خربزه درختی بومی مکزیک و آمریکای مرکزی است. امروزه این گیاه در بیشتر مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری کشت میشود. هند بزرگترین تولیدکننده پاپایا در جهان میباشد. از میوه گیاه پاپایا به طور وسیع برای مصرف به عنوان میوه تازه در نوشیدنیها، ژله، مربا، کیک، بستنی و به صورت خشک و کریستاله مورد استفاده قرار میگیرد. از نظر ارزش غذایی، میوه رسیده خربزه درختی منبع غنی از ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای سلامت انسان میباشد. میزان ویتامین ث آن بیشتر از گوجه فرنگی و مرکبات است. پاپایا چندین کاربرد در صنعت دارد. از نظر بیوشیمیایی، ترکیبات برگ و میوه آن پیچیده است و چندین پروتئین و آلکالوئید با کاربرد دارویی و صنعتی مهم تولید میکند.
خربزه درختی با نام علمی (Carica papaya L.) که متعلق به خانواده (Caricaceae) و گیاهی دولپه و پلیگام میباشد. خربزه درختی گیاهی همیشه سبز و سریع الرشد میباشد که عمر کوتاهی (5 تا 7 سال) دارد. این گیاه دارای ساقه منفرد، اسفنجی و توخالی به رنگ خاکستری یا قهوهی متمایل به خاکستری است. قطر تنه بین 10 تا 30 سانتیمتر و ارتفاع آن بین 2 تا 10متر است. در پاپایا برگها به صورت خوشه در رأس و بخش بالایی ساقه قرار دارند. شکل برگها پنجهای بوده و حاوی 7 تا 11 لوب میباشند. خربزه درختی معمولا دو پایه است و از نظر جنسیت به سه دسته نر، ماده و دوجنسی طبقهبندی میشود. جنسیت در خربزه درختی تحت تاثیر شرایط آب و هوایی به ویژه دما و خشکی قرار میگیرد. گلها در خربزه درختی در مجاورت برگها ظاهر میشوند. گلهای ماده به صورت تکی یا در خوشههای 2 تا 3 تایی ظاهر میشوند. گلهای نر کوچکتر و به تعداد بیشتر بوده و بر روی گل آذینی به طول 60 تا 90 سانتیمتر ظاهر میشوند میوه در آن، گرد تا بیضی و به رنگ نارنجی متمایل به زرد تا زرد میباشد.
ابعاد میوه پاپایا حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر است. پوست این میوه ابتدا سبز است و زمانی که کاملاً رسیده و آماده مصرف شود، به رنگ زرد کهربایی تا کمی نارنجی درمیآید. این میوهی آبدار، گوشتی زرد، نارنجی یا صورتی و بافت نرم و شیرینی دارد. درون گوشت پاپایا دانههای سیاه کوچک زیادی وجود دارد که تلخ مزه هستند. میوه رسیده را میتوانید به صورت خام مصرف کنید. از آنجا که میوه نرسیده حاوی میزان زیادی لاتکس است، میتواند باعث تحریک انقباضات شود. به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف آن را بپزید. این میوه در تهیه سالاد و اسموتی کاربرد زیادی دارد.
نام فارسی | پاپایا، خربزه درختی |
نام انگلیسی | papaya |
نام علمی | Carica papaya L. |
خانواده | Caricaceae |
خواص و فواید پاپایا بسیار زیاد است. این میوه حاوی آنزیمی به نام پاپایین است. این آنزیم زنجیرههای پروتئینی ماهیچههای گوشت را میشکند و هضم آن را سادهتر میکند. پاپایا سرشار از آنتی اکسیدانهایی مانند کاروتنوئید و لیکوپن، فیبر، انواع ویتامین مانند ویتامین آ و ث و مواد معدنی است.
بر اساس تحقیقات، لیکوپن و ویتامین ث از بیماریهای قلبی پیشگیری میکنند. از آنجا که پاپایا سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین است، میتواند بیماریهای قلبی را دور کند و اثر محافظتی کلسترول خوب با نام HDL را افزایش دهد.
کاروتنوئیدهای موجود در این میوه مانع از چسبیدن و رسوب کلسترول در دیواره رگهای خونی میشود و میتواند از سکتههای قلبی جلوگیری کند. فیبر موجود در این میوه هم کلسترول بد خون را کاهش میدهد.
برای خواندن ادامه مطلب کاشت و پرورش درخت پاپایا کلیک کنید.