همه چیز درباره درخت دارچین

نام علمی:

Cinnamomum verum

تیره:

Lauraceae

دارچین نوعی ادویه خوشبو است که در بعضی از غذاها می‌ریزند. از داروهای گیاهی خوشبو نیز محسوب می‌شود. درخت دارچین که بیشتر در هندوستان و چین می‌روید، جزو رده دولپه‌ای‌های جداگلبرگ می‌باشد و همیشه‌سبز است. بومی سریلانکا است و بهترین آن دارچین سیلانی است. گل‌های منظم و سفید مایل به زرد دارد، پوست آن را هم که قهوه‌ای‌رنگ است دارچین می‌گویند.

درختچه دارچین درختی است کوچک، به ارتفاع ۵ تا ۷ متر که از تمام قسمت‌های آن بویی مطبوع استشمام می‌شود. گلهای این ادویه در فاصله ماه‌های بهمن تا اوایل فروردین ظاهر می‌شود. برگ این درخت سبز سیر و دارای گلهایی به رنگ سفید است. دارچین بومی سری‌لانکا و جنوب هند است و پوست درختچه آن به عنوان ادویه بکار می‌رود. در قرون وسطی از دارچین برای درمان سرفه، ورم مفاصل و گلودرد استفاده می‌شد. تحقیقات جدید نیز بر خواص و فواید پزشکی دارچین تأکید دارند.

گیاه شناسی

دارچین درختی است کوچک به ارتفاع 5 تا 7 متر و همیشه سبز که از تمام قسمتهای آن بوی معطر و مطبوع دارچین استشمام می‌شود. از مشخصات آن این است که برگهایی به وضع تقریبا متقابل ، بیضوی دراز ، نوک تیز ، کامل ، بی‌کرک ، صاف و شفاف در سطح فوقانی پهنک و غبار آلود در سطح تحتانی آن دارد. گلهای آن که در فاصله ماههای بهمن تا اوایل فروردین ظاهر می‌شود منظم و به رنگ سفید مایل به زرد و مجتمع به صورت خوشه منشعب و گرزن دو سویه می‌باشد.

هر گل آن را پوششی مرکب از 6 کاسبرگ که پایا در دو ردیف فرا می‌گیرد و درون آنها 12 پرچم در 4 ردیف به نحوی جای دارد که مجموعا در 3 ردیف دیده می‌شود. تخمدان آن دارای تخمدانی یک خانه است و پس از رسیدن به میوه‌ای به صورت سته و به رنگ قهوه‌ای مایل به آبی تبدیل می‌شود که همیشه با کاسه و نهنج گل همراه می‌باشد. قسمت گوشت‌دار میوه نیز رنگ مایل به سبز دارد و درون آن دانه‌ای با مغز روغنی مشاهده می‌شود.

انواع

• Cinnamomum verum یا دارچین‌اصل یا دارچین سیلانی که پوست داخلی آن مصرف دارد و لطیف و نرم است.
• C. aromaticum یا دارچین چینی که پوست آن نازک ولی سخت است ولی عطر و طعم آن تند تر از انواع دیگر است.
• C. burmannii یا دارچین اندونزی.
• C. loureiroi یا دارچین ویتنامی

کشت و برداشت

بعد از دو سال که از کاشت درخت گذشت آن را از نزدیک زمین قطع کرده و در سال آینده شاخه‌هائی را که از کناره تنه اصلی رشد کرده بریده و پوسته آن را خارج کرده و بلافاصله خشک می‌کنند و سپس در قطعات ریز بریده و فروخته می‌شود. در مورد نوع دارچین چینی از پوست بیرونی استفاده می‌شود.

ترکیب شیمیائی

در هر صد گرم پودر دارچین:

• آب ۱۰ گرم
• پروتئین ۴ گرم
• چربی ۱٫۲ گرم
• قند ۲٫۲ گرم
• انرژی ۲۴۷ کیلوکالری
• کلسیم ۱ گرم

موارد مصرف

دارچین در بیشتر کشورها به عنوان ادویه، چاشنی غذا و شیرینی‌ها مصرف می‌شود. در ایران کاربرد زیادی در قنادی (مغازه)ها به صورت عصاره، اسانس و گَرد دارد. گَردِ دارچین در تزئین شُله زرد و حلیم به ویژه غذای نذری استفاده می‌شود.

مصرف دارچین همراه با عسل به عنوان معجون عسل بسیار قدرتمند و طبیعی معرفی شده است. که برای آن خواص متعددی از جمله درمان زخم، کمک به درمان دیابت، درمان یبوست، مقابله با مشکلات پوستی و… است.

میزان مصرف

بعضی از محققان مصرف روزانه ۲ تا ۴ گرم پودر دارچین را توصیه می‌نمایند و بعضی دیگر معتقدند این مقدار باید بین ۱ تا ۶ گرم دارچین باشد، با اینحال توجه داشته باشید مصرف بیش از اندازه دارچین می‌تواند مسموم‌کننده باشد.

خواص داروئی

اثر ضدآلزایمر دارچین: دارچین حاوی دو ترکیب فوق‌العاده است که از مغز حفاظت می‌کنند، این دو ترکیب عبارتند از سینامیک الدهید و اپیکاتچین که مانع از تجمع پروتئین آسیب‌رسانی می‌شوند که باعث بروز آلزایمر می‌شود. پروتئین تاو (Tau) که باعث بروز زوال عقل می‌شود مشکلاتی در ارتباطات داخلی نورون‌ها ایجاد می‌کند. این پروتئین‌ها اتحاد و همکاری برخی از بافت‌های مغزی را دچار مشکل می‌کنند. دارچین به دلیل دارا بودن دو ترکیب مهم ذکر شده از بروز این مشکلات ممانعت می‌کند. در یک گزارش نیز نشان داده شده که ماده استخراج شده از عصاره دارچین خاصیت جلوگیری از بیماری آلزایمر در مدل موش را دارا می‌باشد.

خواص آرایشی: به عنوان رنگ موی طبیعی استفاده می‌شود و به موها رنگ قهوه‌ای روشن می‌دهد.

اثر دارچین بر کاهش وزن: افرادی که مخلوط عسل و دارچین را نوشیده‌اند اظهار کم‌اشتهایی و بی میلی نسبت به کربوهیدرات‌ها را تجربه کرده‌اند. اضافه‌کردن عسل و دارچین به رژیم غذایی می‌تواند راهی دلپذیر برای کنترل این عارضه و کمک خوبی برای کاهش وزن باشد. نصف این چای را قبل از خواب و باقی‌مانده آن را صبح بنوشید. از آنجایی که ممکن است این چای باعث کاهش قند خون شود، بهتر است بیماران در مورد مصرف آن با پزشک معالج خود مشورت کنند.

این ماده غذایی سرشار از مواد معدنی مورد نیاز بدن از جمله منگنز، آهن و کلسیم و همچنین فیبر می‌باشد. رژیم غذایی پر دارچین می‌تواند اثرات منفی خوراکی‌های پرچربی را کاهش دهد.

سایر: بعضی مطالعات علمی نشان دهنده اثرات ضد ویروسی دارچین می‌باشد بخصوص بررسی‌های علمی بر مؤثر بودن آن در بیماری نقص ایمنی اکتسابی HIV-1 را تاًیید کرده‌است.

همچنین اثرات ضد دیابت نوع دو در مطالعات علمی گزارش شده‌است.

پیشنهاد روش مصرف

سیبی را با دقت بشویید و با پوست خرد و قطعه قطعه کنید. مقداری پودر دارچین و زیره روی آن بپاشید و میل کنید. می‌توانید یک عدد پرتقال را نیز پوست بگیرید و به قطعات کوچکتر تقسیم کنید۵ گرم عسل را با ۲ گرم پودر دارچین مخلوط کرده و روی آن بریزید. در این صورت پرتقالی شیرین و طعم دار میل خواهید کرد. علاوه بر این اگر به میوهٔ پاپایا دسترسی دارید نیز می‌توانید آن را دو نیم کرده و مقداری ماست شیرین به آن بزنید و کمی پودر دارچین روی آن بپاشید و میل کنید.

نیازها و شرایط کاشت و پرورش درخت دارچین:

گیاهان دارچین که در نهایت به درختان بالغ تبدیل می‌شوند، به یک زیستگاه گرمسیری با آب و هوای بسیار گرم و مرطوب نیاز دارند. درخت دارچین عمر طولانی ندارد و به طور متوسط ​​حدود 10 سال عمر می‌کنند.

دارچین برای رشد مناسب نیاز به یک محیط کاملا آفتابی دارد به طوری که در روز برای مدت 12 ساعت کاملا در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار داشته باشد. درخت دارچین نسبت به رطوبت حساس بوده و خاک آن باید از زهکشی سریع و مناسبی برخوردار باشد. بهترین نوع خاک برای کاشت گیاه دارچین خاک ماسه ای و لومی است. ریشه این گیاه با قرار گرفتن در مناطق مرطوب و خاک رس دچار پوسیدگی می شود. محل کاشت درخت دارچین بایستی حداقل 3 متر از ساختمان ها و سازه های دیگر فاصله داشته باشد و همچنین خود گیاهان دارچین نیز باید با فاصله از هم کاشته شوند.

نور:

گیاهان دارچین معمولاً به آفتاب کامل احتیاج دارند، اما در هوای بسیار گرم و خشک از سایه‌های درختان در بعد از ظهر بهره مند می‌شوند.

خاک:

گیاهان دارچین در جایی رشد می‌کنند که یک لایه طبیعی از کودهای جنگل، گیاهان را تغذیه می‌کند. اگر خاک شما فقیر است، به آن کود اضافه کنید.

برای کشت دارچین خاک سبک شنی و ماسه ای مناسب می باشد و زمین کاشت این گیاه باید عاری از هر گونه سنگ و سنگ ریزه باشد.

آب:

گیاهان دارچین از بارندگی‌های معمول و فراوان که در جنگل می‌بارد استفاده می‌کنند. بنابراین باید سعی کنید در صورت کمبود باران، این کار را با آبیاری جبران کنید. سطح خاک را مرطوب نگه دارید و از کودهای گیاهی استفاده کنید تا رطوبت خاک را حفظ کنید و ریشه ها را مرطوب نگه دارید.

برای آبیاری این گیاه نیز بهتر است صبر کنید تا خاک آن تا عمق 5 سانتیمتری خشک شود و سپس تا زمان خارج شدن پایه تنه تا حداقل عمق حدود 30 سانتی متری به منطقه بیرونی و مرطوب شدن ریشه به آبیاری ادامه دهید.

دما و رطوبت:

گیاهان دارچین آب و هوای گرم و مرطوب را می‌پسندند. در زیستگاه بومی آن ها، درجه حرارت به طور متوسط ​​26.6 درجه سانتی گراد می‌باشد که باعث رشد سالم و طول عمر گیاه دارچین می‌شود.

کود:

درختان دارچین بایستی در طول چهار الی شش هفته در فاصله فصل بهار تا پاییز با استفاده از کود با نسبت 8-3-9 کوددهی شده و بارور شوند.

ترکیبات شیمیایی دارچین:

ترکیبات موجود در دارچین نوع سیلان شامل آمیدون، موسیلاژ، تانن، ماده ای رنگی، اکسالات کلسیم، قند، مانیت، سینامومین، اسانس و رزین می باشد. مهمترین قسمت دارچین اسانس آن است که در پوست گیاه وجود داشته و مقدار آن یک درصد است. این اسانس می تواند در نتیجه تقطیر آن با آب هم حاصل شود. شکل تازه این اسانس زرد رنگ بوده ولی بتدریج و در نتیجه اکسیده شدن تبدیل به زرد طلایی و سپس قهوه ای مایل به قرمز می شود. ماده ای بنام آلدئید سینامیک تشکیل دهنده بخش عمده این اسانس است که 4 درصد فنلها، بویژه اوژنول ها به همراه فلاندرون، سافرول و فوفورول هم بقیه مواد این اسانس هستند.

تکثیر دارچین:

دارچین به دو روش تکثیر می یابد یکی به روش جنسی (از طریق بذر) و دیگر روش رویشی. در اغلب کشورهای تولید کننده دارچین، تکثیر آن را از طریق جنسی و توسط بذر انجام می دهند.

تکثیر از طریق بذر:

زمان یکی از نکات با اهمیت در قابلیت رویش بذر دارچین است. بدین معنی که گذشت زمان می تواند به شدت قوه رویشی بذر دارچین را تحت تاثیر قرار داده و از توان آن بکاهد. طبق تحقیقات انجام شده 94% بذرهای کاشته شده که سه روز از برداشت آنها می گذرد سبز می شوند. این در حالی است که قوه نامیه در بذرهایی که حدود 15 روز از برداشت آنها گذشته و بعد از این مدت کشت می شوند در حدود 52 درصد کمتر می شوند. در دانه هایی که پنج هفته از زمان برداشت آنها سپری شده قوه نامیه دچار کاهش فاحشی شده و حتی به صفر هم می رسد. بنابراین برای کشت دارچین از طریق بذر باید از بذرهای تازه برداشت شده استفاده شود تا شانس رویش بذرها افزایش یابد و قوه نامیه در بذر ها حفظ گردد. در تکثیر دارچین از طریق بذر از دو روش مستقیم و غیر مستقیم استفاده می کنند. که در زیر به شرح دو روش خواهیم پرداخت.

روش مستقیم:

در روش کاشت مستقیم بذرها را به صورت کپه ای در زمین می کارند. عمق کشت در این روش به بافت و رطوبت خاک بستگی دارد و می تواند از 10 الی 20 سانتی متر متغیر باشد. زمین بایستی بعد از کاشت آبیاری شود، این کار زمینه جوانه زنی و رویش بذرها را فراهم می کند. 15 الی 20 بذر با کیفیت مناسب در هر چاله قرار گرفته و سپس روی آنها را با استفاده از خاکی نرم می پوشانند. بهتر است در روش کشت مستقیم فاصله بین دو ردیف 1/2 متر و فاصله بین دو چاله روی ردیف یک متر در نظر گرفته شود. پس از اتمام کاشت بذرها برای فراهم شدن امکان جوانه زنی و رویش بذرها اقدام به آبیاری زمین می کنند.

روش کاشت غیر مستقیم:

در روش کاشت غیر مستقیم بذرها را در گلدانهایی از جنس پلی اتیلن یا در نهالستان می کارند.

تکثیر به روش رویشی:

تکثیر درخت دارچین از طریق قلمه زدن نیز می تواند انجام بگیرد. در این روش قلمه را باید از ساقه هایی که حداقل از سه جوانه رویشی برخوردارند تهیه نمود. پس از اینکه قلمه های مورد نظر تهیه شدند، تا زمان آماده شدن گلدانهای پلی اتیلن می توان قلمه ها را در آب نگه داشت. قطر مناسب برای این گلدانها باید 10 سانتی متر و ارتفاعی در حدود 20 سانتی متر در نظر گرفته شود.

داشتن قابلیت زهکشی مناسب یکی دیگر از نکاتی است که در تهیه گلدانها باید مورد توجه قرار بگیرد. هر قلمه باید در یک گلدان کاشته شود. گلدانها را بایستی برای جلوگیری از کاهش میزان رطوبتشان در سایبان قرار داد. بعد از گذشت سه الی چهار ماه باید گلدانها را به منظور تقویت بوته ها از زیر سایبان خارج کرد.

نهالستان کاشت دارچین

پس از سپری شدن ده الی دوازده ماه قلمه ها ریشه دار شده و جهت انتقال به زمین اصلی آماده می باشند. باید کار انتقال نهال ها به زمین اصلی را در یک زمان مناسب و در موقع بارانی و مرطوب بودن هوا انجام داد. نهال ها در زمین اصلی باید در درون گودال هایی در ابعاد 30*30*30 سانتی متری کاشته شوند و اطراف ریشه نیز با خاکی نرم و غنی از مواد آلی پر شود. در صورتی که کاشت درختان دارچین به شکلی متراکم انجام گیرد، ساقه آنها برای دریافت نور طویل شده و در نتیجه از کیفیت پوست دارچین کم خواهد شد.

گیاهی که در گلدان بزرگ شود:

درختان دارچین را می‌توان در کاشت گلدانی، با ابعاد کمتری نگه داشت. اما حتی از آنها هم می‌توان پوست درخت دارچین معطر برداشت کرد. گیاهان را در تابستان در بیرون از منزل نگه دارید تا رشدشان بیشتر شود و در ماه‌های زمستان پشت پنجره جنوبی نگه دارید و برای جذب بیشتر رطوبت آنها را تمیز کنید.

هرس کردن:

گیاهان دارچین به هرس زیادی احتیاج ندارند. برای دستیابی به یک شکل متقارن یا از بین بردن شاخه‌های آسیب دیده، می‌توانید شاخه‌ها را جدا کنید.

برداشت:

یک گیاه دارچین سه ساله آماده برداشت است. شاخه‌ها را قطع کنید، یا کل درخت را از تنه برش دهید. درختانی که در زمین رشد می‌کنند ممکن است شاخه‌های جدیدی تولید کنند که به درخت جدید تبدیل می‌شوند. پوسته بیرونی را پوست بگیرید تا زمانی که لایه زرد مایل به نارنجی را در زیر آن مشاهده کنید. این همان دارچین است. لایه دارچین را با یک چاقوی تیز به قطعات کوچک ببرید. قطعات باید حدوداً یک هفته خشک شوند و به داخل پیچیده شوند.

با نام علمی: Cinnamomum aromaticum یا دارچین چینی که پوستی نازک و سخت داشته و از عطر و طعم تندتری نسبت به انواع دیگر دارچین برخوردار است. از درخت سینانوموم کاسیا که به نام سینانومام آروماتیک است به دست می آید و محل تولید آن جنوب چین است. دارچین چینی ریزگونه های متعدد در سراسر شرق و جنوب آسیا دارد که به رنگ قهوه ای می باشد. بافتی ضخیمتر وزبرتر از دارچین سیلان دارد. کیفیت آن پایین تر و ارزانتر است، در سراسر جهان رایج است و در سوپرمارکتها به فروش می رسد. دارچین کاسیا حاوی کومارین است که مسموم کننده است. کومارین به صورت طبیعی در چند گونه گیاهی یافت می شود، که مصرف دوز بالای آن برای بدن مضر است و دارچین کاسیا منبع بسیار غنی از کومارین است.

خواص دارچین:

کنترل میزان قند خون، کنترل و کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید، پیشگیری از ابتلا به آلزایمر، جلوگیری از عفونت و ورود ویروس ها به بدن، روغن موجود در دارچین مانع بروز اثرات نامطلوب در سیستم گوارش و پوست می شود، جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا، تقویت عملکرد بدن، بهبود هوشیاری روانی، تقویت فعالیت مغز، افزایش عملکرد شناختی مغز، پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی، بهبود گردش خون، تسکین دردهای عضلانی و سردرد، کاهش اضطراب و استرس و منبعی غنی از آنتی اکسیدان بودن از جمله مهم ترین اثرات دارویی گیاه دارچین محسوب می شوند.

آفات و بیماری ها:

در زیر به آفات و بیماریهایی که ممکن است گیاه دارچین را درگیر کنند اشاره خواهیم کرد:

ساقه خوار: اگر چنانچه درخت دارچین شما توسط این افت تهدید شد می توانید با تحت کنترل قرار دادن تخمیر ساقه و شاخه های درخت در مدت سی روزه با استفاده از 2 گرم Carbaryl 50 WP در یک لیتر آب آن را برطرف کنید.

موریانه و مورچه های قرمز برگ خوار: در صورت مشاهده این آفت می توانید با متیل 1.3 درصد آن را کنترل نمایید.

آفت Coffee red borer: با تزریق یک میلی لیتر Monocrotophos 36 wsc از این آفت کش در هر گودال می توانید این حشرات را از بین ببرید. قبل از اقدام به انجام هر گونه برنامه دیگری، تا سه هفته پس از اولین استعمال این ماده صبر نمایید. این زمان می تواند بسته به شدت و گستردگی آفت متغیر باشد.

اغلب رایجترین بیماری که می تواند دارچین را درگیر کند بیماری لکه های برگی است. این بیماری نیز با 0.25 درصد اکسیلوستر مس می تواند کنترل شده و برطرف گردد.

آفات و بیماری‌های مشترک:

بیماری‌های قارچی می‌تواند گیاهان دارچین را درگیر کنند. تحت تأثیر شرایط مرطوب یا سایه دار می توانند رخ دهند و در چنین شرایطی بسیاری از آفات و حشرات بر گیاهان دارچین تأثیر می‌گذارند، مانند پروانه دارچین و کنه مازو دارچین. البته در خارج از مناطق استوایی وجود ندارند. همچنین آفت مینوز برگ می‌توانند گیاهان دارچین را آلوده کرده و باعث ریزش برگ شود. ممکن است این آلودگی شدید باشد، که باید از آفت کش ها استفاده کرد.

موارد مصرف دارچین:

• دارچین در بیشتر کشورها به عنوان ادویه و چاشنی غذا محسوب میشود .
• از آلزایمر و ابتلا به بیماری قند جلوگیری می کند و در بیماران دیابتی باعث کاهش قند می شود (هر دو نوع برای دیابتی ها مناسب است). دوز استفاده از کاسیا بین 1 تا 6 گرم در روز است، مصرف این دوز در روز عوارض جانبی بسیار کمی دارد.
• باعث کاهش وزن می شود ، مخلوط عسل و دارچین باعث کم اشتهایی و بی مبلی نسبت به کربوهیدراتها می شود .
• برای درمان عفونتهای داخلی و خارجی مفید است.
• برای بهتر شدن فعالیت مغز این ادویه را ببوئید.
• دارچین از قلب و شریانها در برابرعفونت و آسیبها محافظت می کند.
• گردش خون را افزایش می دهد و افزایش گردش خون باعث کاهش اثرات درد و گسترش اکسیژن به سلولهای بدن می شود که باعث بالا بردن فعالیتهای متابولیک می شود، بنابراین مصرف دارچین باعث کاهش خطر ابتلا به حملات قلبی می شود.
• برای تسکین دردهای عضلات مفید است.
• یکی دیگر از خواص دارچین ضد التهاب بودن آن است که سفتی و سختی ماهیچه ها را از بین می برد و سردردهای ناشی از سرماخوردگی را کاهش می دهد.
• مصرف منظم دارچین به علت خواص ضد التهابی باعث کاهش رشد سلولهای سرطانی می شود .
• دارچین عنصر محبوب در آدامس و دهان شویه است و بوی بد دهان را از بین می برد.
• نور خورشید باعث تولید گلیکاسیون که سبب چروک شدن پوست است می شود، عصاره دارچین باعث کاهش نولید این ماده می شود.
• هضم غذا را آسانتر می کند که باعث رفع مشکلات گوارشی می شود.
• عطر و طعم غذا را بهتر می کند.
• باعث از بین بردن حالت تهوع ، استفراغ، اسهال، ناراحتی معده و نفخ می شود.

شباهت دارچین و فلفل جامائیکا (یافای جامائیکا):

این ادویه عطری ظاهری شبیه دارچین دارد (با نام لاتین Pimenta officinalis) و دقیقاً مانند دارچین در مناطق گرمسیری جهان رشد می‌کند. یک تفاوت اساسی بین این دو گیاه وجود دارد. ما میوه فلفل جامائیکا را می‌خوریم، در حالی که میوه دارچین خوراکی نیست. برگهای گیاه فلفل جامائیکا بسیار معطر است.

طریقه نگهداری از دارچین:

دارچین را در ظروف محفوظ از هوا ، در جایی تاریک نگهداری می کنند. اگر در این شرایط نگهداری شود عطر و طعم آن تا یک سال تغییر نمی کند.

مقالات مرتبط

با خواص بی نظیر دمنوش دارچین برای سلامت بدن آشنا شوید – خواص دارویی دمنوش دارچین

تأثیر حیرت انگیز دارچین بر فشار خون + پرسش و پاسخ های متداول – تأثیر دارچین بر فشار خون

۸ مورد از مهمترین عوارض دارچین برای سلامتی – همه چیز در مورد دارچین و عوارض مصرف این ادویه برای سلامتی بدن

کاشت و داشت و برداشت درخت چریش

نام علمی:

Azadirachta indica

تیره:

Meliaceae

چریش نام درختی است که از هزاران سال پیش مورد توجه انسان بوده است. نام سانسکریت این گیاه آریشتا به معنی ضد درد است. مردم کشور های خاور دور در طب سنتی خود از قسمت های مختلف این درخت به عنوان ضد مالاریا، تب بر و ضد درد و التهاب استفاده می کردند. در باور مردم هند این گیاه از نظر دارویی آنقدر ارزشمند است که به آن درمانگاه دهکده می گویند. عصاره حاصل از قسمت های مختلف این گیاه را نیز داروخانه طبیعت می گویند که از حدود 2000 سال پیش یا حتی قبل از آن مورد استفاده اهالی بوده است.

در دارو سازی و طب نوین به اثرات سودمند این گیاه پی برده شده و امروزه مواد موثره اندام های مختلف آن (مانند پوست، برگ و دانه ها) در صنایع دارو سازی و آرایشی و بهداشتی کاربرد زیادی دارد.

مواد موثره چریش خاصیت ضد عفونی کنندگی داشته و به عنوان ضد قارچ و حتی ضد ویروس معرفی شده است. این مواد التیام دهنده لثه ها و معالجه کننده حساسیت های پوستی بوده و در ساخت خمیر دندان، صابون و کرم مورد استفاده قرار می گیرد.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که مواد موثره موجود در دانه های چریش دارای اثرات حشره کشی قابل توجهی است و به عنوان حشره کش طبیعی در حفاظت محصولات کشاورزی و همچنین انباری نقش مهمی دارد.

اولین حشره کش تجاری حاصل از مواد موثره این گیاه در سال 1985 تحت عنوان مارگوسان ساخته شد و توسط سازمان محیط زیست آمریکا به تائید رسید. در حال حاضر سموم مختلفی به نام های آزاتین، تورپکس، آلجین و بیونیم از این گیاه تولید و به بازار عرضه شده است.

قدرت چریش در کنترل حشره ها افق تازه ای را در تولید حشره کش طبیعی گشوده است. این حشره کش ها معمولا گونه های مختلفی از افات را مورد حمله قرار می دهند و در طبیعت نیز به راحتی تجزیه شده و هچگونه مقاومت ژنتیکی در آفات ایجاد نمی نمایند. تاکنون هیچ گونه اثرات جهش زایی و سرطان زایی در مورد آنها گزارش نشده و برای انسان و حیوانات خونگرم خطری ندارند.

حشره شناسان معتقدند که مواد موثره چریش بر کنترل بیش از 200 گونه حشره و برخی گونه های نماتد ها، باکتری ها و حتی ویروس ها اثر قاطعی دارند.

اگرچه قسمت عمده مواد اولیه مورد نیاز این گیاه از طبیعت جمع آوری می شود اما با توجه به گسترش روز افزون فرآورده های حاصل از این گیاه، چریش در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری خشک آسیا، آفریقا و استرالیا کشت می شود به طوری که بیش از 7000 درخت چریش در فلوریدا، پورتریکو و مکزیک برای تامین  مواد اولیه حشره کش ها کشت شده اند.

این گیاه بومی ایران نیست لیکن در گذشته به ایران وارد شده و در بعضی مناطق واقع در استان های هرمزگان و سیستام و بلوچستان کشت شده است. در جنوب ایران به این گیاه چریش، سریش و چریشک گفته می شود.

قسمت های مورد استفاده

پوست برگ دانه شاخه های جوان و گلهای معطر آن همگی خواص، خاص خود را دارند. خلاصه اینکه تمام قسمت های درخت چریش برای همه عمر قابل استفاده است. برگ های این گیاه به عنوان سبزی خوردن مورد استفاده قرار می گیرد.

طرز استفاده و مقدار مصرف

بجنوردی ها به خصوص روستاییان با استفاده از این گیاه آشی موسوم به آش چریشی و نانی موسوم به نان چریشی درست          می کنند . از روغن چریش در صابون، لوسیون، ماسک صورت ،شامپو و خمیر دندان و حشره کش استفاده می شود. برگ های خشک شده آن برای جلوگیری از بید زدگی لباس استفاده میشود.

روغن چریش چیست؟

روغن چریش یک آفت کش طبیعی است که در دانه های درخت چریش یافت می شود. رنگ این روغن بین زرد تا قهوه ای است و طعمی تلخ و بوی مانند سیر دارد. روغن دانه چریش می تواند به عنوان یک آفت کش طبیعی عمل کند و برای کنترل آفات و بیماری ها مفید است. این روغن که حاوی مواد مغذی است و در محصولات مراقبت از پوست نیز استفاده می شود، زیرا حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان است که به محافظت از پوست در برابر آسیب های محیطی، کمک می کند.

خواص درمانی و طبیعت آن

ریشه گیاه چریش گرم و خشک است .خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از : برای درمان یرقان ،ناراحتی های کبد ، خشکی حلق و ناراحتی های معده مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای درمان جوشهای دردناک صورت، ضد عفونی و ضد چروک، التهابات پوستی مانند اگزما، پایین‌آوردن‌تب و …

• از جوشانده ریشه این گیاه ماده غلیظی به دست می‌آید که مالیدن آن برای درمان جوش های صورت و ضد عفونی و ضد چروک استفاده می شود.
• روغن آن نیز به عنوان یک ضماد برای بیرون کشیدن سموم از محل جوش های پوستی کاربرد دارد .
• درخت چریش برای تصفیه کننده هوا پیشگیری از تب مالاریا ،آکنه ،جوش، و، وبا مفید است.
• تمامی قسمت‌های این درخت دارای خواص دارویی است.
• با قرار دادن این گیاه روی پوست ناراحتی هایی مانند اگزما آکنه و خارش را برطرف کنید.
• گل ان برای رفع اختلالات روده استفاده می شود.
• مصرف خوراکی آن یبوست را درمان و سوء هاضمه را رفع می کند و همراه با از بین بردن کرم های روده عملکرد سالم آن کمک می‌کند.

عوارض، جانبی موارد احتیاط و منع مصرف

به طور کلی گیاهی امن است و عوارض خاصی تاکنون برای آن گزارش نشده است.

ترکیبات شیمیایی

این گیاه دارای مواد شیمیایی گوناگون بوده و مملو از ترکیبات ترپنوئید نوع لیمونوئید هستند .
برخی از این ترکیبات شیمیایی در بین برخی از گونه های این خانواده مشترک هستند و ترکیبات گوناگون و شناخته شده این درخت عبارتند از.ازادیراکتین ،با ۹ ایزومر Aتا I ,نیمبین ،سالانول ،ساژیکول و….است.

گیاهشناسی

چریش درختی همیشه سبز است. این گیاه متعاق به تیره ملیاسه بوده و منشا آن هند رقی است. از این تیره درختی به نام زیتون تلخ یا شال زیتون نیز در شمال ایران می روید که بومی هیمالیا است. زیتون تلخ شباهت زیادی به چریش دارد ولی از نظر مواد موثره با آن متفاوت است.

ارتفاع چریش به 15 متر و به ندرت به 25 متر نیز می رسد و ممکن است تا 200 سال عمر کند. شاخه آن از انشعاب های فراوانی برخوردار است. به طوری که تاج متراکم و انبوهی را به وجود می آورد. طول برگ های چریش 30 سانتی متر بوده و مرکب است. هر برگ از 10 تا 12 برگچه باریک و نوک تیز به رنگ سبز تیره تشکیل شده است. طول برگچه 7 سانتی متر و عرض آن 5/2 سانتی متر است. از ناحیه تحتانی برگچه ها نکتار معطری ترشح می شود. برگ های جوان که در نزدیکی نوک شاخه ها قرار دارند دارای غدد ترشحی خاصی هستند که رزین ترشح می کنند.

پوست شاخه های جوان سبز رنگ است. در حالی که پوست شاخه های پیر و قدیمی به رنگ خاکستری تا خاکستری تیره مشاهده می شوند. گل ها پنج قسمتی، منظم، کوچک و به رنگ سفید یا بنفش هستند.

گلدهی معمولا در دوره های خشک انجام می گیرد و میوه ها اوایل فصل بارانی می رسند. در هند اوایل گل ها، اوائل دی ماه ظاهر شده و گلدهی تا فروردین ماه ادامه می یابد. میوه ها نیز خرداد تا مرداد می رسند. در اقلیم های دو فصله گل دهی و میوه دهی دو بار در سال اتفاق می افتد. به طوری که گل دهی طی ماه های تیر تا مهر ممکن است اتفاق افتد. گل ها معمولا بعد از ظهر ها شکفته شده و در شب بوی نافذی تولید می کنند. گل ها بوی مطبوع و کم و بیش شبیه یاس داشته و نکتار زیادی تولید می کنند. بدیهی است حشرات در گرده افشانی این گیاه نقش مهمی دارند. گل های این گیاه در تولید عسل بسیار موثر است.

میوه چریش شفتف بیضی شکل و طول آن یک تا دو سانتی متر است. میان بر میوه گوشتی بوده و پوست سبز رنگ و شفافی دارد که حاوی مقادیر زیادی موسیلاز است. میوه های رسیده تیره رنگ و چروکیده می شوند. در بخش درونی فرابر که اغلب سخت و چوبی است دانه تشکیل می شود.

وزن هزار دانه متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش، شرایط کشت و نوع گیاه دارد و بین 110 تا 580 گرم متفاوت است.

اثر حشره کشی عصاره چریش به علت وجود ترکیب های مختلفی است که به گروه تری ترپنوئید ها تعلق دارند. لیمونوئید ها از مهم ترین این ترکیب ها هستند. تاکنون چند ترکیب لایمونوئیدی از چریش استخراج شده که ادامه حیات حشرات به ویژه آنهایی که در کشاورزی و سلامتی بشر نقش زیان باری دارند را متوقف می کند. مهم ترین این ترکیب های را آزادیرایختین، سالانین، ملیانتریول، نیمبین و نیمبیدین تشکیل می دهند. آزادیرایختین دو تا چهار میلی گرم وزن خشک مغز دانه را تشکیل داده و مقدار کمی نیز در برگ گیاه وجود دارد. این ترکیب مهم ترین عامل در مبارزه با حشرات است که حتی در حد چند پی پی ام نیز موثر است. ازادیراختین از نظر ساختمان شیمیایی شبیه به گروهی از هورمون های حشرات مانند ایکیزون ها است.

ملیانتریول نیز در غلظت های پایین به عنوان عامل بازدارنده تغذیه حشرات عمل می کند. نیمبین و نیمبیدین علاوه بر مغز دانه در پوست ساقه درخت نیز وجود دارد. این ترکیب ها همچنین اثرات ضد ویرئسی داشته که با عصاره گیری از دانه چریش توسط الکل به دست می آیند و حدود دو درصد وزن مغز دانه را تشکیل می دهند. این مواد با فلج کردن سیستم بلع حشره از تغذیه آنها جلوگیری می کند. دی استیل آزادیراختیول ترکیب لیمونوئیدی جدیدی است که اثر آن مشابه آزادیراختین است.

فلاونوئید، تانن و اسانس از ترکیب های دیگری هستند که در برگ و پوست چریش وجود دارند.

چهل تا 50 درصد وزن مغز دانه چریش را روغن تشکیل می دهد. روغن دانه سبز تیره بوده و طعم آن تلخ و بوی آن شبیه بوی سیر است. این روغن علاوه بر اسید های چرب معمول (اسید اولئیک، استئاریک، لینوئیک و پالمتیک) حاوی ترکیب های سولفوره نیز می باشد که شباهت بوی آن به بوی سیر، ناشی از وجود همین تر کیب ها است.

صمغ چریش حاوی قند های مختلفی از جمله آرابینوز، فروکتوز، گالاکتوز و اسید گلوکورونیک است.

نیازهای اکولوژیکی

چریش از گیاهان با ارزش و اقتصادی جنگل های گرمسیری است. این گیاه در اقلیم های طبیعی خود همراه با گونه های آکاسیا و دلبرژیا می روید. رشد و نمو این گیاه در مناطق گرمسیری تا نیمه مرطوب و با حداقل 130 میلی متر بارندگی در سال امکان پذیر است. کشت این گیا در مناطق دارای بارندگی زیاد (بیش از 3000 میلی متر در سال) و همچنین در مناطقی که سطح اب زیرزمینی بالا است مناسب نبوده و موجب خشک شدن گیاهان می شود.

چریش در ارتفاع 50 تا 1000 متر از سطح دریا به خوبی می روید. علاوه بر آن گیاهی کم توقع بوده و به خوبی خاک های مرطوب تا خشک و کم و بیش شور را تحمل می کند.

مقاومت چریش به خشکی زیاد است و لیکن برگ های گیاه در شرایط خشکی های شدید ریزش کرده و گیاه با شروع دوره مرطوب رشد خود را مجددا آغاز می کند. چریش در هر نوع خاکی از شنی سبک تا رسی سنگین با زهکش مناسب می روید. ولی خاک های سبک، عمیق، با زهکش خوب برای این گیاه مناسب تر است. این گیاه در خاک هایی که از مقادیر مناسب مواد آلی و عناصر غذایی برخوردار باشد. به خوبی رشد می کند و لیکی در شرایط خشکی نیز ریشه های آن به سرعت گسترش یافت و قادر به جذب حداقل رطوبت و همچنین مواد و عناصر غذایی از اعماق خاک  می باشد.

چریش در مناطقی که دمای سالیانه ان بین 21 تا 32 درجه سانتی گراد باشد رشد مطلوبی دارد. این گیاه دمای بالا تا 50 درجه سانتی گراد را برای مدتی می تواند تحمل کند. چریش به دمای پایین بسیار حساس است. به طوری که در دمای زیر 4 درجه سانتی گراد، برگ ها ریزش کرده و سپس خشک می شوند.

پی اچ مناسب خاک برای چریش 2/6 تا 7 است.

تکثیر گیاه

ازدیاد چریش به دو روش جنسی (تولید بذر) و غیرجنسی (رویشی) امکان پذیر است و لیکن تکثیر آن عمدتا به روش جنسی و توسط بذر صورت می گیرد.

تکثیر جنسی: قوه نامیه دانه های چریش بستگی به منشا بذر و شرایط نگهداری آن دارد. کاهش رطوبت بذر و نگهداری برای مدت طولانی سبب کاهش شدید قوه نامیه آن می شود.

بذر گیاهان مناطق افریقا و آمریکای با مقدار رطوبت 5 تا 7 درصد چنانچه در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری شوند تا 8 سال قوه نامیه خود را حفظ می کنند. در حالی که این زمان برای بذر گیاهان مناطق آسیایی کمتر است. برخی گزارش ها نشان می دهد که گوشت میوه حاوی بازدارنده رشد است. از این رو توصیه می شود برای تکثیر جنسی از بذرهای تازه ای که گوشت آنها جدا شده باشد استفاده گردد.

از آنجا که چریش دارای پوسته ضخیمی است لذا خراش دهی بذر نقش عمده ای در افزایش قوه نامیه آن دارد. بذر پریش را می توان در گلدا، نهالستان و یا به طور مستقیم در زمین کشت کرد. چنانچه کشت در نهالستان صورت گیرد بهتر است بذور در ردیف هایی به فاصله 15 تا 20 و فاصله دو بذر در طول ردیف 5/2 سانتی متر کشت گردد.

بذر چریش در دمای 19 تا 22 درجه سانتی گراد پس از 14 تا 21 روز سبز می شود. پنج تا شش هفته پس از رویش بذرها، هنگامی که ارتفاع آنها به پنج سانتی متر رسید باید آنها را در گلدان یا خزانه دوم و هنگامی که ارتفاع آنها به 20 تا 25 سانتی متر رسید باید به زمین اصلی منتقل نمود. اگر بذر در گلدان کشت شود می بایست در هر گلدان یک الی دو بذر در عمق 1 تا 5/1 سانتی متری کشت گردد. چنانچه هر دو بذر سبز شوند یکی از آنها را باید به گلدان دیگری منتقل کرد. در این صورت تا شش ماه بعد، هنگامی که ارتفاع نهال ها به 20 سانتی متر رسید می توان آنها را به زمین اصلی منتقل کرد. نهال ها در زمین اصلی باید در ردیف هایی به فاصله سه متر و فاصله دو نهال در طول ردیف نیز سه متر کشت شوند. کشت مستقیم بذر در زمین اصلی باید در عمق 1 تا 5/1 سانتی متری خاک انجام شده و زمین غنی از مواد آلی باشد. اگر چه گیاهانی که به روش مستقیم کشت می شوند پس از رویش قوی بوده و از ریشه قوی تری نسبت به گیاهان حاصل از کشت غیر مستقیم برخوردارند ولی کشت مستقیم در مناطق خشک توصیه نمی شود زیرا احتمال رویش آن بسیار کم است.

تکثیر رویشی: قلمه زدن، خوابانیدن، جدا کردن پاجوش ها و پیوند روی پایه بذری از روش های معمول تکثیر رویشی چریش است. درختان چریش در مناطق مختلف رویش از تنوع مرفولوژیکی و شیمیایی برخوردارند. از این رو بعضی معتقدند تکثیر رویشی این گیاه مناسب تر است.

برای احداث یک باغ تجاری با محصول یکنواخت و مناسب باید از کلون هایی که مقدار بیشتری آزادیراختین و همچنین عملکرد بهتر بذر برخوردارند استفاده نمود

ازدیاد از طریق کشت سلول یا بافت از روش های دیگری است که برای تکثیر رویشی چریش استفاده می شود.

مراقبت و نگهداری

آبیاری منظم و وجین علف های هرز سطح خزانه پس از کشت بذر بسیار ضروری است و سبب تسهیل در رویش آنها می شود. در صورت تراکم علف های هرز باید توسط کولتیواتور اقدام به وجین مکانیکی علف های هرز نمود. آبیاری نهال ها بلافاصله پس از انتقال به زمین اصلی نیز بسیار حائز اهمیت است. چنانچه زمین تهی از مواد و عناصر غذایی باشد باید با اضافه کردن عناصر ضروری، ریز مغذی ها یا موادآلی امکان رشد سریعتر و مناسب تر نهال ها را فراهم کرد.

مقالات مرتبط

خواص دارویی و درمانی گیاه چریش Azadirachta indica

آشنایی با روغن چریش و ۱۲ خاصیت قدرتمند این روغن گیاهی – روغن چریش چیست ؟

همه چیز درباره درخت سرخدار

نام علمی:

Taxus baccata

تیره:

Taxaceae

سرخدار نام درختی است که از ایام قدیم الایام مورد توجه انسان بوده و شواهد تاریخی نشان می دهد که استفاده از چوب و قسمت های مختلف این گیاه برای درمان بیماری ها در بین مردم مرسوم بوده است. در زمان های گذشته از این گیاه برای معالجه دیفتری، غش و صرع و همچنین به عنوان ماده مغذی قلب استفاده می شده است. از چوب این گیاه نیز در ساخت اسکلت خانه ها، زین و برگ اسب و سایر وسایل جنگی و خانگی (مانند شانه های چوبی) استفاده می شده است.

نام این درخت از کلمه توکزیک به معنای سم گرفته شده که نشان دهنده سمی بودن این گیاه است. به طوری که در زمان های گذشته برای سمی کردن نیزه های جنگی از مواد سمی حاصل از این درخت استفاده می کرده اند.

تئوفراست حکیم نامدار یونان باستان، در قرن سوم قبل از میلاد مسیح از سمی بودن این گیاه برای اسب و سایر موجودات (مانند موش و خرگوش) مطلع بوده و در نوشته های خود نیز به این موارد اشاره کرده است. کلمه باکاتا از ریشه بو به معنای کمان گرفته شده است که نشان می دهد در زمان‌ های گذشته از چوب سرخدار، کمان تهیه می کرده اند.

از سال 1945 تحقیقات گسترده ای روی سرخدار انجام شد و محققان به وجود مواد موثره بسیار ارزشمندی در پوست و برخی دیگر از اندام های سرخدار پی برده و متوجه اثرات فیزیولوژیکی و بیواکتیویتی آنها بر پیکر موجودات زنده شدند.

برای اولین بار در سال 1971 یک دی ترپنوئید به نام تاکزول از پوست این درخت استخراج شد که بعدها به عنوان یک ماده ضد سرطانی بسیار مهم، مورد توجه قرار گرفت. در حال حاضر در اکثر مراجع علمی و فارماکوپه های معتبر از چوب، شاخه های جوان و برگ های سوزنی سرخدار به عنوان دارو یاد شده و خواص دارویی آنها مورد تاکید قرار گرفته است. مواد موثره این گیاه به عنوان ما ده ضد سرطانی بسیار مهم مورد توجه است. تاکزول بدون اینکه تاثیری بر روی سنتز DNA، RNA و پروتئین ها داشته باشد از عوامل بازدارنده تقسیم سلولی است. از این رو هم اکنون دارو هایی برای درمان سرطان های خون، ریه، سینه و رحم از این گیاه تهیه می شود.

میوه های فاقد دانه گیاه سرخدار نرم کننده بوده و از آن برای معالجه سرفه و همچنین به عنوان ماده ای ملین استفاده می شود. این میوه همچنین اثر ضد قارچی دارد.

مواد موثره استخراج شده از سرخدار به لحاظ اثرات درمانی بسیار ارزشمند، مقدار بسیار کم آنها در پوست، کارایی بسیار موثر در درمان سرطان و همچنین ساختمتن شیمیایی پیچیده، بسیار پیچیده، بسیار گران (هر کیلوگرم معادل 5/1 میلیون دلار) می باشد.

از مواد موثره سرخدار دارو های مختلفی تهیه و به بازار دارویی عرضه شده است که مهمترین آنها داروی تاکزول (ساخت شرکت بریستول مایرز اسکوئیب آمریکا) و داروی آنزاتاکس (ساخت شرکت ماین فارمای استرالیا) می باشد.

در کشور ژاپن نیز از طریق کشت تعلیقی همه ساله مقادیر قابل توجهی تاکزول تولید می شود. میانگین مقدار مصرف ماده موثره تاکزول در جهان در حدود 700 گرم در سال می باشد.

در حال حاضر در برخی از نقاط جهان، بعضی از گونه های سرخدار به عنوان درخت زینتی در پارک ها و باغ ها کشت می شود.

رویشگاه سرخدار در ایران

جنگل‌های سرخدار در شمال ایران از بلندی‌های گرگان، جنگل‌‌های نهارخوران تا جنگل‌‌های سوادکوه و در دره‌‌ها و پرتگاه‌‌های گیلان، مازندران و گرگان همراه با سایر گونه‌‌های گیاهان جنگلی یافت می‌‌شوند اما مهمترین رویشگاه طبیعی جنگل سرخدار در ایران در دره زرینگل شهرستان علی‌آباد کتول و روستای سیاه‌رودبار در استان گلستان می‌باشد.

نام‌های رایج سرخدار

از نام‌های محلی می‌توان به سرخه‌دار، سخدار، سوختال و سیردار اشاره کرد.

خواص درمانی گیاه سرخدار

سرخدار به خاطر داشتن ترکیبات تاکسول مهمترین داروی ضد سرطان (رحم، سینه، تخمدان، پروستات، ریه، سلول‌های سنگفرشی سر و صورت) محسوب می‌شود. از طرفی در هند و ژاپن به عنوان داروی ضدعفونی کننده و آرامبخش و در درمان آسم، برونشیت، صرع، مشکلات قاعدگی و سوء هاضمه استفاده می‌شود.

حفاظت از سرخدار

متاسفانه از چوب این درختان ارزشمند و مقاوم در ساخت صنایع دستی و هم ‌چنین صنایع دخانیات و به ویژه قلیان ‌سازی ‌به وفور استفاده می‌شود، این مساله باعث شده تا روند انقراض سرخدار تسریع شود. امروزه تلاش‌های زیادی در راستای حفاظت و تکثیر درخت سرخدار انجام می‌گیرد تا بتوان به صورت مصنوعی به تکثیر این گیاه پرداخت.
همچنین فعالان محیط زیست و طبیعت‌دوستان در تلاشند تا با آموزش‌های لازم، آگاهی افراد بومی را در مورد حفاظت از این گونه‌ی ارزشمند و کهنسال بالا ببرند و با بهبود صنعت گردشگری در منطقه نیازهای اقتصادی قاچاقچیان چوب (بسیاری از آن‌ها به علت فقر شدید دست به این کار می‌زنند) را رفع کنند تا به این روش بتوانند جنگل‌های سرخدار را نجات بخشند.

ترکیبات سرخدار

از ترکیبات مهم موجود در این گیاه می توان به ترکیبات دی ترپنوئیدی، ترکیبات آلکالوئیدی، اسید های گیاهی، ترکیبات لیگنانی، ترکیبات فنلی و … اشاره کرد. مهمترین ترکیبات این گیاه با اثرات دارویی به گروهی از ترکیبات دی ترپنوئیدی به نام تاکسوئید تعلق دارند. یکی از این ترکیبات تاکسول نام دارد که در حال حاضر به عنوان یکی از مهمترین داروهای ضد سرطان در درمان سرطان های رحم، تخمدان و سینه در زنان و پروستات در مردان و ریه و سلول های سنگفرشی سر و صورت محسوب می شود.

کاربرد سرخدار در طب سنتی

میوه عاری از دانه: اثر نرم کننده، رفع سرفه و ملین دارد و برای رفع سرفه های مزمن، سیاه سرفه، دفع سنگ کلیه استفاده میشود.
مصرف فرآورده های این گیاه جهت رفع رماتیسم، زردی، بازشدن قاعدگی، نرمی استخوان، اسکوربوت، صرع و دیفتری توصیه شده است.

گیاهشناسی

سرخدار درختی همیشه سبز است. این گیاه متعلق به تیره سرخدار بوده و منشا آن اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا گزارش شده است. هشت گونه متعلق به جنس تاکزوس شناخته شده است که عبارتند از گونه باکاتا، که در اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا می روید.

گونه برویفولیا که در غرب آمریکا گسترش دارد. گونه کانادنزیس که پراکنش آن در شرق آتلانتیک گزارش شده است. گونه سلبیکا در چین می روید، گونه کاسپیدات سیبت که در ژاپن گسترش دارد. گونه فلوریدانا در ایالت فلوریدای آمریکا گسترش دارد. گونه گلوبوزا که منشا آن مکزیک گزارش شده است و بالاخره گونه والیچیانا که در ارتفاعات هیمالیا گسترش دارد.

سرخدار درختی به ارتفاع 10 تا 20 و گاهی 25 متر است، لیکن ممکن است تحت شرایط اقلیمی خاص ارتفاع درختان کوتاهتر (5 متر) نیز باشد. این گیاه رشد و نمو بسیار کند دارد ولی از طول عمر بیار زیادی (تا 1500 سال) برخوردار است. ساقه و چوب این گیاه محکم و سطح آن از الیاف ظریفی پوشیده شده است. تاج این گیاه کم و بیش فنجانی شکل است.

برگ ها باریک، بلند به رنگ سبز تیره بوده که سطح زیرین برگ روشن تر از قسمت فوقانی آن است. طول برگ دو تا سه سانتی متر و عرض آن به 2 تا 5/2 میلی متر می رسد. در قسمت تحتانی برگ دو شیار به رنگ سبز روشن مشاهده می شود.

سرخدار گیاهی دو پایه است که گل های نر و ماده جدا از هم روی گیاه مشاهده می شوند. گل فاقد کاسه و جام است. گل نر دارای 4 تا 12 پرچم متراکم می باشد. گل ماده شبیه یک جوانه کوچک و دارای یک تخمدان برهنه بوده که درون یک اندام پیاله مانند قرار گرفته است.

این اندام با رسیدن بذر، حالتی گوشتی (آریل) به خود گرفته و رنگ آن قرمز می شود و نهایتا به شکل یک میوه بسته در می آید که قسمت فوقانی آن باز می باشد.

وزن هزار دانه سرخدار در حدود 50 گرم است. ریشه سرخدار مستقیم است و علی رغم اندام هوایی مرتفعی که دارد، خیلی عمیق و طویل نمی باشد.

ریشه در خاک های سنگی و در مناطق صخره ای در سطوح فوقانی خاک گسترش یافته و خود را تثبیت می کند.

ریشه سرخدار با قارچ های میکوریزا به شکل درونی زندگی همزیستی دارد.

همزیستی مواد موثره سرخدار را دی ترپنوئید های متعلق به گروه تاگزان ها تشکیل می دهند. تاکنون بیش از 350 تاگزان (مشتقات دی ترپنوئیدی) در گونه های مختلف سرخدار شناسایی شده است. پاکلی تازول، باکاتین، 10- دی استیل با کاتین، 10- دی استیل تاکزول، سفالومانین، برویفولیول و گلیکوزید های سیانوژنی از مواد موثره مهم سرخدار هستند. مقدار این مواد در اندام های مختلف گیاه متفاوت است. بیشترین مقدار تاکزول ها (2/0 تا 7/0 درصد وزن خشک) را می توان از قسمت انتهایی شاخه ها (نوک شاخه ها و ساقه ها) و کمترین مقدار (02/0 درصد) آن را می توان از بذرها استخراج کرد. برگ های گونه برویفولیا حاوی 02/0 درصد پاکلی تاکزول است. از ساقه های گونه باکاتا 03/0 تا 2/0 درصد 10- دی استیل باکتین استخراج شده است

بعضی محققین اعلام کرده اند بیشترین مقدار تاکزول در برگ ها (02/0 تا 05/0 درصد وزن خشک) و سپس در ریشه ها (02/0 تا 04/0 درصد وزن خشک) وجود دارد. طبق اضهارات آنها مقدار تاکزول در شاخه ها 001/0 تا 005/0 درصد وزن خشک می باشد.

به خاطر وجود مواد موثره فوق الذکر، تمام اندام های این گیاه به جز میوه های قرمز رنگ و فاقد دانه آن شدیدا سمی است.

نیازهای اکولوژیکی

سرخدار گیاهی سایه پسند است و در لایه های زیرین (اشکوب های پایین) جنگل های مرطوب و مه گرفته راش و ممرز سازگاری مناسبی دارد. این گیاه در اوایل رویش (سنین نونهالی) به نور زیاد نیاز نداشته و قادر است با استفاده از حداقل نور، عمل فتوسنتز را انجام دهد. سرخدار برای مدت کوتاهی قادر به تحمل خشکی است.

شرایط اقلیمی، تاثیر عمده ای بر کیفیت و کیفیت مواد موثره سرخدار دارد. نور یکی از مهمترین فاکتور های اقلیمی است.

اگر چه این گیاه در سایه و آفتاب می روید ولی مقدار تاکزول گیاهانی که در سایه می رویند به مراتب بیشتر از گیاهان رویش یافته در آفتاب است. دما نیز نقش مهمی در مواد موثره گیاه سرخدار دارد. به طوری که گیاهانی که در اماکن مرطوب و سرد می رویند در مقایسه با گیاهان مناطق گرمتر، تاکزول بیشتری را در خود ساخته و ذخیره می کنند.

سرخدار تقریبا در هر نوع خاکی می روید ولی خاک های رسوبی حاوی مقادیر فراوان ترکیب های هوموسی و آهکی با پی اچ قلیایی، خاک های بسیار مناسبی برای کشت سرخدار است. سرخدار در طول رویش به عناصری مانند پتاس، فسفر و کلسیم به مقادیر فراوانی نیاز داشته و وجود این عناصر سبب افزایش تولید مواد موثره در گیاه می شود. سرخدار به سرمای های شدید که مدت آن طولانی باشد، حساس است به طوری که دمای 20 – درجه سانتی گراد سبب خشک شدن گیاه می شود.

عده ای از محققین معتقدند که انجام هرس مناسب و به موقع سبب باز شدن میوه ها و فعال شدن جوانه های رویشی که بر روی ساقه های مسن و پیر قرار گرفته اند گردیده و در نتیجه موجب تولید ساقه های متعدد می شود.

تکثیر گیاه

تکثیر گیاه سرخدار به دو روش جنسی (توسط بذر) و غیر جنسی (تکثیر رویشی) امکان پذیر است.

تکثیر جنسی:

تکثیر جنسی توسط بذر صورت می گیرد. دوره خواب بذر سرخدار دو تا چهار سال بوده و سبز شدن آن در گلخانه، بیش از یکسال به طول می انجامد. به منظور افزایش قوه نامیه بذر باید آن را تیمار کرد. تیمار چینه سرمایی، تیمار توام اسید جبرلیک و تیمار دمایی ( یک ساعت در دمای 30 درجه سانتی گراد سپس چند ساعت در دمای 5 – درجه سانتی گراد) سبب افزایش قوه نامیه بذور سرخدار می شود.

پس از کاشت بذر در خزانه، دانهال های دو تا سه ساله را باید به زمین اصلی منتقل کرد.

تکثیر رویشی (غیر جنسی):

تکثیر رویشی سرخدار به صورت تهیه قلمه و ریشه دار کردن آنها انجام می گیرد. عوامل متعددی مانند نوع بستر، نوع قلمه، شرایط اقلیمی محل خزانه و وضعیت پایه مادری (از نظر سلامت و آلودگی پایه مادری) در ریشه زایی قلمه ها موثر است. ماه های مرداد و شهریور زمان مناسبی برای تهیه و کاشت آنها در گلخانه می باشد. برای تهیه قلمه می بایست از ناحیه انتهایی ساقه های دو تا سه ساله قطعاتی به طول 10 الی 20 سانتی متر را جدا کرد. جهت تسریع در ریشه‌ زایی قلمه می‌توان از برخی محرک‌ های هورمونی مانند ایندول بوتیریک اسید 8/0 تا 6/1 درصد استفاده کرد. پس از تیمار قلمه ها با هورمون مذکور آنها را باید در بسترهای مخصوص (پیت ماس و ماسه به نسبت 3 به 1) که به این منظور تهیه شده‌اند، کشت نمود. در هر مترمربع فضای بستر خزانه می توان 400 تا 500 قلمه را کشت نمود. قلمه ها پس از 4 تا 7 ماه ریشه دار شده و آماده انتقال قلمه ها از خزانه به زمین اصلی است. در شرایط اقلیمی خاص می توان قلمه ها را 3 تا 5 سال در خزانه نگهداری و سپس به زمین اصلی منتقل نمود.

مراقبت و نگهداری

از آنجا که رویش بذر در خزانه بسیار کند و بطئی است لذا وجین علف های هرز سطح خزانه و آبیاری منظم آن نقش عمده ای در سبز شدن بذور سرخدار دارد.

در تکثیر غیرجنسی نیز قلمه ها پس از 4 تا 7 ماه ریشه دار می شوند که در طی این مدت باید به آبیاری منظم قلمه ها و وجین علف های هرز سطح خزانه پرداخت.

گونه های مختلف جنس اوتیورینجوس از انواده سرخرطومی ها از جمله آفاتی هستند که با تغذیه از قسمت های مختلف گیاه صدمات جبران ناپذیری را به محصول وارد می کنند. آفت اوتیورینجوس سولکاتوس یکی از مهمترین آفات درخت سرخدار است. لاروهای این آفت از لاروهای این آفت از ریشه گیاه میزبان تغذیه کرده و می توانند صدمات جبران ناپذیری را به گیاهان وارد کنند. از این رو مبارزه مبارزه با این آفت در طول رویش گیاه ضروری است.

نوشته شده درنوشته شده در ژوئن 24, 2021 /  0 / تگ هادرخت سرخدار, سرخدار

همه چیز درباره گیاه سیر

نام علمی: 

Allium sativum

تیره :

Alliaceae

گیاهشناسی:

سیر گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز می‌رسد. قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشا های نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید می‌باشد. برگ‌های آن باریک و نواری شکل به رنگ سبز تیره و گل‌های آن کوچک و صورتی رنگ که به صورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر می‌شود.

سیر و پیاز رابطه‌ای نزدیک با هم دارند. به‌طور کلی ۲ نوع سیر وجود دارد.

1. سیر آمریکایی بنام Greole نامیده می‌شود. این نوع سیر دارای پوست سفید بوده و از انواع دیگر قوی تر است.
2. سیر تاهیتی که از بقیه درشت تر است و گاهی قطر آن به ۸ سانتیمتر می‌رسد.

بولب آن که قسمت متورم و زیرزمینی گیاه را تشکیل می دهد، مرکب از 5 تا 10 قطعه متورم، محصور در غشاهای نازک و ظریف، به رنگ خاکستری مایل به سفید است. برگهائی باریک و گلهائی به رنگ سفید چرک، منقوش به لکه های کوچک و قرمز رنگ دارد. از مشخصات برگهای آن این است که اولاً وضع آیخته از ناحیه غلاف دارند و ثانیاً پهنک برگهای آن طویل و منتهی به غلاف درازی است که قسمت زیادی از ساقه را فرا می گیرد و به علاوه غلاف برگهای آن یکدیگر را می پوشانند. مجموعه گلهای گیاه نیز همراه با برجستگیهای کوچک در رأس دمگل درازی به تعداد کم یا ظاهر گل آذین چتر مانند ظاهر می شود. براکته متورم و منتهی به رأس باریک و درازی نیز، مجموعه گلها را فرا می گیرد که نازک و غشائی است. حالات غیر طبیعی مختلفی در این گیاه وجود دارد که یکی از آنها بولب مرکب از 3 برجستگی متورم است. واریته های سیر به دو دسته تقسیم می شود که دسته اول دارای سه واریته بنام های زیر می باشد : الف) A. sativum var. sativum (به سیر طوقه باریک و بدون ساقه گل دهنده ارقام Rocambole و Continental از این واریته می باشند) ب) A. sativum var ophioscorodn (سیر طوقه کلفت ساقه گل دهنده کشیده و خمیده ) ج) A. sativum var.Scordoprasum (با ساقه گل دهنده ایستاده) دسته دوم دارای واریته های زیر می باشد. د) A. Sativum var sagitatum Kuz ( با ساقه گل دهنده) ه) A. Sativum var vulgarae Kuz ( بدون ساقه گل دهنده)

خواص دارویی

هزاران سال از اضافه شدن سیر به سبد غذایی خانوار می‌گذرد. شواهد موجود نشان می‌دهد افرادی که بیش از ۵ هزار سال پیش در ساخت اهرام مصر مشارکت داشتند نیز سیر می‌خورند. گیاه سیر نه تنها یک چاشنی فوق‌العاده برای انواع غذاهاست بلکه فواید فراوانی نیز برای سلامتی دارد. از آنجا که این گیاه آفات کمی دارد بنابراین احتمال این که حاوی آفت‌کش یا علف‌کش‌های شیمیایی باشد نیز کمتر است.

تاکنون هزاران مطالعه در مورد فواید سیر برای سلامتی انجام شده است که نشان می‌دهد این گیاه، دشمن سرسخت هرگونه مرض و بیماری است. در ادامه به بخشی از خواص این گیاه اشاره می‌کنیم که از لحاظ علمی به اثبات رسیده‌اند.

کمک به کاهش وزن

مطالعات حیوانی پیوند میان مصرف سیر و رسیدن به وزن سالم را تایید می‌کند. به عنوان مثال در یک تحقیق، عصاره سیر کهنه به تنهایی یا همراه با ورزش وزن بدن و چربی کبد را در موش‌ها کاهش داد. در یک مطالعه دیگر هر دو روغن سیر و پیاز باعث کاهش چاقی و چربی‌های خطرناک خون در موش‌های آزمایشگاهی شد.

سیر همچنین با افزایش دمای بدن موش‌های پرخور میزان چاقی و ژن‌های سازنده بافت چربی (بافت چربی سفید) را در آن‌ها کاهش داد.

سلامتی کبد در برخورداری از وزن سالم اهمیت بالایی دارد. در مطالعه‌ای که بر روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد، مکمل سیر با بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی، آسیب کبدی ناشی از سموم و داروها را کاهش داد.

این یافته‌ها در خصوص سلامتی کبد در مدیریت وزن اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا کبد به پردازش غذاها و مواد مغذی کمک می‌کند.

با این وجود نقش سیر در دستیابی به وزن سالم تنها به نمونه‌های حیوانی محدود نمی‌شود. در یک آزمایش بالینی، مصرف سیر به کاهش وزن و چربی بدن ۱۱۰ بیمار مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی منجر شد.

کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی

مصرف مقادیر بالای سیر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. در پژوهشی که بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، سیر کهنه سخت شدن شریان‌ها و رسوب کلسترول و چربی در دیواره عروق را در این موش‌ها کاهش داد.

سیر همچنین با کاهش کلسترول، کلسیفیکاسیون شریانی (تجمع کلسیم در عروق)، فشار خون و لخته شدن بیش از حد خون، به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند.

پزشکی باستانی هند قرن‌هاست که استفاده از سیر را برای درمان بیماری‌های قلبی و آرتریت تجویز می‌کند.

محققان در مطالعاتی که بر روی انسان انجام دادند به اثرات مثبت مصرف سیر در جلوگیری از لخته شدن بیش از حد خون پی بردند. لخته شدن بیش از حد خون در اغلب موارد، عامل بروز حملات قلبی و سکته مغزی است.

در این پژوهش، سیر همچنین تولید ترومبوکسان که از عوامل لخته شدن خون است و چربی‌های اکسیده شده (محصولات لیپوکسیژناز) که در پلاکت‌ها تشکیل می‌شوند را نیز کاهش داد.

کاهش کلسترول

نتایج بیش از ۴۰ تحقیق نشان داده است که افزودن سیر به سبد غذایی به کاهش کلسترول کُل، کلسترول LDL و تری گلیسیرید کمک می‌کند و سطح کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد.

در اکثر این مطالعات از پودر سیر استفاده شده است، اما سیر تازه و کهنه یا روغن سیر به مراتب مفیدترند.

تغییرات مطلوب در سطح کلسترول LDL، که به عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود در اکثر آزمایشات تحقیقاتی انجام شده بر روی افراد، مشاهده شد. در پایان این تحقیقات کلسترول LDL در افراد تحت آزمایش بین ۱۱ تا ۲۶ درصد کاهش یافت.

سیر به سه طریق به کاهش کلسترول بد کمک می‌کند؛ ۱) کلسترول را از آسیب‌های ناشی از اکسیده شدن حفظ می‌کند، ۲) توانایی بدن را در از بین بردن کلسترول افزایش می‌دهد و ۳) ترکیبات موجود در آن از جمله اس- الیل سیستئین و دی‌آلیل دی‌سولفید میزان تولید کلسترول توسط کبد را کاهش می‌دهند.

کاهش فشار خون

نتایج مطالعه بزرگی که بر روی حدود هزار بیمار انجام شد، نشان داد که مکمل سیر باعث کاهش فشار خون می‌شود. علاوه بر این، تأثیر این ماده در تنظیم فشار خون بیمارانی که در بدو پژوهش به فشار بالا دچار بودند، قوی‌تر و ملموس‌تر بود.

سیر با افزایش گردش خون در بدن فشار خون را کاهش می‌دهد. یک مطالعه جدید نشان داد که سیر خام خرد شده باعث کاهش هر دو فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در مبتلایان به سندرم متابولیک می‌شود.

سیر اثراتی شبیه به هورمون‌ها (پروستاگلاندین‌ها) دارد که می‌توانند جریان خون را در بدن بهبود بخشند. ترکیبات موجود در سیر اثرات مشابهی با داروهای فشار خون دارد که به عنوان “بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین” شناخته می‌شوند. این گیاه همچنین با افزایش سطح نیتریک اکسید، فشار خون را با ایجاد آرامش بیشتر در عروق ریوی تنظیم می‌کند.

اثرات بلندمدت بر علائم دیابت

به استناد نتایج مطالعه‌ای که بر روی ۷۲۸ نفر از مبتلایان به دیابت نوع ۲ انجام شد، مصرف مکمل سیر باعث کاهش قند خون ناشتا و سطح هموگلوبین ای وان سی (A۱C) می‌شود.

این نکته که این کاهش در ۲، ۱۲ و ۲۴ هفته بعد از شروع مصرف مکمل‌ها نیز در افراد تحت مطالعه مشاهده شد، نشان می‌دهد که سیر در تسکین علائم دیابت تاثیری بلندمدت دارد.  

سیر همچنین علاوه بر تنظیم وزن و سطح کلسترول بیماران دیابتی، به لوزالمعده در ساخت و استفاده از انسولین کمک کرده و مقاومت بدن به انسولین را کاهش می‌دهد.

خواص ضدسرطانی

سیر به ویژه اگر به طور خام مصرف شود، خطر ابتلا به سرطان‌های گوارشی از جمله سرطان معده، روده بزرگ و مری و سرطان‌هایی چون سرطان پروستات، تخمدان و رحم را کاهش می‌دهد. سیر منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است که می‌تواند دلیلی برای خاصیت ضدسرطانی آن باشد. این گیاه همچنین با افزایش ظرفیت و توانایی بدن در ساخت برخی از آنتی اکسیدان‌های خاص به مهار رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

تحقیقات انجام شده بر روی نمونه‌های حیوانی و سلول‌ها همچنین از نقش سیر در افزایش میزان اثربخشی درمان‌های سرطان حکایت دارد.

پژوهشگران در مطالعه‌ای که بر روی رژیم غذایی بیش از ۲۰ هزار نفر انجام شد، به ارتباط میان مصرف مقادیر بالای سیر و کاهش خطر ابتلا به سرطان معده پی بردند.  

مطالعه دیگری که بر روی ۶ هزار بیمار انجام شد نیز نشان داد که خوردن سیر خام حداقل ۲ بار در هفته خطر ابتلا به سرطان ریه را حدود ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن بسیار پیچیده است و وظایفی چون مبارزه با میکروب‌های ناخواسته، تنظیم التهاب و غیره را برعهده دارد. سیر به روش‌های مختلفی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

این گیاه همچنین از خواص آنتی اکسیدانی فراوانی نیز برخوردار است. این آنتی اکسیدان‌ها واکنش سیستم ایمنی را تقویت کرده و التهاب را در بدن کاهش می‌دهند.

سیر به علاوه اثر ضد باکتری، ضد ویروسی و ضد انگلی نیز دارد. این گیاه به میکروبیوم‌های مفید روده آسیب نمی‌زند اما به بدن در مبارزه با باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌های مضر موجود در دستگاه گوارش کمک می‌کند.

مصرف سیر همچنین با کمک به دفع رادیکال‌های آزاد خطرناک از آسیب ناشی از التهاب در بدن جلوگیری می‌کند.

از بین بردن عفونت‌ها

مواد حاوی گوگرد از جمله آلیسین موجود در سیر خواص ضدباکتریایی دارند. این مواد در مقابله با برخی از گونه باکتری‌های مضر مقاوم در برابر دارو از جمله استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) و برخی از گونه‌های ای کولی ( E. Coli) مؤثر هستند.

در مطالعات بالینی انجام شده، سیر در درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و همچنین واژینوز باکتریایی موثر واقع شد.

سیر خواص ضدویروسی نیز دارد. مصرف این گیاه می‌تواند تعداد دفعات ابتلا به سرماخوردگی و دوره این بیماری را کاهش دهد، البته برای تایید این فرضیه به شواهد و مدارک بیشتر نیاز است.

در حوزه مطالعات سلولی نیز سیر در مقابله با کاندیدا اثرات ضد قارچی دارد. کاندیدا قارچی است که می‌تواند در سراسر دستگاه گوارش از دهان گرفته تا روده بزرگ، بیماری ایجاد کند. علاوه بر عفونت‌های ناشی از کاندیدا، براساس یافته‌های به دست آمده از آزمایشات بالینی، این گیاه می‌تواند به مبارزه با عفونت‌های ژﯾﺎردﯾﺎ نیز کمک کند.

حفظ سلامت مو و پوست

سیر اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی فراوانی دارد، اثراتی که به حفظ سلامت پوست و محافظت از پوست در برابر پیری زودرس کمک می‌کنند.

سیر همچنین می‌تواند علائم بیماری پسوریازیس را تخفیف داده، به بهبود زخم کمک کند و آسیب‌های پوستی ناشی از قرار گرفتن در معرض آفتاب را کاهش دهد.

این گیاه همچنین می‌تواند از بروز سرطان پوست نیز پیشگیری کرده و به کاهش خطر ابتلا به عفونت پوستی خطرناک معروف به استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) کمک کند.

نقش سیر در کمک به رشد و سلامت موها نیز قابل توجه است. درمان نوعی از ریزش مو که آلوپسی نام دارد، کار دشواری است. در یک آزمایش بالینی، استفاده از ژل موضعی سیر در کنار درمان‌های استاندارد به رشد مو در بیماران مبتلا به این نوع از ریزش مو کمک کرد.

تقویت حافظه

بخش اعظم دلیل افزایش نرخ ابتلا به زوال عقل در دو دهه اخیر مربوط به سبک زندگی افراد است. سیر ابزاری خوش طعم است که قادر است خطر از دست دادن حافظه را کاهش دهد. این گیاه با محافظت از DNA در برابر آسیب، محافظت در برابر افت عملکرد مغز ناشی از کهولت سن و محافظت از بافت سالم مغز به کمک آنتی اکسیدان‌ها، می‌تواند به تقویت حافظه در افراد کمک کند.

در یک آزمایش حیوانی، عصاره سیر باعث بهبود حافظه و کمک به یادگیری در موشهای مبتلا به دیابت شد. سیر همچنین توانست حافظه موش‌هایی که در معرض سرب قرار گرفته بودند را نیز تقویت کند.

سیر با کاهش آسیب اکسیداتیو به مغز، سطح آسیب‌های ناشی از سرب به این بافت را کاهش می‌دهد.

در این مطالعه، سیر با ارتقای عملکرد نیروگاه تولید انرژی سلول یعنی میتوکندری در عملکرد مغز و حافظه را در موش‌های چاق و دیابتی بهبود بخشید.

مواد مغذی موجود در سیر

سیر سرشار از مواد معدنی چون سلنیم و گوگرد و انواع آنتی‌اکسیدان‌هاست. بخشی از خواص دارویی سیر به ترکیبات گوگردی موجود در آن برمی‌گردد. از دیگر مواد مغذی موجود در این ماده خوراکی می‌توان به منیزیم، پتاسیم، ویتامین E، گلوتاتیون و ویتامین سی اشاره کرد. 

– گوگرد به عنوان یک ماده مغذی بدن را در مقابل باکتری‌ها مقاوم می‌کند و در تنظیم عملکرد پروتئین‌ها و آنزیم‌ها نقش دارد.

– سلنیم یک ماده معدنی و آنتی‌اکسیدان قوی برای بدن است. این ماده به محافظت از بدن در برابر صدمات ناشی از آلودگی و موارد دیگر کمک می کند.

– منیزیم یک ماده معدنی آرام‌بخش است که بیش از ۳۰۰ کارکرد مختلف در بدن دارد.

– ویتامین C به بازسازی بافت کمک می‌کند و با کلاژن‌سازی باعث جوانی پوست می‌شود.

با وجود تمام فواید ذکر شده در مورد سیر برخی از افراد به لکتین‌های موجود در این گیاه حساسیت دارند و بنابراین بهتر است از مصرف آن اجتناب کنند.

نیاز اکولوژیکی

سیر در خاکهای حاصلخیز و زهکشی شده به خوبی رشد می کند. سیر را باید در خاک قوی و رغنی از مواد آلی کاشت. این گیاه را می توان در انواع خاک از لمونی سنگین تا شنی سبک نیز کشت کرد ولی بر روی خاک لوم شنی سست که از مواد آلی غنی باشد بهترین رشد را دارد. pH خاک بین 8/6 تا 2/7 ایده آل است کاشت سیر باید در آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری و نیمه سردسیری و نیز روزهای کوتاه و دمای پائین در پائیز و یا اوایل زمستان انجام گیرد تا گیاه بتواند رویشی خوبی داشته باشد.

آماده سازی خاک

برای تهیه بستر کشت باید ابتدا زمین را متناسب با نوع آن با استفاده از شخم، دیسک و ماله کاملاً نرم و مسطح کرد و در مناطق خشک نسبت به نوع آبیاری که پشته بندی یا کرت بندی است آنرا آماده نمود (البته در شمال ایران کاشت به صورت دیم است) در زمین های شنی و سست عرض جوی و پشته ها را مساوی و در حدود 20 تا 25 سانتی متر انتخاب می کنند. چنانچه زمین لوم یا لوم سنگین باشد پشته را عریض تر انتخاب کرده طوری که بتوان روی پشته دو یا سه ردیف سیر کاری کرد. 3 تا 4 ماه قبل از کاشت کود حیوانی را با خاک مخلوط می کنند اگر کود پوسیده باشد می توان آنرا در هنگام کاشت نیز با خاک مخلوط نمود. کودهای شیمیایی را معمولاً قبل از کاشت به زمین می دهند. مقدار کود فسفر بین 200 تا 400 کیلوگرم در هکتار است کود ازته را می توان به صورت کود سرک در هنگام رشد گیاه به آن داد.

تاریخ و فواصل کاشت

فاصله خطوط کاشت بین 25 تا 75 سانتی متر، فاصله بوته ها روی خطوط حدود 12 سانتی متر عمق کاشت در اراضی سبک تا 5 سانتی متر است عمق کاشت در اراضی نسبتاً سفت و رسی از 5/2 تا 3 سانتی متر تجاوز نمی کند.

کاشت

سیر از معدود گیاهانی می باشد که فقط از طریق غیر جنسی زیاد می شود. سیرچه ها را نباید قبل از کاشت جدا کرد. در غیر اینصورت کاهش عملکرد را در پی خواهد داشت . کشت سیر معمولاً در سطوح کوچک و اغلب به صورت کرتی انجام می گیرد. برای این کار در پائیز زمین را شخم سطحی زده و کود دامی پوسیده را با خاک مخلوط می کنند سپس زمین را به ابعاد مختلف کرت بندی کرده و به صورت جوی و پشته در می آورند. عمق جویها که به عنوان زهکشی طبیعی عمل می کند حدود 30 سانتی متر است در زمین های سنگین معمولاً سیرچه ها را تنها با فشار کمی در داخل خاک بطور سطحی می کارند.مقدار بذر را با توجه به ضایعات کاشت حدود 300 تا 400 کیلو گرم در هکتار در نظر میگیرند.

داشت

دفع علفهای هرز و سله شکنی در طول دوره رویش گیاه بین 2 تا 3 بار انجام می گیرد از آنجائی که ریشه سیر سطحی است باید هنگام وجین و سله شکنی دقت فراوان نمود تا به ریشه ها صدمه ای وارد نیاید. از آفات سیر می توان مگس سیر (Hylermia antiqua) را نام برد که علاوه بر این گیاه به کیله گیاهان خانواده Liliaceae (مانند پیاز، تره، تره فرنگی و …) نیز خسارت وارد می کند. لارو این مگس در مزارع سیر و پیاز زندگی کرده و از ساقه ، برگ بویژه سیرچه ها تغذیه می کند. زمستان گذرائی این مگس در درون خاک است و در آنجا به صورت شفیره زمستان را گذرانده و پس از مساعد شدن هوا پرواز می کند. این مگس بر روی گیاه سیر تخم گذرانی کرده و سپس با ایجاد دالانهایی خود را به مرکز سیر می رساند و از داخل آن تغذیه می کند. بر اثر حمله این آفت رنگ برگ از حالت سبزی به زردی تغییر می کند. برای مبارزه با آن معمولاً بوته های آلوده را جمع آوری کرده و آنها را می سوزانند رعایت تناوب زراعی در دفع این آفت بسیار موثر است از آفات دیگر زنگ سیر میباشد که مولد آن قارچی بنام Puccinia allii که فعالیت آن در ماههای گرم و مرطوب تابستان شدید بوده و اسپور آن زمستان را روی میزبان سپری می کنند. برای مبارزه با آن باید در صورت امکان از سیرچه هایی که قبلاً به این بیماری مبتلاً نشده اند برای کاشت استفاده نمود. یا اینکه در صورت گسترش بیماری با سموم قارچ کش مانب (Maneb) و یا زینب (Zineb) به فاصله هر سه هفته یکبار سمپاشی گردد.

برداشت

موقع برداشت سیر از اواخر بهار تا اوسط تابستان بنابه تاریخ کاشت تفاوت می کند. زرد شدن برگهای سیر نشانه رسیدن محصول است یعنی به محض اینکه برگها زرد شدند باید پیاز سیر را از خاک درآورده و اگر سطح کاشت وسیع باشد با تیغه هایی که مخصوصی که به وسیله تراکتور کشیده می شود و از زیر پیاز در عمق ده تا پانزده سانتی متری سطح خاک عبور می کند، خاک را نرم و سست کرده و یک نفر کارگر با سرعت پیازها را از خاک خارج کرده و کنار خط کاشت روی زمین می گذارد. و اگر سطح کاشت کوچک باشد و عمل برداشت محصول با بیل و یا وسایل مشابه آنها انجام می گیرد. پس از کندن پیازها آنها را برای مدت چند روز در مزرعه روی زمین در مقابل آفتاب قرار می دهند تا کاملاً خشک شود،سپس با چاقو قسمتهای هوایی و ریشه ها را از سیر جدا می کنند به منظور نگهداری سیر معمولاً قسمتهای انتهایی را بهم بافته و به صورت ریسه در می آورند و در ستون منازل آویزان میکنند.

دامنه انتشار

در غالب نواحی پرورش می یابد.

بیماری ها و آفات سیر

هنگام کاشت سیر بهار در بهار ، در تابستان می توانید پرها را قطع کنید ، به سالاد اضافه کنید و در پاییز پیازها را با میخک جمع کنید. آنها حتی در حین ذخیره طولانی مدت بدتر نمی شوند. انواع زمستان در پاییز جوانه می زند. به نظر می رسد ، چرا سیر چند ماه دیگر رشد می کند. به نظر می رسد دلیلی برای این امر وجود ندارد ، اما برداشت در سال جدید هنوز کمی زودتر خواهد بود. این مزیت انواع زمستان هاست. علاوه بر این اوقات فراغت در بهار ، کشاورز تعداد بیشتری نیز دارد.

مصونیت شدید

انواع مختلفی از نظر سلیقه متفاوت است. برخی واضح تر و برخی دیگر کمتر. برای مثال گالیور نسبت به ارشوفسکی از سوختن کمتری برخوردار است. هر دو متعلق به گونه های بهاری هستند. انواع سیر در لامپ تعداد مختلفی از میخک ها را دارد. بعضی ها دارای فلش هستند ، در حالی که برخی دیگر اینگونه نیستند. همه آنها به دلیل دارا بودن آلیسین ، روی ، مولیبدن ، فسفر ، سیلن ، پتاسیم ، کلسیم ، کروم ، آهن ، ویتامین های گروه B و نه تنها ایمنی انسان را تقویت می کنند. تعادل آنها توسط طبیعت ایجاد می شود ، که توسط بسیاری از دانشمندان به عنوان ایده آل شناخته می شود.

در پخت و پز از پرها ، دندانها و فلش استفاده می شود. آنها باید بریده شوند تا سیر فعالتر رشد کند. انواع آنها بدون آنها وجود دارد که مراقبت از آنها در باغ آسانتر است ، اما این از ارزش بیولوژیکی آنها کم نمی کند. آب آنها نسبت به سایر قسمت ها ویتامین و مواد معدنی کمتری ندارد. از آنها یخ زده ، خورشیده ، سرخ شده ، ترشی استفاده می شود. مربای خوشمزه درست می کنند.

متأسفانه هنگام هدیه دادن به شخص ، سیر غیر قابل نفوذ نیست. قارچ ها ، ویروس ها ، باکتری ها و حشرات برای او تهدیدی محسوب می شوند. هرکسی که به تنهایی رشد کند ، باید از علائم بیماریهای خطرناک برای این فرهنگ ، روشهای پیشگیری و درمان آن آگاهی داشته باشد.

عفونتهای قارچی

بیشتر مشکلات مربوط به اسپورهای قارچی است. این میکروارگانیسم ها بخش مهمی و مهم زیست کره سیاره هستند. عملکرد نظارتی را به عنوان بخشی از انتخاب طبیعی انجام دهید. این معنای اصلی وجود آنهاست. با این حال ، این برای فرد فایده ای ندارد. هر سال آنها خود را یادآوری می کنند ، به تختخواب حمله می کنند. بیماری های سیر ، توصیفی از اولین علائم ، به محافظت از مواد غذایی کمک می کند.

اسپری کردن در یک حالت باعث صرفه جویی در محصول و در صورت دیگر نمی شود ، اما اجازه نخواهد داد که قارچ ها در سال جدید خسارت ایجاد کنند.

زنگ زدگی سیر قابل درمان است. و با Fusarium ، محصول سوزانده می شود ، خاک برای بازیابی میکرو فلور کشت می شود.

در صورت یافتن گردن یا پوسیدگی سفید ، سیر جمع شده با سولفات مس ، قارچ کش اسپری می شود. سپس خشک و مرتب شده اند. بخشی از محصول را می توان ذخیره کرد ، اما ارائه خراب می شود.

در مورد کپک زدایی ، هدف اصلی صرفه جویی در نهال هایی است که هنوز آلوده نشده اند. آلوده سوزانده می شوند. قالب سیاه حداکثر 20 روز قبل از برداشت محصول درمان می شود.

پژمردگی فوساریوم یا پوسیدگی ریشه

زمستان گرم اجازه نمی دهد که اسپورهای Fusarium خفته باشند. آنها ممکن است برای چندین سال فعال نباشند. اما با وجود این ویژگی خاص ، در مناطق جنوبی که آب و هوا مطلوب است ، هر فصل کشاورزان منتظر بازدید خود هستند ، از این هراس دارند. در جنوب کشور و در خط میانی ، این میکروارگانیسم ها اغلب ظاهر می شوند. ما فقط در مورد موارد جدا شده بیماریهای گیاهی صحبت می کنیم زیرا روشهای مؤثر پیشگیری و درمان وجود دارد.

اختلافاتی مانند روزهای تابستان بارانی ، سرد شدن کوتاه مدت و گرم شدن متعاقب آن. می توان مشخص کرد که سیر از طریق علائم مشخصه زیر دارای فوزاریوم است:

• پرها رنگ لیمو دارند.
• در سینوسهای برگ و همچنین روی میخکهای سیر ، اگر پوسته پوسته پوسته شود ، یک روکش صورتی خامه ای ، رگه ها قابل توجه است.
• دندان ها نرم هستند

عفونت اغلب پس از برداشت خود را نشان می دهد. اسپورهای قارچی سموم را ترشح می کنند ، که باعث می شود سیر برداشت شده برای مصرف انسان مناسب نباشد. با خوردن آن ، فرد را می توان مسموم کرد ، علاوه بر این ، بسیار جدی. به دکتر احتیاج دارید

کپک داونی

اولین علامت پورونوسپورز یا کپک خاکی لکه های بیضی شکل روی قسمتهای هوایی سبز کمرنگ ، زرد ، قهوه ای ، خاکستری یا بنفش است. سپس پرهای پیچ خورده ظاهر می شوند.

در نزدیکی آن ، بوته های کاملاً معمولی رشد می کنند و باعث ایجاد تضاد و افزایش ظن می شوند.

زنگ زدگی

خوردگی این فلز تقریباً شبیه به تغییر شکل یک ورق سیر آلوده به قارچ شاهدانه (Puccinia) یا melampsora (Melampsora) است. نقاط محدب نارنجی آتشین سطح را پوشانده است.

مساحت آنها در حال افزایش است. رنگ هر پر سیر ، یکی پس از دیگری تغییر می کند. به زودی نهال می میرد.

پوسیدگی گردن

برای مدت طولانی ، پوسیدگی گردن نامرئی است. لامپ سیر پر از گرد و خاکستری است. ساقه در پایه در امتداد یک خط سفید شسته و رفته با یک مرز سبز متلاشی می شود. این حوزه میکروارگانیسم های بیماری زا است.

پوسیدگی سفید

میسلیوم بعد از برداشت محصول یا بهار تشکیل می شود. کاشت سیر به دلیل وجود اسپور در لایه های بالایی خاک دیگر معنی ندارد. اما هیچ کس از این امر اطلاعی ندارد. آنها با باد پرواز می کنند و احتمالاً نه تنها آنها بلکه قارچ های دیگری نیز وجود دارند. هوای خنک از +9 … +12 ° C و رطوبت زیاد همان چیزی است که پوسیدگی سفید برای توسعه نیاز دارد.

لامپ ها پر از آب می شوند ، شروع به پوسیدگی می کنند. یک میسلیوم قارچی سفید روی ریشه ها ظاهر می شود. قسمت فوقانی ناگهان می میرد. در حین ذخیره سازی ، آنها به داخل سر نفوذ می کنند. میسلیوم کاملاً از قسمت زیرین آن پوشانده شده و دندانها خشک می شوند.

پوسیدگی سبز یا آبی

پنی سیلوز یا پوسیدگی سبز ، که در سایت ظاهر می شود ، در مقایسه با سایر میکروارگانیسم های انگلی صدمه زیادی وارد نمی کند. اسپورهای او به زودی در خاک می میرند ، فصل بعد در آن باقی نمی ماند. اما محصول آلوده قبلاً برداشت شده و برای ذخیره سازی ارسال شده است. حتی سیر ضد عفونی به زودی با میسلیوم پوشانده می شود. نقاط افسرده با شکوفه سبز روی دندان ظاهر می شود.

قالب سیاه یا آسپرژیلوز

در این حالت روی دندان ها یک پوشش سیاه ظاهر می شود. در ابتدا در گردن پر جمع می شود. به تدریج در داخل لامپ در جهت پائین و به طرفین پخش می شود. می توان آن را از طریق مقیاس مشاهده کرد یا نامرئی ماند.

میسلیوم رشد می کند و باعث پوسیدگی تمام میخک های موجود در لامپ سیر می شود و محصول را از بین می برد.

بیماری های ویروسی سیر

تا به امروز ، هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند عفونت های ویروسی گیاهان را متوقف کند. اما سیر از بسیاری از عفونت های ویروسی رنج نمی برد ، که برای سایر محصولات باغی خطرناک است. می توانید موزائیک ، کوتوله های زرد را بدست آورید. مبارزه با آنها به دفع مناسب جوانه ها و جلوگیری از عفونت می رسد.

موزائیک ویروسی

ویروس آلیوم (ویروس آلیوم I) در تابستان ، در گرما ، با رطوبت زیاد فعال است. شما می توانید علائم بیماری زیر را مشاهده کنید:

• لکه ها ، نوارهایی روی قسمت هوایی – سفید ، زرد یا قهوه ای؛
• برگها لنگ ، افتادگی دارند.
• بسیاری از پرهای محو می شوند.

حامل های آن کنه هستند. این ویروس ممکن است مدتی در خاک و کمپوست وجود داشته باشد. نهالهای بیمار سوزانده می شوند و خاک و کمپوست با ماده حشره کش یا آکارسید کش ، سولفات مس درمان می شوند. این اقدامات برای جلوگیری از گسترش بیشتر و دوباره تقویت مجدد در فصل بعد کافی است.

کوتولگی زرد

ویروس کوتوله زرد پیاز (ویروس کوتوله زرد پیاز) توسط کنه ها ، شته ها ، علف های هرز علف هرز منتقل می شود. پرها با خمیرهای لیمو رنگی پوشانده می شوند ، بی حال می شوند و خشک می شوند. رشد بوش متوقف می شود.

بیماری سیر باکتریایی

نه تنها عفونت های ویروسی بلکه باکتریایی به طور کلی از سیر نمی ترسند. استثناء پوسیدگی باکتری ها است. شرح علائم آن به محافظت از تختخوابها در برابر بیماری همه گیر کمک خواهد کرد. لازم به یادآوری است که علت عفونت با ویروس یا باکتری های سیر گاهی اوقات به استفاده از ابزارهای آلوده تبدیل می شود – دستکش های باغی ، بیل ، جیب ، یک داور ، قیچی. چنین درمانی مانند کلسین زدایی ، ضد عفونی با آب و صابون و آب به محافظت از گیاهان کمک می کند.

باکتریوز یا پوسیدگی توپ

آفات حشرات می توانند باکتری ها را به منطقه تحویل دهند. وارد خاک می شود ، نهال ها را آلوده می کند. در کل دوره رسیدن گیاه خود را نشان نمی دهد. محصولات برداشت شده به زودی شروع به زوال می کنند.

دندان ها با زخم قهوه ای پوشانده شده ، پوسیده است. کنه سیر ، مگس پیاز و نماتد حامل این باکتری است. مبارزه با آنها ضروری است ، و همچنین از قارچ کش هایی با خاصیت ضد باکتریایی استفاده شود.

آفات سیر خطرناک

تزریق سیر یک روش محبوب عامیانه برای دفع آفات حشرات است. روغنهای اساسی و ترکیبات گوگرد برای آنها سمی است.

با این وجود ، برخی از گونه ها آب آن را دوست دارند. آنها نسبت به حل و فصل سیرها بی تفاوت نیستند.

شته ها

سوسکهای سیاه کوچک در آوریل-ژوئن روی گیاهان ظاهر می شوند. آنها آب برگ های جوان را می نوشند و در قسمت پشت خود پنهان می شوند. پرهای سیر از این تغییر شکل می شوند ، فرفری ، محو می شوند. برای مبارزه ، توصیه می شود داروی حشره کش را خریداری کنید.

پروانه پیاز

این حشره در بهار بیدار می شود. روی برگهای سیر مستقر می شود و نوارهای تیره ای به چشم می خورد. اگر به موقع کشف شوند ، درمان زمان زیادی نخواهد برد. حشره کشها ، محلول فلفل داغ قرمز ، تنباکو روشهای رایج کنترل و پیشگیری است که خود را به خوبی ثابت کرده است.

نماتد سیر

نمک ، سیب زمینی ، غده ، ساقه ، ریشه ، کمتر از پیاز ، نماتد سیب زمینی گیاهان نامرئی و پژمرده باقی می ماند. سر سیر در پایه پوسیده می شود. برای دیدن آن ، به یک میکروسکوپ نیاز دارید. مطالعات آزمایشگاهی گونه ها را به طور دقیق مشخص می کند.
آنها می توانند در خارج از حامل در زمین باز وجود داشته باشند. برای مثال ساقه نمی تواند مسافت های طولانی را طی کند. اگر فاصله بین 20 سانتی متر بین نهال سیر حفظ شود ، فقط یک بوته آلوده می شود.

محلول پاشی با داروهای نماتد کش اصلی روش درمانی است. رشد گل های حاشیه ای در نزدیکی یک مزارع سیر ، درمان خاک با سولفات مس و محلول منگنز اصلی ترین روش های پیشگیری از بیماری هستند.

پیاز تریپس

دخانیات (پیاز) و تریپس آب میوه را از شاخ و برگ می خورند ، اجازه رشد آنها را نمی دهند. اگر پرهای سیر تغییر شکل پیدا کند ، آنها مگس های سفید یا زرد رنگ دارند ، بنابراین زمان آن است که خود را با حشره کش بکشید.+

تیک ریشه

حشرات با بدن شفاف بیضی شکل و چهار جفت پنجه خیلی سریع از خاک در صورت آسیب دیدن در داخل لامپ سیر حرکت می کنند. آنها سیر را دوست ندارند ، اما پیاز را دوست دارند ، اما از خوردن غذا بی تفاوت نیستند. جمعیت آنها می تواند در انبار محصولات زراعی سقوط کند ، در آنجا شروع به رشد می کنند. محلول های ضد اسیدی رشد آنها را مهار می کند ، محافظت از گیاه را فراهم می کند.

مقالات مرتبط

درمان سرماخوردگی با سیر : فواید مصرف سیر برای درمان آنفولانزا

عوارض مصرف سیر و عسل برسلامت بدن چیست ؟

بررسی تأثیر فوق العاده سیر بر فشار خون

همه چیز درباره درخت ژینکو

نام علمی: 

ginkgo biloba

تیره :

 Ginkgoaceae

کهن‌دار یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های درختی روی زمین است. این درخت خزان‌کننده در بسیاری از قسمت‌های معتدل دنیا به ویژه مناطق معتدله مرطوب به‌خوبی رشد می‌کند و به محدوده وسیعی از اقلیم‌ها و شرایط نامساعد مقاومت دارد؛ کهن‌دار در خاکهای عمیق با زهکش خوب و لومی شنی و حاصلخیز رشد مناسبی دارد. ژینکو به منظور استفاده از خواص دارویی بذر و به خصوص برگ پرورش می‌یابد.

کهن‌دار گیاه دارویی ارزشمندی است که برای اهداف دارویی متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ کهن‌دار به منظور استفاده از بذر و به خصوص برگ پرورش می‌یابد. بذرهای کهن‌دار هزاران سال است که در طب سنتی چین استفاده می‌شود. فراورده‌های کهن‌دار که امروزه در دسترس می‌باشند از برگ آن بدست می‌آید. در نهالستان‌های پرورش برگ، درختان ژینکو به صورت متراکم کشت شده و برگ‌ها برای تهیه عصاره برداشت می‌شوند تا مورد فرآوری قرار گیرند. عصاره برگ ژینکو یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی رایج در دنیا می‌باشد.

در پاییز زرد شده و در عرض یک شب می‌ریزند.

• حداکثر بلندی: ۲۵متر و گستردگی۸ متر
• نیازها:مکان سایه_آفتاب
• حداقل دمای مورد تحمل: -۱۰سانتی گراد
• ازدیاد:از طریق قلمه

اهمیت دارویی بذر و برگ

بذرهای کهن‌دار برای بیش از ۱۰۰۰ سال است که در طب سنتی چین، به‌عنوان داروی قابض برای ریه استفاده می‌شود تا آسم و سرفه را درمان کند. همچنین آن را تصفیه‌کننده خون، کمک‌کننده هاضمه، ضد کرم، تب بر و آنتی‌بیوتیک می‌دانند. . اولین کاربرد برگ‌ها در چین، در سال ۱۴۳۶ برای درمان بیماری‌های پوست و زخمهای سر گزارش شد. عصاره برگ ژینکو، فعالیت بیولوژیکی وسیعی دارد. عصاره خالص برگ گیاه از نظر داروشناسی، دارای عمل بازکنندگی عروق شریانی و فعال‌کننده گردش خون در شرائین است که خود موجب رساندن خون بیشتر به بافتها می‌شود. عصاره برگ کهن‌دار جریان خون را به مغز افزایش می‌دهد و در نتیجه حافظه و توانایی فکری بهبود می‌یابد. عصاره‌های استاندارد شده برای انواع بیماری‌ها و نارسایی‌های ذهنی و فیزیکی مرتبط با سن استفاده می‌شود و در درمان آلزایمر، اسکیزوفرنی، پارکینسون، نقص حافظه مرتبط با سن (AAMI)، ناتوانی مغزی، افسردگی و اضطراب بکار می‌رود. عصاره برگ کهن‌دار همچنین در درمان طنین مزمن گوش یا زنگ گوش، لنگی متناوب، سرگیجه مزمن، نارسایی‌های جنسی، درد معده، بیماری‌های پوستی، ایجاد لخته در رگ و سایر اختلالات قلبی، عروقی و اعصاب مرکزی مؤثر است.

آثار دارویی

مکانیسم‌های اثر گوناگونی فعالیت فارماکولوژیکی عصاره جینکگوبیلوبا مانند تحریک آزاد شدن NO/EDRF و PGI2 و فعالیت ضد اکسیدان اثر آنتاگونیستی PAF و افزایش آزاد شدن واسطه‌های شیمیائی و وقفه جذب آمین‌های بیوژنیک را به مرحله ظهور می‌رساند..به نظر می‌رسد که فلاونوئیدها مسئول فعالیت ضد اکسیدانی گیاه هستند که یکی از مکانیسمهای عمده فعالیت‌های فارماکولوژیکی عصاره را تشکیل می‌دهد.از خاصیت های بی نظیر این گیاه میتوان به عملکرد آن روی مغز وسلول های عصبی اشاره کرد که این گیاه تاثیر فوق العاده ای رو عملکرد مغز ادراک فعالیت های شناختی و حافظه دارد همچنین این گیاه اثر بهبود دهنده ای بر روی بیماران مبتلا به زوال عقل دارد و میتواند عملکرد ذهنی این بیماران را تا حد مطلوبی بهبود بخشد.

روش‌های ازدیاد

کهن‌دار.

روشهای معمول ازدیاد این درخت از طریق بذر، پیوند و قلمه‌است. ازدیاد از طریق بذر در خاک سبک شنی، در شاسی سرد در پاییز و زمستان صورت می‌گیرد. ازدیاد این درخت به وسیلهٔ پیوند و کوپیوند نیز می‌تواند صورت گیرد. روش قلمه زدن برای تولید گیاهانی با جنسیت مشخص استفاده می‌شود. استفاده از هورمون IBA و سیستم مه‌پاشی، ریشه‌زایی را تسهیل می‌کند. از ریزازدیادی نیز برای تکثیر کهن‌دار استفاده می‌شود

پرورش ژینکو به منظور تولید بذر

مهمترین منطقه تولید بذر ژینکو در چین است. در این نهالستان‌ها، آبیاری زیاد، کوددهی، سرزنی، حلقه برداری، هرس، بازجوان‌سازی درختان مسن، گرده افشانی مصنوعی، پیوند شاخه‌های گل‌دهنده نر روی درخت ماده، سبب ازدیاد بذردهی می‌شود.

پرورش کهن‌دار به منظور تولید برگ

ژینکو به‌طور اختصاصی به منظور تولید برگ، برای استخراج مواد مؤثر از سال ۱۹۸۰ کشت می‌شود. نهالستان‌ها برای برداشت برگ ژینکو ابتدا در فرانسه تأسیس شدند و بعد در سومتر، جنوب کارولینا کشت وسیعی انجام گرفت. در سومتر ۲۵۰۰۰ درخت در هر هکتار وجود دارد که به فاصله ۴۰ سانتیمتری از هم در ردیفهایی به فاصله یک متر کشت شده‌اند. برای ۴۰۰ هکتار نهالستان در سومتر، این مقدار به ده میلیون درخت در هکتار می‌رسد. از سال ۱۹۹۰ پرورش دهندگان چینی به سرعت افزایش یافتند. وسعت کل کشت در چین در حدود ۵۰۰۰ هکتار است.

ساختمان و الگوی نهالستان‌های پرورش برگ

در مقایسه با نهالستان‌های پرورش بذر تراکم در نهالستان‌های پرورش برگ به‌طور وسیعی افزایش یافته‌است. باغهای معمولی ۱۵۰ تا ۶۷۰ گیاه در هکتار دارند، در حالی که در نهالستان‌های پرورش برگ از الگوی کشت متراکم استفاده می‌شود و بیش از ۲۰۰۰۰ گیاه (در کشورهای جنوبی) یا بیش از ۹۰۰۰۰گیاه در هر هکتار (در نهالستان‌های چین) وجود دارد. فاصله بین گیاهان و ردیفها ۱۰۰*۵۰ یا ۵۰*۵۰ سانتی‌متر است. درختان با اعمال هرس سنگین کوتاه نگه داشته‌می‌شوند تا برداشت مکانیزه براحتی صورت گیرد، به‌طوری‌که گیاه در سال دوم بعد از کاشت، از ۵۰ سانتیمتری بالای سطح زمین بریده می‌شود و در سال سوم، چهارم و پنجم به ترتیب از ارتفاع ۷۰، ۹۰ و ۱۱۰ سانتیمتری قطع می‌شود. در سال ششم بعد از کاشت، گیاه از ارتفاع ۱۰ سانتیمتری بالای سطح زمین بریده می‌شود و این سیستم هرس ادامه می‌یابد. به‌طورکلی، یک تولید خوب از نهالستان مناسب ۳ یا ۴ تن برگ خشک شده در هکتار است (۴، ۵). فرآوری برگ

برگهای تازه برداشت شده ژینکو، در حدود ۷۵ درصد رطوبت دارند و با عبور از خشک کن، رطوبت برگ‌ها به۱۲ درصد کاهش می‌یابد. روی برگ‌های خشک شده تحلیل شیمیایی میکروبیولوژیکی و میکروسکوپی انجام می‌شود تا حضور عناصر سنگین و آلودگی‌ها، آفلاتوکسین و سایر ترکیبها ارزیابی شود. عصاره در یک فرایند چند مرحله‌ای، استاندارد می‌شود تا از نظر غلظت به سطح مطلوبی برسد. عصاره برگ ژینکو تقریباً به نسبت۶۷:۱–۳۵ (۶۷–۳۵ کیلوگرم برگ خشک شده برای تولید یک کیلوگرم عصاره) غلیظ می‌شود. به‌طور کلی ۲۷ مرحله استخراج و دو هفته وقت مورد نیاز است که از ۵۰ کیلوگرم برگ، یک کیلوگرم عصاره بدست بیاید .

تکثیر گیاه

تکثیر گیاه به دو روش جنسی و رویشی (غیرجنسی) امکان پذیر است.

تکثیر جنسی: تکثیر جنسی درخت جینکو توسط بذر صورت می گیرد. بذرهای جینکو در فصل پاییز برداشت شده و با گذشت زمان از قوه نامیه آنها به شدت کاسته می شود. به طوری که، یک سال پس از برداشت، قوه نامیه آنها به شدت کاهش یافته و حتی به صفر نیز می رسد.

پوشش سخت بذر یکی از عوامل کاهش شدید قوه نامیه آن است. لذا قبل از کاشت بذر، باید با انجام تیمارهای مناسب قوه نامیه آنها را افزایش داد. این عمل در طبیعت که پراکنش بذر توسط حیوانات و پرندگان انجام می شود به صورت طبیعی انجام می گیرد.

در این صورت پوشش بذر پس از عبور سیستم گوارشی این موجودات نرم شده و بلافاصله پس از دفع آماده سبز شدن می گردد.

تیمارهای بذر عمدتا شامل سرمادهی (چینه سرمایی) و خراش دهی می باشند.

تیمار سرمادهی: پوشش گوشتی بذور جمع آوری شده را با غوطه ور سازی در آب گرم، له کرده و پس از چند بار شستن و آبکشی، آنها را از میوه جدا می نمایند. سپس، آنها را به همراه خاکی مخلوط از پیت ماس (به مقدار 80 درصد) و ماسه (به مقدار 20 درصد) در درون کیسه های پلی اتیلنی ریخته و پس از مرطوب کردن آنها در کیسه را بسته و به مدت دو ماه در دمای 3 تا 5 درجه سانتی گراد قرار می دهند. به جای پیت ماس و ماسه می توان از مخلوط پرلیت، ورمی کولیت، حوله مرطوب و یا از خزه اسفاگنوم استفاده کرد.پس از تیمار سرمادهی، بذرها را باید در عمق 5/2 سانتی متری خاک گلدان کشت کرد. چنانچه بذرها در زمین خزانه کشت شوند عمق 5 تا 8 سانتی متری برای کشت آنها مناسب تر است.

تیمار خراش دهی: پس از خیساندن بذرها درون آب به مدت 24 ساعت، با استفاده از کاغذ سمباده یا با ایجاد شکاف روی پوسته بذر، آنها را برای کشت باید آماده کرد. اگر خراش دهی پس از تیمار پینه سرمایی مرطوب صورت گیرد قوه نامیه بذرها تا 90 درصد افزایش می یابد.

اواخر زمستان تا اوایل بهار زمان مناسبی برای کشت بذور تیمار شده جینکو است. در این روش سه تا پنج بذر تیمار شده را باید داخل گلدان های مناسب به عمق 5/1 تا 25 سانتی متر قرار داده و روی آنها را با ماسه نرم پوشاند. سپس آنها را درون شاسی سرد و در معرض نور غیر مستقیم خورشید قرار داد. با آبیاری منظم گلدان ها با روش مه پاش بذرهای تیمار شده پس از 10 تا 12روز سبز می شوند.

دانهال ها را باید به زمین اصلی منتقل کرد. برای تولید انبوه برگ به منظور مصرف در صنایع دارویی اقدام به کشت متراکم دانهال ها در زمین اصلی می شود. در این صورت توصیه می شود 25000 دانهال در هر هکتار زمین کشت شود.

تکثیر رویشی: تکثیر رویشی (غیر جنسی) جینکو را با ریشه دار کردن قلوه های سبز نیمه خشبی صورت می گیرد. تکثیر رویشی جینکو در مقایسه با تکثیر جنسی ساده تر و اقتصادی تر است. با استفاده از این روش می توان از جنسیت گیاه تکثیر شده نیز مطمئن شد. اواخر – اوایل تیرماه زمان مناسبی برای تهیه قلمه های سبز نیمه خشبی به طول 15 تا 20 سانتی متر از پایه مادری است. اگر قلمه ها از ساقه های یک ساله تهیه شوند، توصیه می شود طول قلمه ها 15 تا 30 سانتی متر باشد. به منظور تسریع در عمل ریشه زایی قلمه ها، باید آنها را با هورمون ایندول بوتیریک اسید (به میزان 50 پی پی ام) تیمار و سپس در بسترهای مخصوصی که برای این منظور تهیه شده و امکان آبیاری به صورت مه پاش را  دارد کشت کرد. قلمه ها در شرایط مناسب پس از 30 روز ریشه دار می شوند.

پیوند زدن و خوابانیدن از روش های دیگر تکثیر رویشی درخت جینکو است. همچنین در بسیاری از کشورها این گیاه را از طریق کشت بافت و سلول در آزمایشگاه تکثیر و سپس به زمین اصلی منتقل می کنند.

رشد جینکو در 5 الی 6 سال، پس از سبز شدن بذر یا انتقال قلمه به زمین اصلی کم و بیش سریع است لیکن چندین دهه زمان نیاز است تا ارتفاع درخت به 30 متر برسد.

مراقبت و نگهداری

هنگام رویش نهال هادر خزانه، آبیاری منظم آنها و همچنین افزودن مواد و عناصر غذایی مورد نیاز به خاک ضرورت دارد. در این صورت نهال هایی سالم و قوی حاصل می شود.

پس از انتقال نهال ها به زمین اصلی با تعبیه قیم های مناسبی پای هر گیاه از رشد مستقیم آنها باید مطمئن شد. درختان جوان باید چند بار هرس شوند تا تاج درخت شکل مناسب را به خود بگیرد. درختان بالغ نیازی به هرس ندارند. ابیاری منظم و به موقع نهال ها نیز پس از انتقال به زمین اصلی ضرورت دارد. هنگامی که ارتفاع گیاهان به شش متر رسید با انجام آبیاری معمولی ( با توجه به شرایط اقلیمی محل) می توان نیاز ابی درختان را تامین کرد.

ریشه های اکثر درختان جینکو با یک نوع قارچ زندگی همزیستی دارد. قارپ مذکور نقش مهمی در جذب فسفر و سایر مواد و عناصر خاک دارد. جینکو یکی از درختانی است که بیشترین مقاومت را در مقابل آفات و بیماری ها از خود نشان می دهد. به طوری که، تاکنون آفت یا بیماری خاصی روی این گیاه گزارش نشده است. نتایج یک بررسی در ژاپن نشان می دهد که از مجموع 344 گونه آت مشاهده شده روی درختان و گیاهان زینتی مناطق مورد مطالعه فقط 6 گونه از آنها روی جینکو مشاهده شده اند.

آفت های عمده جینکو متعلق به گروه پولکداران است. از مشخصات این دسته از حشات، وجود پولک هایی روی بال های آنهاست که با دست بر طرف می شوند. مهمترین آنها را فاسوس اسکرسنز، هولکوسروس ویکاریوس و ستورا پوستورناتا می باشد. اگر چه محققین معتقدند برگ های این درخت به علت دارا بودن برخی ترکیب های شیمیایی نه تنها جذابیتی برای بسیاری از آفات ندارند بلکه برای آنها می تواند سمی و مرگ آور باشندو

بعضی از محققین معتقدند وجود ماده جینکولیدآ در برگ ها عامل بازدارنده تغذیه برگ ها توسط لارو پروانه کلم است.

تحقیقات نشان می دهد عصاره های الکلی تهیه شده از ریشه درخت جینکو به خاطر وجود مادی نطیر اسید اگزالیک و اسید مالیک به شکل بارزی کرم ساقه خوار ذرت را کنترل می کند.

بیماری لکه برگی که عامل آن قارچ فیلوستیکاتا جینکو می باشد می تواند درختان را آلوده کند. گونه های پلی پوروس می تواند سبب پوسیدگی تنه، پوسیدگی ریشه و پوسیدگی قلب شوند.

برخی از نماتد ها می تواند سبب پوسیدگی ریشه شوند.

برداشت محصول

همان طور که گفته شد زمان برداشت برگ های جینکو نقش بسیار مهمی در کمیت و کیفیت مواد موثره آنها دارد. برگ ها در اواخر تابستان بیشترین مقدار ترپن ها را دارا هستند.

در حالی که در فصل پاییز (هنگامی که زرد رنگ می شوند) از بیشترین مقدار ترکیب های فلاونوئیدی برخوردارند.

برگ ها معمولا توسط کارگران و با دست چیده می شوند. در برخی از کشورها شاخه های درخت را با قیچی های بزرگی بریده سپس برگ ها را از آنها جدا می کنند. این روش برای برداشت برگ مناسب نیست زیرا سبب کاهش شدید عملکرد برگ در سال های بعد می شود.

برگ ها را پس از برداشت باید خشک کرد. چنانچه برای خشک کردن برگ ها از هوای ازاد استفاده شود با زیر و رو کردن برگ ها باید امکان خشک شدن مناسب آنها را فراهم کرد. چنانچه از خشک کن های الکتریکی استفاده شود دمای 50 تا 60 درجه سانتی گراد مناسب یوده و سبب یکسانی در خشک شده برگ ها می شود.

برگ های خشک شده جینکو جاذب الرطوبه هستند لذا باید در جای خشک، خنک و تاریک نگهداری شوند.