این مبحث روند و طراحی گام به گام تناوب زراعی و برنامه کشت های تناوبی در یک مزرعه جداگانه، را ارائه می کند. این روند براساس روش های استفاده شده مجموعه ای از کشاورزان خبره به انضمام سایر منابع می باشد. این روند چکیده ای است از آنچه پرورش دهندگان متخصص بر اساس تجربه، دانش و درک مستقیم خود در یک شیوه نظام مند کسب کرده اند.
به منظور ساده کردن موضوع، دستورالعمل ها به شکلی نوشته شده اند که گویی شخصی که این کاشت را انجام داده و مدیر این مزرعه است.
روند برنامه ریزی کشت تناوبی شامل مجموعه ای از مراحل زیر است:
۱- سازماندهی اطلاعات
۲- ایجاد یک برنامه تناوب کلی
۳- ترسیم نقشه کشت طرح تناوبی
۴- تعیین توالی محصول آینده و برنامه ریزی برای هر بخش از مزرعه
۵- اصلاح برنامه (طرح) توالی محصول
این روند برای کشاورزی که تنها چند نوع محصول را تولید می کند و شرایط زمین زراعی او در همه جا یکسان است، آسان ترین روش می باشد، اما برای کشاورزان با عملکرد چندگانه مفیدترین روش است. نمونه هایی از مزارع با مشکلات تناوبی ساده اکثر مزارع غلات حبوبات و عملکردهای برخی از عمده فروشان سبزی میباشد که همه این محصولات را می توان در زمین زراعی پرورش داد.
این رویه را می توان به منظور برنامه ریزی کردن برای تناوب هایی با محصولات بیشتر وانواع چندگانه خاک به کاربرد، اما فرایندی وقت گیر است.
با این حال، منافع برنامه ریزی نظام مند محصول طرح تناوبی با میزان (مقدار) محصولات و ترکیب زمین های زراعی، افزایش می یابد. در مزارعی که تنها چند نمونه محصول پرورش داده میشود میتوان تناوب های مناسب را با استفاده از تجارب سطحی حفظ کرد. با این وجود، با عملکردی مرکب، یک مشکل طولانی مدت را می توان حل کرد بدون این که کشاورز بفهمد اعمال تناوبی نیمه بهینه هستند.
هرچند که روش برنامه ریزی شده زیر به مراحل متعددی تقسیم شده است، اما روش پیچیده ای نیست؛ اگر ترکیب محصولات بسیار متنوع باشد، اگر یک محصول را چندین بار در هر فصل کشت کنید، محصولات زراعی را دو یا سه برابر کنید و یا زمین های زراعی در قابلیتشان برای پرورش انواع محصولات متفاوت باشند، فرایند طرح کشت تناوبی محصولات پیچیده تر میشود.
پرورش دهندگان که مایل به جست وجوی روش برنامه ریزی مفصل نیستند، این خلاصه را در برنامه ریزی توالی محصولات مفید خواهند یافت. باید توجه داشت که مراحل ساده شده ای که در اینجا ارائه شده اند، طرح تناوبی انعطاف پذیر و تعمیم یافتهای را دربر نمی گیرد بلکه توالی معرفی شده برای اینکه سردرگم نشوید. مراحل این بخش به طور ساده و خلاصه شده با حروف الف، ب، ج، … مشخص شده اند.
این مراحل را از مراحل شماره گذاری شده متمایز کنید
الف- تشخیص و اولویت بندی اهداف
ب-ترکیب محصولی خود را بنویسید.
ج- بررسی مساحت اضافی زیر کشت یک نوع محصول
د- تعیین دو محصولی و توالی های کوتاه که در مزرعه به خوبی جواب میدهند.
ه- برنامه ریزی یک طرح برای کشت تناوبی
و-شرایط کشت اینکه چه محصولاتی را می توان در هر واحد مدیریتی کشت داد.
ز- برنامه ریزی تابستان بعدی
برنامه های کشت و کار دو جنبه دارند: توسعه برنامه تناوبی کلی وتوالی محصولات خاص.
طرح تناوبی کلی می تواند مشخص کند که مثلا پس از محصولات خانواده سولاناسه محصولات خانواده خردل، سپس سبزیجات سبز رنگ به غیر از خردل و در آخرکدوها را می توان کشت کرد؛ یا بعد از محصولاتی که برای رشد نیاز به یک فصل کامل دارند، یک سال محصولات پوششی و سپس محصولاتی که کمتر از یک فصل نیاز دارند.
این طرح تناوبی چهار چوبی ارئه می کند؛ و طرح توالی جزئیات اینکه در سال بعد چه محصولی در ابتدا کشت می شود. طرح تناوبی باید آنقدر کلی(عمومی) شود که منجر به انعطاف پذیری در توالی شود.
طرح توالی ضرورتا آزمایشی است و به طور مطلوبی فضایی برای محصولات متناوب بعدی در صورت تغییرات دقایق آخر آب و هوایی یا اجبار بازار باقی بگذارد. برنامه تناوبی نسبتا مهم در برابر توالی محصولات در طرح کلی محصول بستگی به مزرعه دارد. به طور کلی، همانطور که عملکرد مزرعه ترکیبی افزایش می یابد، برنامه ریزی (طرح) تناوبی تا حد امکان کاهش می یابد و توالی دقیق محصول، بحرانی تر میشود.
اگر عملکرد مزرعه برای برنامه ریزی تناوبی مناسب است، توسعه یک طرح به مقدار بیشتری توالی محصولی را ساده می کند.
برای خواندن ادامه مطلب طراحی گام به گام تناوب زراعی کلیک کنید.
این مبحث درباره روش هایی است که زیست شناسان و دانشمندان خاک، در مورد کشت تناوبی در نظر می گیرند. بر خلاف کشاورزان متخصص که تناوب را به عنوان یک فرآیند در نظر می گیرند، دانشمندان و متخصصان، عمیقا جنبه های خاص تولید مواد آلی را مطالعه می کنند.
آنها به طور مفصل بررسی می کنند که چگونه کشت تناوبی، جنبه خاصی از سیستم مزرعه را تحت تأثیر قرار میدهد. درک مفاهیم ارائه شده می تواند به حل دوباره مشکلات پیش رو و توسعه برنامه تناوب کمک کند. متخصصان کشت تناوبی را از آغاز پیدایش علم کشاورزی در اوایل قرن ۱۹ مورد مطالعه قرار دادند.
اخیرا دانشمندان یک روش اصلاح شده در کشت تناوبی را به علت افزایش مشکلات مرتبط با محصول دهی مداوم گونه های منفرد اتخاذ کرده اند. در ۱۰ سال گذشته، محققان شروع به مطالعه فرایند کشت تناوبی در زمین های ارگانیک کردند.
بررسی توالیهای کشت محصول، در طول چند سال نیاز به شکیبایی خارق العاده و منبع مالی دارد که به مراتب بیشتر از کمکهای دولتی است. اکثر تحقیقات یک تناوب دو یا سه ساله را با میزان متداول محصول دهی مقایسه کردند.
این مطالعات، اغلب اطلاعات کمی در ارتباط با کشاورزان ارگانیک را فراهم کرده است. فواید بیولوژیکی و فیزیکی کشت تناوبی به دو دسته کلی و مرتبط با یکدیگر، تقسیم شده که عبارتند از بهبود کیفیت خاک و مدیریت آفت ها.
الگوهای خاصی برای هر کدام از این مقوله ها وجود دارد. کیفیت خاک گرایش به بهبود خاک در طول زمان دارد. بسیاری از لگومها (چمنهای بنشی) ریشه هایی عمیق دارند که خاک را پوک و مواد مغذی را باز یافت می کند. علفهای هرز، سیستم های متراکم تری را برای ریشه های ضعیف بوجود می آورند، اما در سیستمی با کشت بقولات انسجام خاک بهتر میشود.
به علاوه ریشه های آنها، به کندی از طریق فرم های متعدد مواد ارگانیک خاک فاسد می شوند، موادی که تمایل به تثبیت خاک و ذخیره سازی مواد مغذی برای رشد محصول دارند. در نتیجه محصولات جدید تمایل دارند که تاثیرات متضادی بر خاک داشته باشند و این به علت موارد زیر است:
1- میانگین تراکم نسبتا کم ریشه ها در هر متر مربع از خاک
۲- وجود خاک بایر بین ردیفهایی که در معرض بارش باران قرار می گیرند.
عوامل بسیاری می تواند این روشهای متضاد را اصلاح کند که شامل نوع و میزان تکرار کاشت و موادی که کشاورز برای اصلاحات خاک مانند کمپوست، مواد آلی و پودر سنگ استفاده می کند است.
تضاد بین علفهای هرز و محصولات پوششی، یک نقطه شروع خوب برای درک ارتباط بین کشت تناوبی و کیفیت خاک ایجاد می کند. علی رغم این که کشت تناوبی یک عنصر مهم در مدیریت بیماری ها، علفهای هرز و آفات است، اما یک اکسیر نجات بخش نیست.
بسیاری از مشکلات مرتبط با آفات را نمی توان با کشت تناوبی برطرف کرد. یک عامل مهم که توانایی کشت تناوبی برای مدیریت آفت ها را کنترل می کند ویژگی میزبانی آفات است. آفت های خاص، بر میزبانی گونه های خاص یا خانواده ای از محصولات متمرکز می شوند در حالی که این آفت های خاص میتواند گونه های خاص یا خانواده ای از محصولات را نابود کند.
عوامل اصلی دیگر تحرک و بقای آفت است. آفات متعددی می توانند در مزرعه به واسطه محصولات متعدد باقی بمانند و کشاورز باید از روش های مدیریتی علاوه بر تناوب، برای حفظ کیفیت محصول و سوداوری آن استفاده کند. آفت های متحرک می توانند در یک مزرعه پخش شوند و ایجاد مشکلاتی کنند.
گونه های خاص آفات، در یک دوره کوتاه بدون محصول میزبان مناسب حذف می شوند. در موردی دیگر، افت های پراکنده نشده که محصولات کمی میزبان آنها هستند میتوانند کنترل تناوب را در دیگر محصولات آسان کنند. مدیریت خاک از نظر بیماریها و آفات به شیوه های متعدد انجام می گیرد.
برای مثال مواد غذایی محصولات بر مقاومت بیماری گیاه اثر می گذارد. بعضی محصولات، انواع خاص بیماریهای خاکزاد را کاهش می دهند و کیفیت فیزیکی خاک و سود آوری مدیریت مکانیکی علفهای هرز را بهبود می بخشند. همه این عوامل تحت تأثیر کشت تناوبی قرار می گیرند.
زمین زراعی مطلوب شرایط خوبی برای جوانه زدن بذر و تکثیر ریشه ارائه میدهد و به محصولات اجازه میدهد تا رشد کنند. همچنین خاک یک زمین مزروعی خوب، فرایندهای دیگری را مانند تهویه خاک و دسترسی گیاه به آب را تسهیل می کند.
برای خواندن ادامه مطلب چگونه کشت تناوبی، جنبه خاصی از سیستم مزرعه را تحت تأثیر قرار میدهد؟ کلیک کنید.
به مجموعه ای از مواد بستری، ادرار و مدفوع گاو، گوسفند، مرغ با هر حیوان دیگری است که از محل نگهداری آنها بدست می آید کودهای حیوانی اطلاق می شود.
در صد مواد غذایی کود حیوانی و کیفیت فیزیکی آن به عواملی مثل نوع حیوان، کیفیت مواد بستری، میزان پوسیدگی کود، تغذیه دام، میزان سدیم و مقدار بذر علفهای هرزه اسپور بیماریها، لارو و تخم حسرات، سن و خاک دارد.
در صد ازت کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی و مرغی است. ولی درصد فسفر و پتاسیم کود مرغی از کودهای گاوی و گوسفندی بیشتر است.
درصد مواد غذایی کودها به تغذیه دام بستگی دارد.
مثلا چنانچه جیره غذایی دام از نظر یک عنصر ضعیف باشد، کود حاصله نیز به طریق اولی از نظر آن عنصر ضعیف خواهد بود و یا مثلا هر چه درصد فیبر جیره غذایی بیشتر باشد در صد فیبر مدفوع نیز زیادتر خواهد بود.
فراوانی ترکیبات آلی ازت دار ساده در کود حیوانی تازه بسیار مساله ساز است. تجزیه سریع این مواد سبب آزاد شدن آمونیاک و تجمع آن در مجاورت ریشه ها گشته و موجب مسمومیت گیاه می گردد.
پوسیدگی اولیه کود این مشکل را مرتفع می سازد بهمین جهت هیچ گاه نباید کود حیوانی تازه را به محصول کاشته شده داد.
زیادی املاح در کود نیز می تواند از طریق ایجاد پتانسیل اسمزی و یا مسمومیت مستقیم گیاه مساله ساز باشد.
بنابراین وجود مقدار متعادلی از عناصر غذائی و عدم زیادی عناصری مثل سدیم در کود دامی مطلوب می باشد. کیفیت مواد بستری نیز نقش مهمی در کیفیت و حالت فیزیکی کود حیوانی دارد.
معمولا اصطبل گوسفند فاقد بستر است. بدین لحاظ سرعت تجزیه و پوسیدگی کود گوسفندی زیاد و دوام آن در خاک کمتر از سایر کودها می باشد. کود گوسفندی را کود گرم گویند.
در مرغداری ها بیشتر از خاک اره و در گاو داریدا معمولا از کاد بعنوان مواد بستری استفاده می کنند. سرعت تجزیه و پوسیدگی گاه بیش از خاک اره می باشد. و بالعکس دوام خاک اره در خاک بیش از کار است.
برای خواندن ادامه مطلب کودهای حیوانی در زراعت ارگانیک کلیک کنید.
کودهای آلی و گیاهی یکی دیگر از انواع کودهایی می باشد که در زراعت ارگانیک برای رشد بهتر محصول و با کیفیت تر می توان از آنها استفاده کرد.
یکی دیگر از راه های افزایش ماده آلی خاک استفاده از کود سبز در تناوب زراعی می باشد. منظور از گود سبز شخم زدن گیاه در خاک پس از رشد کافی و بدون برداشت محصول است .اثر کود سبز بر خصوصیات فیزیکی خاک همانند کود حیوانی می باشد.
ولی کود سبز عملا مواد غذایی به خاک اضافه نمی کند، بلکه آن چه را که طی رشد خود از خاک جذب کرده و در خود ذخیره نموده است به خاک بر می گرداند، اما در صورتی که از گیاهان تیره بقولات به عنوان کود سبز استفاده شود تمام ازت تثبیت شده را به خاک بر می گرداند.
از طرف دیگر کود سبز با جذب و ذخیره مواد غذایی در خود از شسته شدن آنها جلوگیری می نماید. گیاه مورد استفاده به عنوان کود سبز می بایستی اثرات فیتوتوکسینی بر رشد محصول بعدی نداشته باشد، فصل رشد کوتاهی داشته، تراکم بوته بالا را تحمل کند و رشد سبزینه ای زیادی داشته باشد تا علاوه بر این که مقدار زیادی ماده آلی به خاک اضافه می کند، پوشش کامل خاک را تامین نماید.
پوشش کامل خاک برای جلوگیری از فرسایش خاک و ممانعت از رشد علف های هرز ضرورت دارد؛ بنابراین اهداف کود سبز را می توان در افزایش ماده آلی خاک، حفظ مواد غذائی خاک (در صورت استفاده از گیاهان تیره بقولات افزایش ازت خاک)، جلوگیری از فرسایش خاک و مبارزه با علف های هرز خلاصه نمود.
توجه به اهداف فوق روشن می سازد که کود سبز قبل از گیاهان وجینی در تناوب قرار میگیرد. کود سبز در سیکل تناوبی فقط می تواند جایگزین آیش فصلی گردد.
چنانچه طول آیش فصلی موجود برای تولید یک محصول کفایت می نماید، استفاده از کود سبز طی آن آیش فصلی مجاز نیست. نوع آیش فصلی (زمستانه یا تابستانه) که در شرایط کشت آبی توسط کود سبز جایگزین می شود به شرایط اقلیمی بستگی دارد.
در نواحی اقلیمی که با زمستان سرد مشخص می شوند، گیاهان وجینی (مانند چغندرقند، پنبه، ذرت و سیب زمینی در بهار کاشته می شوند و آیش زمستانه می تواند توسط کود سبز اشغال گردد.
در آن نواحی اقلیمی که با زمستان ملایم مشخص می شوند گیاهان وجینی ممکن است در پائیز (مانند چغندر قند و سیب زمینی) یا در بهار (مانند ذرت، پنبه و افتابگردان) کاشته شوند و کود سبز می تواند محصولی تابستانه یا پائیزه عکس دوران رشد محصول اصلی باشد.
مهمترین گیاهانی که به عنوان کود سبز در کشت آبی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از خلر، لوبیا روغنی،انواع لوبیا، چاودار، شبدر، جو و گندم سیاه.
یونجه به عنوان کود سبز کاشته نمی شود، اما در صورتی که پس از حصول رشد کافی سبزینه ای به خاک برگردانده شود، بعضی از اهداف کود سبز را تامین می کند.
گیاهانی مثل گندم سیاه، چاودار و شبدر ایرانی به خوب در خاک های فقیر رشد می کنند و در بهبود باروری و ساختمان خاک ها موثر می باشند.
کود سبز را حداقل دو هفته قبل از کاشت محصول اصلی به خاک بر می گردانند. هر چه درصد مواد خشبی کود سبز بیشتر و ازت آن کمتر باشد، می بایستی با فاصله زمانی طولانی تری از کاشت محصول اصلی به خاک برگردانده شود.
در صورتی که از گیاهانی مثل یونجه یا شبدر به عنوان کود سبز استفاده می شود می بایستی ابتدا آنها را با ماشین آلاتی مانند کولتیواتور پنجه غازی از پایین طوقه قطع نمود تا خشک گردند یا آنها را با علف کش راندآپ یا توفوردی خشک کرد و ۳ تا ۴ هفته بعد از طوقه کن کردن یا تیمار با علف کش در وضعیت گاورو بودن خاک شخم شوند.
در غیر این صورت رشد مجدد این گیاهان به وقوع پیوسته و به صورت علف هرز در خواهند آمد. هیچگاه نبایستی کود سبز را به عنوان علوفه برداشت و یا مورد چرای دام قرار داد.
این عمل باعث خروج مواد غذائی از خاک گشته و ممکن است رشد و عملکرد محصول بعدی را نقصان دهد.
چرای دام با یک برداشت مختصرعلوفه از کون سبز هنگامی امکان پذیر است که کود شیمیائی کافی به خاک داده شود و ایش فصلی موجود اجازه رشد مجدد و کافی را به کود سبز بدهد.
به کار گیری کود سبز در شرایط دیم ایران به نواحی پرباران ساحل خزر محدود می شود. در این نواحی می توان از گیاهانی مانند جو و چاودار به عنوان کود سبز برای محصولات وجینی بهاره مانند پنبه، ذرت و آفتابگردان استفاده نمود.
در این شرایط کود سبز را می بایستی حدود یک ماه قبل از کاشت در خاک شخم زد تا پوسیدگی مناسبی اتفاق افتاده و رطوبت کافی برای رشد محصول اصلی در خاک ذخیره شود.
برای خواندن ادامه مطلب کودهای آلی و گیاهی در زراعت ارگانیک کلیک کنید.
کنترل علف های هرز یکی از جنبه های مهم تولید در هر نظام کشاورزی و زراعت ارگانیک است که از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و احتیاج به استفاده اصول و روش های مخصوص خود را دارد.
علف های هرز به دلیل رقابت با گیاهان زراعی برای عوامل محیطی و نهاده ها، موجب کاهش کیفیت و کمیت محصول و ایجاد پناهگاهی مناسب برای حشرات و عوامل بیماری زا می شوند که می توانند مشکل ساز باشند.
مبالغ هنگفتی که هرساله کشاورزان صرف کاهش اثرات سوء علف های هرز بر روی محصولات خود می کنند و همچنین خسارت هایی که آن ها به دلیل نبود کنترل کافی علفهای هرز متحمل می شوند نشانگر اهمیت این موضوع است.
در حال حاضر کشاورزان آمریکایی سالانه حدود 6/2 دلار صرف کنترل علف های هرز مزارع خود می کنند که از این میان 3/6میلیارد دلار صرف خرید و حدود ۲۰۰ میلیون کیلو گرم سموم مختلف علف کش می شود.
در آمریکا حدود ۵۰ درصد از کل عملیات شخم در ارتباط با کنترل علف های هرز است و لازمه اجرای این عملیات شخم به کارگیری چهارونیم میلیون دستگاه تراکتور و مصرف سالانه ۷۵میلیارد لیتر نفت خام است.
با توجه به نقش زیاد علف کش ها در کشاورزی امروزی بعضی عوامل سبب شده که مساله لزوم ارزیابی دوباره استفاده از این متد توصیه شود.
– منابع آب آشامیدنی مانند رود خانه ها و سفره های آب زیرزمینی به سموم علف کش آلوده شده اند و این موضوع سبب پیدایش بیماری هایی چون سرطان خون شده است.
– هزینه سنگین تهیه و مصرف این سموم سبب شده کشاورزان کمتر از این مواد استفاده کرده و با استفاده از روش های مناسب و کم هزینه تر بتوانند سود خود را افزایش دهند.
بر اساس تجربه های کشاورزان و نتایجی که از پژوهش های انجام شده به وسیله محققان به دست آمده مشخص شده که در کشاورزی یک سری روش های فیزیکی و بیولوژیکی برای کنترل علف های هرز وجود دارد که می توانند ضمن کاهش وابستگی کشاورزان به علف کش ها زمینه بهبود شرایط زیست محیلی و کسب سود مناسب در تولید را نیز فراهم کنند.
از مهم ترین جایگزین ها می توان به اجرای تناوب زراعی، استفاده از سیستم کشت مخلوط، کاشت گیاهان پوششی با خواص آللوپاتیک استفاده از عوامل بیماری زا و حشرات آفت علف هرز و اجرای روش های خاص در شخم اشاره کرد.
علفهای هرز گیاهانی هستند که در مکان ها یا در دوره های ناخواسته ای از فصل زراعی رشد می کنند.
در یک مزرعه علف های هرز معمولا ناخواسته هستند برای اینکه آنها با محصول برای آب، موادغذایی و نور آفتاب رقابت می کنند و بنابراین مانع رشد محصول مورد نظر می شوند.
علفهای هرز ممکن است درآمد را بوسیله به تأخیر انداختن عملیات برداشت، پایین آوردن کیفیت محصول و با تولید بذر و ایجاد ساقه زیرزمینی که مزرعه و بیشتر محصولات را آلوده می کند، کاهش دهد.
از طرف دیگر علفهای هرز مزایایی نیز دارند و باعث حاصلخیزی خاک و بهبود ساختار خاک می شوند، همینطور به عنوان میزبان برای ارگانیسم های سودمند و یا آفات و بیماری ها، برخی از آنها برای مصرف دام و انسان، تهیه مالچ و جلوگیری از فرسایش مفید ابتدایی و مرحله برداشت است.
هدف معیارهای مدیریتی ارگانیکی علت برای نگهداری جمعیت علف های هرز در یک سطحی که منجر به زیان اقتصادی پرورش محصول یا صدمه زدن به کیفیت آن نمی شود، می باشد.
-تناوب زراعی و کشت مخلوط
-محصولات علوفه ای چند ساله
– اللوپاتی
– انتخاب گیاه زراعی مناسب
-مدیریت گیاه زراعی(تاریخ کاشت، عمق کاشت، تراکم و …)
-کنترل مکانیکی و استفاده از شعله
انرژی ورودی در کشاورزی رایج در مقایسه با کشاورزی ارگانیک برای بعضی محصولات زراعی بسیار بیشتر است که این امر خطرات زیست محیطی بسیاری را نمایان می سازد.
چند روش ممکن است در زمان یکسان به کار برده شوند. اهمیت و تأثیر روش های مختلف به گستره بزرگ گونه های علفهای هرز و شرایط محیطی وابسته است.
به هر حال بعضی روش ها برای محدوده وسیعی از علفهای هرز بسیار مؤثرند و بنابراین بطور منظم استفاده می شوند.
استفاده از تناوب زراعی چهارچوب اصلی کنترل پایدار علفهای هرز را تشکیل می دهد.
هر چند با اجرای تناوب زراعی مشکل تداخل ناشی از علفهای هرز بر طرف نخواهد شد اما بدین وسیله می توان گسترش جمعیت آن ها را محدود کرده و از ایجاد تغییرات بیشتری در ترکیب گونه ها جلوگیری کرد.
از آنجا که گیاهان زراعی به ویژه گونه های خاصی از علف هرز که دارای تشابه در عادت های رشد با آنها باشند تحت تاثیر قرار می گیرند، بنابراین با کاشت متناوب محصولات گوناگون که در زمان رسیدگی و در تاریخ کاشت، توان رقابتی و نیاز های غذایی با هم متفاوت باشند، می توان در رشد و تولید گونه های معینی از علفهای هرز خلل ایجاد کرد.
برای خواندن ادامه مطلب کنترل علف های هرز در زراعت ارگانیک کلیک کنید.