گونههای مهم با مصرف تجاری عبارتند از: E. purpuea, E. angustifolia و E. pallida.
گیاهشناسی
سرخارگل گیاهی است چندساله، با برگهای باریک و ساقهای محکم به ارتفاع تا ۹۰ سانتی متر. ساقههای گلدار آن در انتها فقط گل با گل برگهای صورتی ختم میشود.
گیاه وقتی جویده میشود دارای مزه تلخ و تاحدی سوزاننده است. گیاه بومی نیمه غربی شمال آمریکاست. گونه اصلی (Angustifolia) از نظر ارتفاع کوچکتر از دوگونه دیگر است. قسمت مورد استفاده گیاه همه قسمتها به خصوص ریشهها است. ریشههایگونه Angustifolia ممکن است به طول ۲/۱ متر نیز برسد.
خواص دارویی
ضد میکروب، متعادل کننده سیستم ایمنی، ضد التهاب، ضد زکام، مرهم و مقوی
کاربرد:
سرخارگل یکی از داروهای اصلی برای کمک به بدن جهت رهایی از عفونتهای میکروبی است. این گیاه دارویی اغلب بر علیه حملههای ویروسی و باکتریایی موثر است. این گیاه برای شرایطی مانند سوختگیها، عفونت خونی و عفونتهای مشابه و نیز همراه با دیگر گیاهان دارویی برای هر گونه عفونتی در هر بخش از بدن میتواند استفاده گردد. برای مثال سرخارگل همراه با بومادران یا قرهقاط بر علیه التهاب مثانه موثر است.
این گیاه دارویی برای عفونتهای بخشهای فوقانی دستگاه تنفسی شامل التهاب نای، التهاب لوزهها، سرماخوردگی عمومی و دیگر شرایط زکامی در بینی و سینوس نیز کارایی مناسبی دارد. بطور کلی سرخارگل را میتوان به صورت وسیع و ایمن استفاده کرد. تنتور یا جوشانده گیاه را میتوان به صورت دهانشویه برای التهاب لثه یا پیوره نیز استفاده کرد. سرخارگل را به صورت موضعی و به عنوان لوسیون برای درمان زخمهای عفونی و بریدگیها نیز میتوان استفاده کرد.
مواد موثره موجود در ریشه سرخارگل میتوانند علیه استرپتوکوکوس و استافیلوکوکوس موثر باشند. اکیناکوزید مشتق شده از اسید کافئیک در گیاه فعالترین ماده موثره آن بوده و ۶ میلیگرم از آن معادل یک واحد پنیسیلین قدرت درمانی دارد.
در دیگر مطالعات اینگونه مشخص شده است که سرخارگل از عفونت جلوگیری کرده و بافت آسیب دیده از عفونت را تا حدی با جلوگیری از فعالیت آنزیم هیالورونیداز ترمیم مینماید.
سرخارگل با ترکیب کردن آنزیم هیالورونیداز با دیگر مواد از فعالیت آن جلوگیری میکند که بطور موقت سبب افزایش یکپارچگی مانع شده و در نتیجه پاتوژنها نمیتوانند برای تخریب ماده زمینهای وارد عمل شوند. این فرایند بوسیله مواد موثره مختلفی کمک میشود که مشخصاً از این گروه مواد میتواند با پلیساکارید کمپلکس که اکیناسین ب نامیده میشود اشاره نمود.
پلیساکاریدهای خالص شده این گیاه دارویی به شدت سیستم دفاعی ماکروفاژی بدن را فعال میسازد. ماکروفاژها شروع به تخریب پاتوژنها نموده و سلولهای سرطانی نابودی میشوند. سرخارگل به تنهایی ماکروفاژ را فعال میسازد بدون اینکه تاثیری بر روی سلولهای T داشته باشد. گلیکوزیدهای اکیناکوزید به نظر در این گیاه دارای خاصیت آنتی بیوتیکی هستند اما احتمالاً به صورت سینرژیستی با دیگر مواد موثره موجود در سرخارگل نیز وارد عمل میشوند. پلیساکاریدها دارای بهترین خواص تحریک سیستم ایمنی هستند و ویروسکش نیز میباشند. سایر مواد موثره موجود در این گیاه نیز دارای خواص ضد توموری و باکتریکشی میباشند.
این گیاه اساساً برای جلوگیری و درمان عفونتهای مزمن بویژه سرماخوردگی، آنفلونزا و دیگر عفونتهای بخش بالایی دستگاه تنفسی مناسب است و سبب کاهش دوره بیماری و نیز شدت علایم میگردد. نتیجهگیری تمام این نکات این است که سرخارگل تا حدی بر عملکرد سیستم ایمنی اثر دارد و به بدن کمک میکند که در مواجهه با عفونتها قویتر و سریعتر واکنش دهد. این گیاه ماکروفاژها را که سلولهای سرطانی و پاتوژنها را تخریب میکنند فعال کرده و با افزایش سلولهای سفید خون مانند نوتروفیلها، مونوسیتها، ائوسینوفیلها و بتا لینفوسیتها عمل فاگوسیتوز را افزایش میدهد.
شرایط اکولوژیکی
نور مورد نیاز :
سرخارگل به نور فراوان احتیاج دارد. در نور آفتاب کامل با سایه جزئی بهترین رشد را دارد.
خاک مناسب سرخارگل :
خاکهای سبک (شنی) و متوسط (لومی) بهترین خاک برای سرخارگل می باشد.
دمای مناسب :
این گیاه به سرما مقاوم بوده و تا دمای منفی ۱۰ درجه سانتی گراد را به راحتی تحمل می کند.
رطوبت مورد نیاز :
رطوبت متوسط در سبز شدن بذرهای سرخارگل نقش مهمی دارد.
کوددهی :
سرخارگل گیاه کم توقعی است و نیاز زیادی به عملیات کود دهی ندارد ولی اگر در حین داشت بطور ماهیانه آن را با یک کود متعادل تغذیه کنیم نتیجهٔ بهتری خواهیم گرفت.
تکثیر :
سرخارگل معمولاً به دو طریق تکثیر میشود
تکثیر با بذر : بذرها از نیمه دوم اسفند تا نیمهٔ اول فروردین در خزانه یا گلخانه پاشیده شده و با خاک تا عمق حداکثر ۲ سانتیمتر پوشیده میشوند. بذور سرخارگل معمولاً از قوه رویشی پایینی برخوردار هستند و برای جوانه زنی نیازمند رطوبت بالا میباشند.
تکثیر به وسیله تقسیم بوته :در این روش معمولاً از گیاهان ۳ ساله استفاده میشود. در اواسط پاییز ابتدا شاخ و برگهای اضافی و مزاحم حذف گردیده و سپس بوته از خاک خارج میشود. بوته را به چهار تا پنج قسمت که هر کدام دارای مقداری ریشه باشند تقسیم کرده و کشت میکنند. ریشه گیاهان تا زمان کاشت بایستی به صورت مرطوب نگهداری شود.
گیاه “فاگوپیروم” از اولین گیاهانی است که در خاور دور اهلی و کشت گردید. از دانه های این گیاه در چین باستان به عنوان یک ماده غذایی استفاده می شده است و قدمت آن به 5000 تا 6000 سال قبل باز می گردد. این گیاه در قرون اول و دوم قبل از میلاد مسیح در چین به طور منظم کشت می شده و در قرون پنجم و ششم پس از میلاد مسیح سطح زیر کشت آن به شدت افزایش یافت. فاگوپیروم 3000 سال قبل، از چین وارد ژاپن شد و کشت گردید. این گیاه در قرن هشتم میلادی به عنوان یک محصول زودرس و سریع الرشد در ژاپن مدنظر قرار گرفت و با گیاهان مختلف به تناوب کشت می گردد. فاگوپیروم تا قبل از قرن پانزدهم میلادی در سطوح وسیع در روسیه کشت می شد. احتمالاً از اوایل قرن پانزدهم بذر آن از طریق روسیه وارد آلمان شده و کشت گردیده است. مطالعات نشان می دهد که بذر فاگوپیروم در قرن پانزدهم توسط یکی از سربازان جنگ های صلیبی که از اعراب تهیه کرده بود، به فرانسه منتقل و کشت گردیده است. به همین دلیل در فرانسه آن را ساراسن کورن (Saracen corn) به معنی ذرت عرب نامیدند. این گیاه در قرن هفدهم توسط مهاجران از اروپا به امریکا منتقل و کشت شد و در آنجا نام آن را گندم فرانسه گذاشتند. در حال حاضر فاگوپیروم در مزارع واقع در شمال و شمال شرق امریکا کشت می شود. به دنبال تقاضای زیاد دانه های این گیاه به منظور استفاده در غذای حیوانات اهلی و نیز تولید آرد، در سال 1866 تولید این گیاه در امریکا به شدت افزایش یافت. از پیکر رویشی فاگوپیروم در اکثر منابع علمی به عنوان دارو یاد شده و خواص دارویی آن مورد تأکید قرار گرفته است. مواد مؤثره این گیاه انعطاف پذیری مویرگ ها و سرخرگ ها را افزایش داده و از شکنندگی آن جلوگیری می کنند. از این مواد همچنین برای درمان برخی ناهنجاری های عروق مانند سست و نفوذپذیر شدن دیواره رگ ها استفاده می شود. اصلاح شکنندگی مویرگ ها توسط مواد مؤثره (روتین) فاگوپیروم باعث کاهش خونریزی شبکه ای، سکته ناقص و انسداد شریان قبل شده فشار خون را تنظیم و ورم و اِدم را درمان می کند. از ترکیب روتین با ویتامین ث داروهایی برای جلوگیری از خونریزی ها تولید می شود. از دانه های فاگوپیروم به عنوان یک محصول غذایی – دارویی استفاده می شود. چراکه در بسیاری از کشورهای خاور دور مردم اغلب علاقه دارند روتین را به همراه یک ماده غذایی کسب کنند تا به صورت دارو. از این رو مردم ژاپن معتقدند دانه های فاگوپیروم یک غذای بسیار مغذی است که به بدن آرامش می دهد. از التهاب، عرق زیاد، خون دماغ و فشار خون بالا جلوگیری می کند.
گیاهشناسی
فاگوپیروم گیاهی علفی و یکساله است. این گیاه متعلق به تیره علف هفت بند بوده و منشأ آن شمال چین گزارش شده است. سه گونه دیگر از جنس فاگوپیروم در برخی کشورها به منظور استخراج روتین کشت می شوند.ارتفاع این گیاه متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش داشته و بین 15 تا 80 سانتیمتر است. ساقه آن سبزرنگ است و گاهی بر اثر تجمع آنتوسیانین ها ممکن است به رنگ قرمز مشاهده شود. ساقه توخالی و شکننده بوده و در مقابل باد یا تگرگ به شدت آسیب پذیر است. ساقه در محل گره ها از استحکام بیشتری برخوردار است. ریشه این گیاه کوتاه و ظریف است و به همین دلیل قادر به تحمل خشکی نمی باشد. از این رو در صورت عدم آبیاری به موقع در روزهای گرم سال گیاهان پژمرده می شوند. برگ های فاگوپیروم درشت و به شکل قلب یا پیکانی شکل بوده و طول آن به 5 تا 7 سانتیمتر می رسد. برگ ها به طور متناوب روی ساقه قرار می گیرند. برگ های پایینی از دمبرگ بلندی برخوردار بوده در حالی که برگ های ناحیه فوقانی ساقه فاقد دمبرگ اند. گل ها کوچک و سفید رنگ بوده و بطور متراکم در قسمت فوقانی ساقه ها پدیدار می شوند. گرده افشانی در این گیاه توسط حشرات انجام می گیرد. گل های فاگوپیروم جاذب حشرات بوده و شهدآور می باشند. فاگوپیروم گیاهی دیپلوئید است (2n=8). دانه سه وجهی و به رنگ قهوه ای تیره مایل به سیاه می باشد.
نیازهای اکولوژیکی
بذر فاگوپیروم در دمای هفت درجه سانتی گراد جوانه می زند. ولی دمای مطلوب برای جوانه زنی بذر این گیاه 26 درجه سانتی گراد گزارش شده است.
گیاه فاگوپیروم از دوره رویشی کوتاهی برخور دار است، از این رو ان را می توان در مناطق گرم و همچنین خشک و مرطوب کشت کرد. این گیاه به سرمای بهار و پاییز حساس است. از آنجا که گیاه فاگوپیروم از ریشه کوتاه، سطحی و ظریفی برخور دار است، قادر به تحمل خشکی نمی باشد. چنانچه این گیاه در یک محیط خشک و کم آب کشت شود صدمات زیادی بر رشد، نمو و عملکرد (اعم از عملکرد رویشی و عملکرد بذر) آن وارد می شود. از این رو کشت دیم آن امکان پذیر نبوده و در طول رویش باید به صورت منظم آبیاری شود. فاگوپیروم به غرقابی حساس است. چنانچه شش روز اول پس از سبز شدن بذر، گیاهان غرقاب شوند مرگ گیاه حتمی است. اگر پس از سبز شدن گیاهان یک یا سه روز غرقاب شوند عملکرد دانه به ترتیب 63 و 64 درصد کاهش یافته و رشد گیاه ( شامل ارتفاع گیاه، تعدا شاخه و وزن پیکر رویشی ) به طور معنی داری کاهش می یابد. علت این کاهش اختلال در عمل فتوسنتز گیاه تحت تاثیر غرقابی است.
تحقیقات نشان می دهد کشت فاگوپیروم در اقالیم گرم سبب افزایش مقدار روتین در پیکر رویشی می شود. در حالی که در اقلیم های بسیار گرم برگ ها و ساقه های جوان گیاه سوخته و از عملکرد پیکره رویشی و مقدار روتین به شدت کاسته می شود. در آزمایشی که روی چهار رقم فاگوپیروم تحت شرایط کاملا کنترل شده و در اتاق رشد انجام شد، تاثیر نور و دما بر روی آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این شرایط گیاهان تحت تاثیر 12 ساعت (روز کوتاه) و 19 ساعت (روز بلند) روشنایی و درجه حرارت های 5/24 در روز و 18 درجه سانتی گراد در شب (شرایط گرم) و 18 درجه در روز و 12 درجه سانتی گراد در شب (شرایط سرد) قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین عملکرد وزن خشک پیکر رویشی و همچنین مقدار روتین در شرایط روز بلند و گرم به دست می آید.
فاگوپیروم در هر نوع خاکی قادر به رویش است ولی از کشت آن در خاک هایی که فاقد زهکش مناسب می باشند، باید اجتناب کرد. این گیاه در طول رویش به عناصر غذایی خاص نیاز ندارد. کشت این گیاه در خاک های حاصل خیز سبب ورس شده و عملکرد دانه کاهش می یابد. خاک هایی با بافت سبک تا متوسط و حاوی مقادیر مناسبی ترکیب های آهکی خاک های مناسبی برای کشت فاگوپیروم می باشند. این گیاه در خاک های اسیدی به خوبی رشد کرده و مقاومت زیادی دارد.
پی اچ خاک برای کشت فاگوپیروم بین 5 تا 7 مناسب است.
تکثیر
کاشت و تکثیر فاگوپیروم توسط بذر و به صورت دستپاش یا ردیف کاری انجام می گیرد. فاگوپیروم را باید مستقیماً در زمین اصلی کشت کرد. چنانچه این گیاه به عنوان کود سبز یا برای تغذیه زنبورهای عسل کشت شود، معمولاً به صورت دستپاش کشت می شود. اگر هدف از کشت این گیاه استفاده از پیکر رویشی یا دانه های آن باشد، کشت ردیفی فاگوپیروم توصیه می شود. عمق کشت بذر متفاوت و بستگی به بافت خاک داشته و بین یک تا سه سانتیمتر است. پس از کاشت، انجام آبیاری مناسب جهت جوانه زنی یکسان بذور ضرورت دارد.
تناوب کشت
با توجه به دوره رویشی کتاه فاگوپیروم، این گیاه را می توان به عنوان محصول دوم پس از گیاهانی که در تابستان برداشت می شوند، کشت نمود. اگر چه فاگوپیروم را می توان با هر گیاهی به تناوب کشت کرد، ولی بهتر است با گیاهانی که مانع گسترش علف های هرز می شوند به تناوب کشت شود.در برخی کشور ها (مانند نپال) تناوب کاشت به صورت یک ساله با برنج، فاگوپیروم و ذرت است.
فاگوپیروم در ارتفاعات بالا در کشور بوتان با سیب زمینی، گندم و جو و در ارتفاعات پایین تر با برنج و درت به تناوب کشت می شود.
مواد و عناصر غذایی مورد نیاز
فاگوپیروم در طول دوره رویشی کوتاه خود به مواد و عناصر غذایی زیادی نیز نداشته و می تواند مواد و عناصر غذایی مورد نیاز خود را از باقی منده محصول قبل تامین کند.
اگر چه ازت سبب افزیش مقدار پروتئین دانه می شود، ولی مقدار آن نباید از حد خاصی زیادتر شود. زیرا با تحریک رشد رویشی گیاه، عملکرد دانه را کاهش می دهد. تحقیقات نشان می دهد که افزودن مقدار 30 کیلوگرم در هکتار ازت سبب افزایش عملکرد دانه می شود. مصرف ازت اضافی سبب تحریک رشد علف های هرز در مزارع فاگوپیروم نیز می شود. لازم به ذکر است که ازت نقش عمده ای در افزایش مقدار روتین در پیکره رویشی این گیاه ندارد.
ریشه فاگوپیروم قادر به تجزیه سنگ فسفات و جذب فسفر آن است. وجود فسفر زیاد در خاک سبب ایجاد علائم کمبود شدید روی به صورت کلروز بین رگبرگی در برگ ها می شود. تحقیقات نشان می دهد که وجود مقادیر مناسب کبلت در خاک نیز سبب افزایش تولید روتین در پیکر رویشی فاگوپیروم می شود.
آماده سازی خاک
گیاه فاگوپیروم به غرقابی حساس است، از این رو زمین باید کامل تسطیح شود تا گیاهان دچار غرقبی نشوند. فاگوپیروم به علف های هرز بسیار حساس است. لذا زمینی که فاگوپیروم در آن کشت می شود باید فاقد علف های هرز چند ساله باشد. انجام کولتیواتور مناسب نقش عمده ای در کنترل علف های هرز چند ساله دارد. اواخر زمستان، اوایل بهار کلوخه ها را با دیسک خرد نموده و آنگاه زمین را تسطیح و ستر خاک را برای کاشت باید آماده کرد.
تاریخ و فواصل کاشت
تاریخ کاشت و تراکم گیاه فاگوپیروم از فاکتور های مهمی است که نقش عمده ای در باروری گیاه داشته و هنگام کاشت بید مد نظر قرار گیرد. اگر این گیاه به منظور استفاده از پیکر رویشی آن کشت شود، بدور را می توان پس از رفع سرمای بهاره کشت کرد. چنانچه هدف از کشت فاگوپیروم برداشت دانه های آن به منظور استفاده در صنایع غذایی باشد، اواخر تابستان زمان مناسبی برای کشت این گیاه است. در این صورت زمان گلدهی مصادف با روز های اول پاییز خواهد بود که شرایط اقلیمی برای گرده فشانی، لقاح و تولید دانه بسیار مناسب است.
از آنجا که در شرایط اقلیمی مختلف زمان کاشت این گیاه متفاوت است، لذا توصیه می شود در هر اقلیمی تاثیر زمان کاشت بر عمکرد پیکره رویشی دانه و مقدار روتین مورد بررسی قرار گیرد.
تحقیقات انجام شده در نواحی مرکزی ایران تاثیر نه زمان کاشت بر رشد و نمو، عملکرد پیکر رویشی، دانه و مقدار روتین را مورد بررسی قرار داده و نتایج حاصل نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد پیکر رویشی خشک و بیشترین مقدار روتین از کرت هایی به دست آمد که پانزدهم خرداد ماه کشت شده بودن. در حالی که بیشترین عملکرد دانه از کرت هایی که تاریخ پانزدهم شهریور کشت شده بودند، حاصل گردید.
تحقیقات نشان می دهد در نیمه شمالی میسوری باید از کشت دیرتر از هفته اول مرداد اجتناب کرد. در حالی که در نیمه جنوبی آن کشت این گیاه می تواند تا 15 مرداد به تاخیر افتد. مناسب ترین زمان برای کاشت فاگوپیروم در کلمبیا بین 15 تیر تا 15 مرداد اعلام شده است. در ژاپن نیز مقدار روتین پیکر رویشی گیاهان کشت شده در اواخر تابستان (شرایط روز کوتاه) است.
فراسیون در طب سنتی بسیاری از کشور ها به عنوان یک گیاه ارزشمند مورد توجه بوده است. به طوری که مردم بعضی از کشور ها برای معالجه بیماری های ریوی، سل و برونشیت از این گیاه استفاده می کرده اند. مردم آمریکای شمالی برای رفع گلو درد و درمان سرفه از دم کرده این گیاه استفاده می کردند. مردم بعضی کشور ها از گیکره رویشی تازه فراسیون به عنوان سبزی نیز استفاده می کنند.
نام ماروبیوم از کلمه تلخ مشتق شده و اشاره به تلخ بودن پیکره رویشی این گیاه دارد. هوار (برگرفته از نام انگلیسی فراسیون) اشاره به کرک های سفید رنگ و انبوه این گیاه دارد.
تحقیقات اخیر نشان می دهد که پیکره رویشی فراسیون خاصیت دارویی داشته و برای معالجه بیماری های صفراوی و درمان ناراحتی های مربوط به دستگاه گوارش به کار می رود. مواد موثره این گیاه خلط آور بوده و سبب کاهش التهاب های حنجره و مجاری تنفسی می شود. فراسیون در صنایع نوشابه سازی (تولید نوشابه های اشتها آور) و همچنین به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد.
این گیاه در سطوح وسیعی در فرانسه و تعداد دیگری از کشور های اروپایی کشت می شود.
مشخصات گیاه
فراسیون گیاهی علفی، چند ساله و متعلق به تیره نعناع است. منشاء این گیاه آسیای مرکزی و نواحی مدیترانه گزارش شده است.
ارتفاع این گیاه متفاوت و بین 40 تا 60 سانتی متر است. ساقه چها گوش، مستقیم، منشعب و پوشیده از کرک های سفید رنگ است.
برگ ها به رنگ سبز تیره، تخم مرغی شکل یا کم و بیش گرد بوده و به صورت متقابل روی ساقه قرار می گیرند. سطح برگ ها نا صاف و پوشیده از کر های سفید رنگ است. پیکر رویشی این گیاه از بوی تند و مزه تلخی برخوردار است.
گل های فراسیون سفید رنگ و به صورت مجتمع در محل زاویه برگ ها ظاهر می شود. زمان ظهور گل ها با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت است و از خرداد تا شهریور ماه بر روی گیاه پیدیدار می شوند.
میوه فندقه، به رنگ قهوه ای روشن و به شکل تخم مرغ بوده و طول آن 5/1 تا 2 میلی متر است. داه به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای است. وزن هزار دانه 95/0 تا 2/1 گرم است. دانه های فراسیون معمولا از قوه رویشی کمی (حدود 30 درصد) برخوردارند.
پیکر رویشی این گیاه حاوی مواد موثره است. مهمترین آنها را مواد تلخ مانند ماروبئین (به مقدار 3/0 تا 1 درصد) تشکیل می دهد که منشاء ترپنی دارند. پیکره رویشی فراسیون همچنین حاوی تانن (به مقدار 6 تا 7 درصد)، مواد موسیلاژی (به مقدار 5 تا 6 درصد) و مقدار کمی اسانس (بین 2/0 تا 3/0 درصد) است. مهمترین ترکیبا اسانس را مونو ترپن ها و سزکویی ترپن ها تشکیل می دهند.
خواص دارویی
از نظر طب سنتی و قدیم ایران گیاه فراسیون دارای طبیعت و طبع گرم و خشک است. – تنظیم کننده کارکرد معده است. – بی اشتهایی را درمان میکند. – آسم را درمان میکند. – برای کم خونی مفید میباشد. – درمان ناراحتیهای قلبی است. – تسکین دهنده سرفه است. – تقویت کننده چشم و دندانها است. – تصفیه کننده خون است. – گیاه فراسیون محرک گردش خون و گوارش میباشد. – از پیشرفت کبد چرب جلوگیری میکند. – عرق فراسیون قاعده آور است. – تنظیم کننده اختلالات زنانگی است. – نیروبخش میباشد. – عفونت ریه را خشک میکند. – برطرف کننده کیست تخمدان و پستان است. – صفرا آور است. – درمان کیست تخمدان میباشد. – در تسکین تورم رحم موثر است – سنگ کیسه صفرا را از بین میبرد. – ترشحات بلغمی را از بدن بیرون میریزد. – ضد نزله مغزی – گیاه فراسیون تسهیل کننده زایمان
عرق فراسیون:
عرق گیاه فراسیون طبع گرم و خشک در بعضی مواقع معتدل نیز دارد. فراسیون ترشحات مختلف بدن خصوصا ترشحات بلغمی را از بدن بیرون میریزد. همچنین در زنان غیر حامله یا شیرده نقش موثر و مفیدی در پاکسازی اندام زنانه و تنظیم عادت ماهیانه آنان دارد. شاید بتوان گفت:که فراسیون یک تنظیم کننده هورمونهای زنانه است. شستشو دهنده و رقیق کننده ترشحات مخاط و نیرو بخش است. فراسیون به گفته بوعلی سینا پاک کننده رحم و تخمدان از کیست و عفونت میباشد. گیاهی از خانواده نعناییان و کمی تلخ مزه است.
خواص هورمونی عرق فراسیون:
ضد التهاب و ضد درد است و دارای اثر زیاد در دستگاه تناسلی زنان و مردان، پاک کننده رحم از ترشحات، تسهیل زایمان، کم کننده ترشحات واژینال و تنظیم عادت ماهانه میباشد.
عرق گیاه فراسیون از بین برنده تودههای خوش خیم پستانی است و از پیشرفت و پیدایش تودههای خوش خیم لیپوم در بدن و کبد چرب جلوگیری می کند.
درمان کیست تخمدان رحم، در لاغری کمر به پایین خانمها بسیار مفید میباشد.
در تسکین تورم رحم موثر است، مخاط را پاک و دفع ترشحات ناسالم را آسان میکند.
نیازهای اکولوژیکی
فراسیون در طول رویش به آفتاب فراوان و هوای گرم نیاز داشته و قادر به تحمل خشکی است. اگر چه در تابستان دما های بالا را تحمل می کند ولی در زمستان به سرما حساس است و در دمای زیر صفر برای مدت طولانی خشک می شود. فراسیون در هر نوع خاکی می روید، ولی خاک های آهکی با زهکش مناسب برای رویش این گیاه مناسب است. فراسیون در طیف وسیعی از پی اچ (5/4 تا 3/8) می روید.
تناوب کشت
فراسیون چها تا پنج سال در یک زمین باقی می ماند. در این شرایط علف های هرز می توانند بر این گیاه غلبه یافته و رویش ان را تحت تاثیر قرار دهند. از این رو تناوب آن باید با گیاهانی باشد که از گسترش علف های هرز به خصوص علف های هرز چند ساله جلوگیری می کنند.
گیاهان وجینی برای تناوب کشت با فراسیون گیاهان مناسبی هستند.
مواد و عناصر غذایی مورد نیاز
فراسیون در طول رویش به مواد و عناصر غذایی زیادی نیاز ندارد. از آنجایی که این گیاه به کود های آلی حساس است، این کود ها می بایست در اختیار گیاهانی که با فراسیون به تناوب کشت می شوند، قرار گیرند.
از سال دوم رویش توصیه می شود با توجه به وضعیت خاک مقادیر متوسطی ازت، فسفر و پتاس در اختیار گیاهان قرار گیرد.
آماده سازی خاک
پس از برداشت گیاهانی که با فراسیون به تناوب کشت شده اند، باید شخم متوسطی زده شود. اوائل بهار با شکستن سله ها و خرد کردن کلوخه ها می بایست زمین را تسطیح و بستر آن را برای کشت فراسیون آماده کرد.
تاریخ و فواصل کاشت
زمان مناسب برای کشت بذور فراسیون در خزانه زیر پلاستیک اواخر اسفند ماه تا اوایل فروردین ماه است. بذر ها در ردیف هایی به فاصله 15 تا 20 سانتی متر کشت می شوند. عمق کشت بذر باید بین 5/1 تا 2 سانتی متر باشد. هنگامی که ارتفاع نشاء های حاصل به هشت تا ده سانتی متر رسید (اواخر اردیبهشت تا اوائل خرداد) می بایست آنها را به زمین اصلی منتقل کرد.
زمان مناسب برای تکثیر رویشی فراسیون نیز اواخر شهریور تا اوائل مهر ماه است.
در هر دو حالت، بوته ها باید در ردیف هایی به فاصله 50 تا 60 سانتی متر و فاصله دو بوته روی ردیف نیز 30 تا 40 سانتی متر در زمین اصلی کشت شوند.
روش کاشت
فراسیون را می توان توسط بذر یا از طریق رویشی تکثیر کرد.
با توجه به پایین بودن قوه رویشی بذر فراسیون، کشت مستقیم آن توصیه نمی شود. تکثیر این گیاه توسط بذر تنها در سطوح کوچک کشت و یا در خزانه زیر پلاستیک امکان پذیر است. در این حالت چنانچه کشت به صورت ردیفی باشد می بایست در هر متر طول ردیف مقدار دو گرم بذر با کیفیت مناسب کشت گردد. چنانچه کشت در خزانه به صورت دست پاش باشد می بایست در هر متربع 200 تا 300 بذر ریخته شود.
تکثیر رویشی بهترین روش تکثیر فراسیون بوده و از طریق تقسیم بوته صورت می گیرد. در این روش بوته هایی را که سه تا چهار سال از عمر آنها می گذارد، از زمین خارج می کنند. سپس هر بوته را به سه تا چهار قسمت تقسیم و در زمین اصلی کشت می کنند. پس از انتقال بوته ها به زمین اصلی بلافاصله زمین را باید به طور مناسب آبیاری نمود.
مراقبت و نگهداری
مهمترین عملیات داشت این گیاه مبارزه با علف های هرز است. در طول رویش گیاه، بر حسب تراکم و نوع علف های هرز باید دو مرتبه علف های هرز سزح مزرعه را وجین کرد. وجین مکانیکی علف های هرز در سطوح وسیع توسط کولتیواتور انجام می شود.
آبیاری مناسب مزارع فراسیون در مواقعی که هوا برای مدت طولانی خشک باشد توصیه می شود.
تاکنون آفت یا بیماری خاصی روی فراسیون گزارش نشده است.
برداشت محصول
فراسیون در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار مواد موثره برخوردار است. در سال اول رویش یک مرحله و در سال های بعد دو و یا حتی سه مرحله می توان پیکر رویشی گیاهان را برداشت کرد. برداشت پیکره رویشی فراسیون از فاصله پنج تا هشت سانتی متری سطح زمین انجام می شود. محصول در سطوح کوچک توسط داس و در سطوح وسیع کشت یا ماشین برداشت می شود.
محصول را پس از برداشت، باید خشک کرد. با استفاده از جریان هوای آزاد و یا استفاده از خشک کن های الکتریکی می توان محصول را خشک کرد. خشک کردن محصول با روش جریان هوای آزاد باید در سایه انجام شده و گیاهان با ضخامت کم روی هم پهن شوند. چنانچه از خشک کن های الکتریکی استفاده شود دمای مناسب برای خشک کردن محصول نباید از 40 درجه سانتی گراد بیشتر شود.
پس از خشک شدن، محصول را باید بسته بندی و در مکان مناسبی نگهداری نمود. بعضی افراد به گرد و غبار دانه های گرده این گیاه حساس هستند. از این رو هنگام کار باید از دستکش های مخصوص، روپوش و ماسک استفاده کنند.
عملکرد پیکر رویشی خشک فراسیون در سال اول رویش 1 تا 5/1 تن در هکتار می باشد که از سال دوم به بعد افزایش یافته و به 5/1 تا 5/2 تن هکتار می رسد.
مردم بسیاری از کشور ها گیاه نعناع گربه ای معطر را می شناخته و از آن به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند و همچنین گیاهی ادویه ای استفاده می کردند.
کلمه کاتاریا از لغت لاتین کت به معنی گربه گرفته شده است. در بعضی کشور ها به این گیاه علف گربه (مانند سنبل الطیب) گفته می شود. زیرا گربه سانان (اعم از اهلی و وحشی) علاقه زیادی به بوی این گیاه داشته و به سمت آن کشیده می شوند. پس از نزدیک شدن، روی گیاه می غلتند و با اشتیاق فراوان آن را می بلعند. بعضی معتقدند گربه ها بیماری های خود را با این گیاه مداوا می کنند.
از این گیاه برای تنظیم قاعدگی و کاهش درد های ناشی از آن استفاده می شود. حشرات را از خود می راند، از این رو در مزارع کشت طبیعی، از آن به عنوان یک گیاه حفاظتی بر علیه حمله برخی آفات استفاده می شود.
پیکر رویشی نعناع گربه ای معطر خاصیت دارویی دارد. مواد موثره این گیاه ضد دل درد و آرام بخش است. یکی از محققین معتقد است که عصاره این گیاه سبب فعال شدن هورمون های جوانی در انسان می شود.
کشیدن برگ های نعناع گربه ای معطر (مانند سیگار) شادی خاصی به انسان داده و فرد مصرف کننده را دچار آشفته بینی و هزیان گویی می کند. علت این حالت را وجود ترکیب های نپتالاکتون در برگ های این گیاه می دانند. در بعضی کشور ها از مواد موثره این گیاه نوشابه های مفرح و شادی بخش تهیه می شود.
گل های نعناع گربه ای سبب افزایش عسل شده و کیفیت آن را بهبود می بخشد. این گیاه در بسیاری از کشور های اروپایی در سطوح وسیعی کشت می شود.
گیاهشناسی
نعناع گربه ای گیاهی علفی، چند ساله و متعلق به تیره نعناع است. منشاء این گیاه اروپا و آسیا گزارش شده ولی به طور گسترده ای در شمال آمریکا کشت می شود. این گیاه تقریبا در اکثر نقاط جهان می روید.
ساقه این گیاه مستقیم، چهار گوش و منشعب است و ارتفاع آن بین 60 تا 120 سانتی متر می باشد.
برگ های سبز رنگ، بیضی شکل، نوک تیز و دندانه دار است. سطح رویی برگ کرک های کوتاه و ظریفی داشته و سطح زیرین آن پوشیده از کرک های خاکستری یا مایل به سفید است. پیکره رویشی این گیاه معطر بوده و عطری شبیه لیمو دارد. گل های نعناع گربه ای معطر سفید یا مایل به زرد است که به صورت مجتمع و در قسمت انتهایی ساقه ظاهر می شود. گل ها از خرداد ماه تا شهریور ماه روی گیاهان پدیدار می شوند. دانه ها کوچک بوده و رنگ قهوه ای تیره مایل به سیاه است. وزن هزار دانه 25/0 تا 40/0 گرم است. بذور این گیاه تا پنج سال قوه رویشی مناسبی برخورداند.
پیکر رویشی نعناع گربع ای معطر، حاوی مواد موثره است که مهمترین آنها را اسانس، استرول و تانن تشکیل می دهد. مقدار اسانس 1 تا 4/1 درصد است. مهمترین ترکیبات اسانس را نپتالاکتون (به مقدار 70 تا 99 درصد) تشکیل می دهد. از دیگر ترکیب های موجود در اسانس می توان اسید نپتالیک، دی هیدرونپتالاکتون، کامفور و بتا کاریوفیلن را نام برد. یکی از واریته های معروف این گونه واریته سیتریودورا است که اسانس آن غنی از سیترال، سیترونلال، ژرانیول، نرول، لیمونن و اسید والریک می باشد.
خواص دارویی
نیازهای اکولوژیکی
این گیاه اگر چه می تواند خشکی را تا حدی تحمل کند ولی در طول رویش به آب کافی نیاز دارد. در مناطقی که میزان بارندگی سالانه 400 تا 1300 میلی متر است این گیاه به صورت دیم کاشته می شود.
خاک های بیمه سنگین و حاوی ترکیب های آلی که رطوبت را در خود حفظ می کنند خاک های مناسبی برای کشت این گیاه هستند. این گیاه را می توان در خاک هایی با پی اچ بین 9/4 تا 5/7 کشت کرد.
تناوب کشت
نعناع گربه ای معطر را با هر گیاهی می توان تناوب کشت کرد.
مواد و عناصر غذایی مورد نیاز
وجود مواد آلی در خاک و همچنین مقادیر مناسب ازت، فسفر و پتاس نقش مهمی در افزایش عملکرد محصول نعناع گربه ای معطر دارد. فسفرف پتاس و مقداری از ازت مورد نیاز گیاه باید در فصل پاییز، هنگام آماده زمین به خاک اضافه شود. باقیمانده ازت مورد نیاز گیاه نیز باید اوائل بهار به صورت سرک همراه با آبیاری در اختیار گیاه قرار گیرد.
استفاده از کود های سبز در خاک های سبک در افزایش عملکرد محصول و مواد موثره آن تاثیر دارد.
آماده سازی خاک
در فصل پاییز پس از برداشت محصول قبل، کود حیوانی و کود شیمیایی مورد نیاز گیاه به خاک اضافه شده و سپس با انجام شخم عمیق ( به عمق 40 تا 45 سانتی متر) با خاک مخلوط می شود. اوائل بهار پس از تسطیح زمین، باید بستر خاک را برای کشت گیاه آماده کرد.
تاریخ و فواصل کشت
زمان مناسب برای کشت مستقیم نعناع گربه ای اوائل بهار (فروردین ماه) می باشد. فاصله ردیف های کشت 50 تا 70 سانتی متر مناسب بوده و برای هر هکتار زمین به 5/1 تا 2 کیلو گرم بذر با کیفیت مناسب نیاز است. در کاشت غیر مستقیم، اوائل فروردین بذر ها در خزانه هوای آزاد در ردیف هایی به فاصله 30 تا 40 سانتی متر کشت می شوند. عمق بذر هنگام کاشت باید 5/1 تا 2 سانتی متر باشد.
اواخر بهار (اواخر خرداد ماه) زمان مناسبی برای انتقال نشاء ها به زمین اصلی است.
فاصله ردیف های کاشت در زمیت اصلی 50 تا 70 سانتی متر و فاصله دو بوته روی ردیف نیز 30 تا 40 سانتی متر باید در نظر گرفته شود.
زمان مناسب برای تکثیر رویشی نعناع گربه ای معطر اوائل پاییز (اواخر شهریور – اوائل مهرماه) می باشد.
روش کاشت
کاشت نعناع گربه ای معطر توسط بذر و یا به صورت رویشی انجام می شود.
کاشت توسط بذر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم انجام می گیرد.
کشت مستقیم: کشت این گیاهدر سطح کم به طور مستقیم انجام می شود. در این روش بذور به صورت ردیفی و در فواصل مناسب کشت می شوند. آبیاری مناسب بلافاصله پس از کاشت به منظور یکنواختی در جوانه زنی بذر ها ضروری است.
کشت غیر مستقیم: در سطوح وسیع کشت از این روش برای ازدیاد این گیاه استفاده می شود. در زمان مناسب بذور را در خزانه هوای آزاد که بستر آن به همین منظور تهیه شده است، کشت می کنند. ابیاری منظم و وجین علف های هرز سطح خزانه، در رویش بذور و رشد نشاء ها بسیار موثر می باشد. در زمان مناسب نشاء ها را باید به زمین اصلی منتقل نموده و بلافاصله آبیاری کرد.
تکثیر رویشی: تکثیر رویشی از طریق تقسیم بوته انجام می شود. بوته های دو تا سه ساله سالم و فاقد هر گونه آلودگی قارچی یا میکروبی را از زمین خارج می کنند. هر بوته را به سه تا چهار قسمت تقسیم و سپس آنها را در زمین اصلی کشت می کنند.
چون تکثیر رویشی این گیاه وقت گیر است و هزینه زیادی را تحمل می کند، از این روش خیلی کم و فقط در سطوح کم کشت استفاده می شود.
مراقبت و نگهداری
وجین علف های هرز سطح خزانه در رشد و نمو گیاهان بسیار موثر است. پس از انتقال نشاء ها به زمین اصلی چنانچه گیاهان تحت هرس مناسبی قرار گیرند، در تولید شاخه های فرعی و افزایش عملکرد محصول بسیار موثر است. از این رو بهتر است پس از تشکیل شاخه های جدید و با تولید جوانه اقدام به قطع آنها گردد. در این حالت گیاهانی انبوه و متراکم تولید می شود.
اضافه کردن عناصری مانند فسفر و پتاس در فصل پاییز در رویش و افزایش عملکرد پیکر رویشی در سال بعد بسیار موثر است.
تاکنون آفت یا بیماری خاصی روی این گیاه گزارش نشده است.
برداشت محصول
گیاهان در مرحله گل دهی کامل از بیشترین مقدار مواد موثره برخورداند. در سال اول رویش می توان محصول را یکبار آن هم در مرحله گل دهی برداشت کرد. از سال دوم به بعد با توجه به شرایط اقلیمی و وضعیت کاشت می توان دو یا حتی سه بار محصول را برداشت کرد. پس از براشت بلافاصله باید آنها را خشک کرد. در سایه و یا خشک کن های الکتریکی می توان برای خشک کردن محصول استفاده کرد. چنانچه از خشک کن الکتریکی استفاده شود، دما نباید نباید از 30 درجه سانتی گراد بیشتر باشد. نسبت اندام تازه به خشک در گیاه نعناع گربه ای معطر سه تا پنج به یک است.
از سال دوم به بعد بیشترین عملکرد پیکره رویشی حاصل می شود. از سال چهارم به بعد نیز عملکرد محصول کاسته می شود. میزان عملکرد پیکره رویشی خشک از سال دوم به بعد 5/1 تا 6/2 تن در هکتار است.
چنانچه گیاهان برای تولید بذر کشت شده باشند، نباید اقدام به برداشت پیکره رویشی آنها نمود. میزان عملکرد بذر 500 تا 600 کیلو گرم در هکتار می باشد.
کاکتوس میوه اژدها گیاهی است با ساقه های آبدار که عادت رشد بالارونده و خزنده دارد. و دارای شاخه های فرعی زیادی است. ساقه ها بین 5 تا 10 متر می توانند رشد کنند. هر ساقه بندبند بوده که هر بند آن می تواند 30 تا 120 سانتیمتر طول و 10 تا 12 سانتیمتر ضخامت داشته باشد. حاشیه شاخه ها شیپورمانند و موجدار می باشد.
آرئول های این گیاه بصورت خارهای کوچک یا کرک هایی هستند که حدود 2 میلیمتر طول دارند. این کرک های روی شاخه های مسن حدود 1 تا 4 میلیمتر طول داشته و سوزنی شکل و تقریباً مخروطی هستند. کرک ها به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری تا مشکی بوده و دارای اپیدرمی به رنگ سبز پررنگ می باشند.گل های این گیاه معطر و به طول 25 تا 30 سانتیمتر و پهنای 15 تا 17 سانتیمتر بوده که در شب شکوفا می شوند. این گل ها دارای پیش برچه هایی به طول 2.5 تا 5 سانتیمتر و ضخامت 2.5 سانتیمتر و برگک هایی (براکتئول هایی) تخم مرغی شکل هستند. نهنج حدود 3 سانتیمتر ضخامت دارد. گلبرگ های بیرونی نیزه ای شکل و خطی و نوک تیز با 10 تا 15 سانتیمتر طول و 10 تا 15 سانتیمتر عرض بوده و به رنگ زرد مایل به سبز یا سفید و یا به ندرت قرمز کم رنگ می باشند. گلبرگ های درونی نیزه ای یا واژنیزه ای شکل، با بیش از 10 تا 15 سانتیمتر طول و حدود 40 سانتیمتر پهنا، نوک تیز، غیر شکننده و سفید رنگ هستند. پرچم ها نیز حدود 5 تا 10 سانتیمتر طول دارند. محفظه های حاوی شهد نیز حدود 30 میلیمتر طول دارند.این گیاه دارای میوه هایی دوکی شکل تا تخم مرغی شکل، به طول 6 تا 12 سانتیمتر و ضخامت 4 تا 9 سانتیمتر، به رنگ قرمز با براکته های بزرگ و دارای پالپی سفید رنگ و خوراکی است.بذرهای درون میوه ها نیز به رنگ مشکی می باشند.
خواص و فواید میوه اژدها
1 – این میوه دارای مقادیر بسیار کم کلسترول است و در نهایت به شما کمک می کند تا با مصرف آن بدنی شاد و سلامت داشته باشید و همچنین در کاهش وزن موثر است و برای دندان ها نیز مفید می باشد.
2 – این میوه در حفظ سلامت قلب بسیار موثر است. در آمریکا بیماری های قلبی و عروقی بسیار افزایش یافته است، خوشبختانه این میوه دارای یک قدرت شگفت انگیز است که سطح کلسترول بد بدن را کاهش می دهد و کلسترول خوب را افزایش می دهد. میوه اژدها یک منبع عالی از چربی های اشباع نشده است که به قلب کمک می کند تا در شرایط خوبی قرار بگیرد.
3 – میوه اژدها دارای مقادیر زیادی فیبر است و خوردن آن به هضم ضعیف و یبوست کمک می کند. خوردن گوشت میوه و دانه های آن که حاوی پروتئین های خوب هستند، استقامت و قوت بدن را افزایش می دهد.
4 – میوه اژدها دارای آنتی اکسیدان های فعال است که خواص ضد سرطان دارند و به بدن در رهایی از رادیکال های آزاد کمک می کند.
5 – میوه اژدها به دلیل داشتن میزان زیاد فیبر در تنظیم دیابت موثر است، زیرا می تواند قند خون را با سرکوب کردن خوشه های قندی در یک سطح ثابت نگه دارد. با این حال با هر گونه تغییر در رژیم غذایی، با دکتر خود مشورت کنید و در صورت تایید از سمت دکتر آن را به مصرف برسانید.
6 – خوردن میوه اژدها به دلیل داشتن آنتی اکسیدان های قوی باعث می شود پوست شاداب و جوان بماند. شما همچنین می توانید میوه اژدها را با عسل مخلوط کنید و از آن به عنوان ماسک ضد پیری استفاده کنید.
7 – میوه اژدها برای تقویت موها و درمان موهای آسیب دیده توسط رنگ بسیار موثر است و باعث حفظ رنگ مو می شود. کافی است که آب میوه یا میوه نرم شده را روی پوست سر خود قرار دهید. میوه اژدها باعث می شود فولیکول های مو باز نگه داشته شوند و اجازه می دهد موها به راحتی تنفس داشته باشند و صاف و سالم باقی بمانند.
8 – بیمای آرتروز به طور مستقیم بر روی مفاصل تاثیر می گذارد و باعث دردهای شدید و عدم تحرک می شود. اضافه کردن میوه اژدها به رژیم غذایی می تواند به شما در مبارزه با این بیماری کمک کند. مزایای میوه اژدها برای افراد مبتلا به ورم مفاصل آنقدر زیاد است که این میوه را به عنوان یک میوه ضد التهاب معرفی می کنند.
9 – میوه اژدها در درمان آکنه بسیار موثر است و فقط مختص نوجوانان نیست، این میوه سرشار از ویتامین c است و می توان به صورت یک پماد موضعی از آن برای درمان جوش استفاده کرد. یک تکه از میوه اژدها را له کنید و سپس آن را به نقاط قرمز صورت و جاهایی که جوش دارد بمالید و بعد از 20 دقیقه آن را با آب بشویید. برای گرفتن نتایج بهتر باید روزی دو بار این کار انجام شود.
10 – میوه اژدها می تواند پوست هایی که توسط آفتاب آسیب دیده اند را درمان کند. با ترکیب میوه اژدها با خیار و عسل، یک ترکیبی شبیه آلوئه ورا درست می شود که در درمان پوست های آفتاب سوخته موثر است. میوه اژدها به دلیل مقادیر فراوان ویتامین B3 باعث مرطوب شدن پوست و درمان منطقه آسیب دیده می شود.
11 – میوه اژدها دارای مقادیر زیادی ویتامین B1 و B2 است که باعث تولید انرژی می شود.
کاربردها
از این میوه در تهیه آبمیوه، شراب و طعم دهنده ها استفاده میشود. مانند بسیاری از میوه های دیگر دراگون فروت هم کاربرد طبی و درمانی دارد. یکی از مزایای این میوه این است که یک بار کاشته میشود و تا 20 سال قابل برداشت است و از یک هکتار 800 میوه برداشت میشود. این میوه به صورت اقتصادی در اسرائیل، ویتنام، تایوان، نیکاراگوئه، استرالیا و آمریکا کاشته میشود. این گیاه در سال دوم بعد از کاشت محصول تولید میکند و د سال پنجم محصول کامل تولید میکند. این جنس 16 گونه دارد که به خوبی شناخته شده هستند. میوه دراگون فروت کم کم به عنوان یک محصول مهم شناخته میشود. میوه دراگون فروت به صورت خام مصرف میشود و برای مصارف دیگر یا دارویی فرآوری میشود. فرآیند فرآوری میوه دراگون فروت در جلوگیری از بیماریهایی مانند سرطان کولون، کنترل قند خون و افزایش سلامت دندان کمک میکند. میوه دراگون فروت در بهبود هضم و کاهش چربی خون کمک میکند.
ارزش غذایی
در هر 100 گرم از میوه دراگون فروت، 83.5 درصد آب، 1.1 میلی گرم پروتئین، 9.57 میلی گرم چربی، 1.34 میلی گرم فیبر خام، 3 میلی گرم ویتامین ث و 11.2 میلی گرم کربوهیدرات دارد. در تایوان گلهای خشک شده به صورت خوراکی یا تهیه مربا استفاده میشوند. از این گیاه در درمان سرفه، آسم و درمان زخم ها استفاده میشود. مقدار بالای ویتامین ث که در این میوه وجود دارد باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش تاثیر آنتی اکسیدانی این در بدن میشود. این میوه دارای مقادیر بالایی فیبر است که هضم غذا را افزایش میدهد. دراگون فروت مجموعه ای از ویتامین های ب1، ب2 و ب3 است در حفظ سلامت بن بسیار مفید است.
طعم میوه اژدها چگونه است؟
طعم این میوه با سایر میوه های گرمسیری قابل مقایسه نیست ولی نکته اصلی این است که این میوه طعم خوبی دارد. در کل این میوه طعم شیرین و مطلوبی دارد، اما به نظر من طعم آن شبیه هندوانه است. این میوه دارای دانه های کوچکی شبیه کیوی می باشد و خرد کردن این دانه ها زیر دندان طعم بسیار دلپذیری دارد.بهتر است این میوه سرد خورده شود (یعنی باید در یخچال نگه داری و سپس مورد استفاده قرار گیرد). میوه را باید از وسط نصف کرده و با استفاده از یک قاشق گوشت درونی میوه را بیرون آورده و بعد خورده شود.
این میوه بسیار خوش طعم و با طراوت است و خوردن آن بسیار لذت بخش می باشد. می توان میوه اژدها را به قطعات کوچک برش داده و از آن در سالاد، دسر، ژله، نوشیدنی و بستنی نیز استفاده کرد.میوه اژدها زرد رنگ طعم شیرین تری نسبت به میوه قرمز دارد، با این حال نقطه ضعف برای پرورش انواع زرد رنگ ، خارهای بلندی است که در سطح میوه وجود دارد که باید با دقت به آن دست زد.
شرایط اکولوژیکی
این گیاه سریع الرشد، خشکی پسند و شور پسند بوده که به خاک هایی با مواد هوموسی فراوان و رطوبت سطحی در طول تابستان نیاز دارد.به سرما و دماهای کمتر از 10 درجه سانتیگراد در زمستان حساس است.این گیاه می تواند در مکان های نیمه سایه تا آفتاب کامل رشد بهتری داشته باشد. بیشترین نیاز نوری آن در فصل بهار و زمان انگیزش جوانه های گل می باشد. گل ها در تابستان تا پاییز نمایان می شوند.
راهنمای کشت
دراگون فروت(میوه اژدها) یکی از میوه هایی است که به تازگی معرفی شده است میوه رنگ بسیار جذابی دارد و گوشت میوه که بسیار خوش طعم و دلپذیر است و دارای دانه های سیاه خوراکی است که در داخل گوشت سفید قرار گرفته است. این میوه اخیرا مورد توجه بسیاری از کشاورزان قرار گرفته است بومی مکزیک و مرکز آمریکای جنوبی است. سه نوع از ارقام درراگون فروت:
میوه قرمز با رنگ پوست سفید
میوه قرمز با رنگ پوست قرمز
میوه زرد با رنگ پوست سفید
روشهای تکثیر
تکثیر این نوع کاکتوس به راحتی از طریق ریشه دار کردن قلمه های آن امکان پذیر می باشد. برای این کار ساقه های سالم و قوی به طول 12 تا 38 سانتیمتر را بریده و قبل از کشت به مدت 7 تا 8 روز آن را به حال خود گذاشته تا شیره ی آن خارج شود و خشک گردد. سپس آن را در خاک سبک و مناسب ریشه زایی کشت می کنند. قبل از کشت می توان از هورمون های ریشه زایی و قارچ کش نیز برای ریشه دار شدن سریع و جلوگیری از بیماری های قارچی نیز استفاده کرد. قلمه های ریشه دار شده پس از گذشت 12 ماه به باردهی و تولید میوه می رسند.تکثیر این گیاه از طریق کشت بذر نیز به ندرت صورت می گیرد. بذرها را باید در خاک های غنی از کمپوست و به خوبی آبیاری شده کشت نمود. این بذرها برای جوانه زنی به دمای 18 تا 21 درجه سانتیگراد به مدت 14 تا 28 روز نیاز دارند.
چگونگی پرورش میوه اژدها
میوه اژدها تقریبا در اکثر نقاط دنیا قادر به رشد می باشد. در مناطق خیلی سرد میوه اژدها به محافظت نیاز دارد و نباید در دمای کمتر از 8 درجه سانتی گراد نگه داری شود و در مناطق گرم با زمستان معتدل بهتر رشد می کند. دمای مناسب برای رشد میوه اژدها، درجه حرارت متوسط بین 21 تا 29 درجه سانتی گراد می باشد. گیاه میوه اژدها می تواند در شرایط خشکی زنده بماند، با این حال به نظر می رسد با دادن آب به صورت منظم به این گیاه، عملکرد آن بهتر خواهد شد و میوه های آن طعم بهتری خواهند داشت و باردهی آن نیز بیشتر می شود. خاکی که برای کاشت میوه اژدها مورد استفاده قرار می گیرد باید زهکشی خوبی داشته باشد تا آب به راحتی بتواند از آن عبور کند. میوه اژدها توسط بذر یا قلمه کاشته می شود، از دانه هایی که درون میوه اژدها است می توان برای کاشت گیاه جدید استفاده کرد. میوه اژدها در آفتاب کامل بهتر رشد می کند، هرچند این گیاه در سایه جزیی هم قادر به رشد است.
زمان کاشت
زمان مشخصی برای کاشت میوه اژدها در نظر گرفته نشده است. این کاکتوس زندگی طولانی دارد و می توان آن را در هر زمانی کاشت. فقط باید از نظر دمایی گیاه را تحت نظر داشت و نباید آن را در دمای کمتر از 8 درجه سانتی گراد قرار داد. برای کاشت میوه اژدها با بذر بهتر است بعد از رفع سرما این کار انجام شود.
گل دهی و تولید میوه
باردهی می تواند در طول سال متفاوت باشد. در صورتی که گل دهی در تابستان باشد تولید میوه در پاییز و زمستان انجام می شود. گل های میوه اژدها گاهی اوقات دارای گلبرگ هایی با اندازه بیش از 20 سانتی متر می شوند. گل میوه اژدها بسیار زیبا است و گلبرگ های بیرونی آن سفید و پرچم آن زرد می باشد. بهترین زمان برای دیدن گل ها موقع طلوع آفتاب است. گل ها معمولا در طول شب باز هستند، با این حال گل های باز در طول روز هم دیده شده اند.
آب و هوای کاشت
گیاه پیتایا باید در منطقه آفتابی کاشته شود تا بیشترین میوه دهی را داشته باشد. سعی شود در مناطق با باد شدید کاشته نشود.
خاک مناسب
درخت پییتایا میتواند در دامنه وسیعی از خاک ها کاشته شوند. خاکهایی که دارای زه کشی خوب و ماده آلی بالا باشند برای کاشتدراگون فروت مناسب هستند. عمق بستر کشت باید در حدود 40 تا 50 سانتی متر باشد.
کوددهی
در کاشت دراگون فروت، برای به دست آوردن محصول بهتر نیاز به تغذیه کافی وجود دارد. ریشه های این گیاه خیلی عمیق نیستند و نیاز به کوددهی زیادی ندارند. در سال اول کاشت نیاز به 50 گرم اوره+50 گرم سوپر فسفات سه نوبت در سال.
در مرحله میوه دهی 0.5 کیلوگرم اوره+0.5 کیلوگرم سوپرفسفات+0.5 کیلوگرم پتاسیم+20 کیلوگرم کود ارگانیک سه نوبت در سال. بقیه کودهای مورد نیاز به صورت محلولپاشی یک نوبت در مرحله قبل از میوه هی استفاده میشوند. کود دهی 10 روز قبل از برداشت متوقف میشود.
آبیاری
گیاه دراگون فروت میتواند مدت زیادی در فصول کم باران زنده بماند ولی برای تولید میوه مناسب به آبیاری منظم نیاز دارد. آبیاری منظم در فصل رشد میوه بسیار مهم است. برای تامین آبیاری مناسب سیستم آبیاری میکرو مناسب است. رنگ میوه در مرحله رسیدن از سبز ب قرمز تغییر میکند(بسته به گونه 25 تا 27 روز) بعد از گلدهی آماده برداشت میشود. میزان برداشت بسته به تراکم کشت بین 10 تا 30 تن در هکتار است.
برداشت میوه
اژدهامیوه اژدها بعد از برداشت رسیده نمی شود، بنابراین قبل از برداشت اطمینان حاصل کنید که میوه کاملا رسیده شده باشد. میوه رسیده رنگ آن کاملا از سبز به زرد یا قرمز تغییر پیدا می کند. همچنین زمانی که میوه به آرامی فشرده می شود باید پوست آن کمی نرم شده باشد. برای جدا کردن میوه، آن را بچرخانید و سپس با یک کشش آن را از درخت جدا کنید. میوه رسیده باید به آسانی جدا شود، در صورتی که به راحتی جدا نشود هنوز کاملا نرسیده است.در چیدن میوه های زرد، خارهای آن به دست آسیب می رسانند و نباید با دست به صورت مستقیم آن را برداشت کرد. مثلا می توان با کمک یک انبر میوه ها را برداشت کرد و یا از دستکش های ضخیم برای برداشت میوه اژدهای زرد استفاده کرد. در صورتی که میوه رسیده باشد باید مقداری از خارها ریخته شده باشند، به هر حال برای چیدن آن ها باید مواظب بود.میوه اژدها در دمای 7 تا 10 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90 تا 98 درصد، به مدت 2 تا 3 ماه قابل نگه داری است.