داشته باشند.
۱۰ درمان مؤثر برای سروصدای شکم
با اینکه صداهای شکم قسمتی طبیعی از گوارش‌اند، گاهی ممکن است خجالت‌آور باشند. این ۱۰ راه‌حل طبیعی کمکتان می‌کنند بر این مشکل غلبه کنید:
۱. مقدار کافی آب بنوشید
گاهی نوشیدن آب راه‌حلی مؤثر برای درمان سریع صدای شکم است؛ مخصوصا اگر امکان غذاخوردن را ندارید. آب، علاوه بر پرکردن شکم، به گوارش نیز کمک میکند. با این کار می‌توانید از صداهای معده جلوگیری کنید یا پنهانشان کنید. برای دریافت مطلوب‌ترین اثر، بهتر است آب را آهسته در طول روز بنوشید.
حجم زیادی از آب در مدت‌زمان کوتاه، خود ممکن است باعث ایجاد صداهای معده شود.
۲. چیزی بخورید
وقتی معدهتان مدتی خالی باشد، از صداها می‌فهمید که باید چیزی بخورید. یک وعده غذایی کوچک یا میان وعده این صداها را به‌طور موقت از بین می‌برد. اگر صداهای شکم شما هر روز و در زمان خاصی به سراغتان می‌آیند، یعنی باید وعده‌های منظم بیشتری برای خود در نظر بگیرید؛ مثلا می‌توانید به‌جای ۳ وعده اصلی، ۴ تا ۶ وعده کوچک‌تر در طول روز میل کنید.
۳. غذایتان را آهسته بجوید
گوارش در دهان و با جویدن غذا آغاز میشود. اگر صداهای شکمتان مربوط به گوارش نامناسب باشد، با جویدن بیشتر و آرام‌تر غذا می‌توانید از این مشکل جلوگیری کنید. همچنین، جویدن درست حجم هوای بلعیده‌شده را کاهش میدهد و از تجمع گازها در دستگاه گوارش جلوگیری میکند.
۴. خوردن شکر، الکل و غذاهای اسیدی را محدود کنید
الکل، خوراکی‌های پرشکر و غذاهای اسیدی ممکن است صداهای شکم را تحریک کنند. شکر بیشترین تأثیر را روی گوارش شما دارد، مخصوصا قندهایی مثل فروکتوز و سوربیتول. از غذاهای اسیدی می‌توان به مرکبات و قهوه اشاره کرد. الکل نیز تمام سیستم گوارش را تحت تأثیر قرار میدهد (اسید معده را افزایش میدهد و موجب تورم آن میشود).
مصرف زیاد الکل نیز دفع مواد گوارش‌شده را به تأخیر می‌‌اندازد و موجب درد معده میشود.
۵. از غذاها و نوشیدنی‌هایی که گاز تولید می‌کنند بپرهیزید
بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها گاز بیشتری تولید می‌کنند. صداهای شکم نیز بر اثر جابه‌جاشدن این گازها در سیستم گوارش ایجاد می‌شوند. با اجتناب از غذاهای زیر می‌توانید مشکل خود را با صداهای شکم حل کنید:
- پیاز؛
- کلم؛
- لوبیا؛
- قارچ؛
- نخود؛
- عدس؛
- گل‌کلم؛
- نوشابه؛
- بروکلی؛
- غلات کامل.
می‌توانید این خوراکی‌ها را یکی‌یکی از رژیم خود حذف کنید، تا به منبع گازهای اضافی و صداهای شکم خود پی‌ببرید.
۶. ناسازگاری‌های غذایی‌تان را پیدا کنید
ناسازگاری با بعضی غذاها ممکن است به تجمع گازهای گوارشی و صدای شکم منجر شود؛ مثلا افرادی که دچار حساسیت به لاکتوز هستند، با خوردن لبنیات دچار مشکل می‌شوند. حدود ۶۵ درصد افراد از حساسیت به لاکتوز رنج می‌برند؛ البته این آمار می‌تواند در جمعیت‌های مختلف متفاوت باشد. بهترین راه برای کنترل علائم ناسازگاری با غذا جایگزین‌کردن آن است.
افرادی که از صدای شکم مزمن رنج می‌برند میتوانند با پزشک خود راجع‌به ناسازگاری غذایی صحبت کنند.
۷. از گروه‌های غذایی مختلف به‌طور متعادل استفاده کنید
صداهای شکم بعد از خوردن غذاهای سنگین بیشتر مشخص‌اند. غذاهایی که چربی، شکر و گوشت قرمز بیشتری دارند دشوارتر هضم می‌شوند. خوردن وعده‌های کوچک‌تر در فواصل منظم، همراه با جویدن کامل، احتمال پرخوری را نیز کاهش میدهد.
۸. فعالیت داشته باشید
ثابت شده است پیاده‌روی کردن و قدم‌زدن بعد از وعده‌های غذایی، با افزایش سرعت خالی‌شدن معده، به گوارش کمک میکند. راه‌رفتن پس از غذا فایده‌های گوارشی دیگری نیز دارد. تحقیقات نشان می‌دهند یک پیاده‌روی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای پس از غذاخوردن، قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش میدهد.
دقت داشته باشید فعالیت‌های شدید پس از خوردن غذا به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
۹. استرستان را کنترل کنید
سروصدای شکم ممکن است در شرایط پر استرس تشدید شود، مثلا در مصاحبه‌های کاری و امتحان‌ها. دلیل رابطه استرس و صدای شکم افزایش فعالیت دستگاه گوارش در هنگام اضطراب است و ربطی به پر یا خالی بودن معده نیز ندارد. مضطرب‌بودن گوارش را کند میکند که موجب هضم نامناسب و علائمی مانند ریفلاکس و صدای شکم میشود.
می‌توانید اضطرابتان را با مدیتیشن، نفس‌های عمیق و تکنیک آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی بهبود ببخشید. نفس‌های عمیق شکمی تأثیر مثبتی بر گوارش شما می‌گذارند.
۱۰. اختلالات گوارشی را در نظر داشته باشید
ممکن است صدای شکم شما نشانه بیماری زمینه‌ای مانند عفونت یا انسداد روده باشد. به همین دلیل، اگر این صداها شما را آزار دادند یا با علائم دیگری همراه شدند، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید تا به مشکل واقعی خود پی ببرید. سندرم روده تحریک‌پذیر ممکن است ریشه مشکل صدای شکم باشد. در این صورت، فقط با درمان آن می‌توانید صداهای شکمتان را کمتر کنید.
نکات پایانی
- باید در نظر داشته باشید بهترین راه برای درمان صدای شکم یافتن دلیل اصلی آن است؛
- اگر صداهای شکم شما با علائم دیگری مانند اسهال، تهوع و درد شکم همراه است، حتما با پزشک خود تماس بگیرید؛
- با اینکه این صداها عادی به شمار می‌روند، می‌توانید با غذاخوردن منظم، دوری از بعضی غذاها و نیز کنترل اضطراب صداها را کمتر کنید.
آیا برای شما پیش آمده در جمع صدای قار و قور شکمتان دربیاید؟ چقدر این مشکل برایتان آزاردهنده است؟ چطور با آن کنار می‌آیید؟ اگر آن را درمان کرده‌اید، چه توصیه‌ای برای دیگران دارید؟
