خواص و پرورش پامچال دارویی

 ​

نام علمی:

.Primula veris L

تیره:

Primulaceae

گیاهشناسی

پامچال، گیاهی است علفی، چندساله و متعلق به تیره پامچال که منشا آن اروپای مرکزی و آسیا گزارش شده است و بطور وحشی در جنگلها و بیشه زارها می روید.

پامچال دارای ریزومی استوانه ای به رنگ قهوه ای تیره به طول 10 سانتیمتر بوده و ضخامت آن 0/5 سانتیمتر میباشد. در قسمت فوقانی ریزوم، اثر برگها و ساقه هایی که در سالهای قبل از آن منشعب شده اند، مشاهده میشود. از اندام مذکور ریشه هایی به رنگ زرد یا خاکستری به طول 20 تا 25 سانتیمتر و به ضخامت 1 میلی متر منشعب میگردند.

برگها تخم مرغی یا بیضوی شکل و دندانه دارند و بصورت طوقه در پای ساقه قرار میگیرند که مستقیما از قسمت فوقانی ریشه منشعب شده اند. نوک برگها بدون زاویه و کم و بیش منحنی شکل است. سطح برگها برجسته و مواج به نظر میرسد. برگهای جوان کمی خمیده هستند. طول برگها متفاوت استو به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد (بین 6 تا 10 سانتیمتر) و پهنای آن 2/5 تا 3 سانتیمتر است.

این برگها محتوی 2% ساپونین و 1% ویتامین ث است. گلهای پامچال در انتهای ساقه هایی به نام هامپ قرار دارد که طول آن بین 10 تا 30 سانتیمتر است و به صورت وارونه قرار میگیرد. هامپ فاقد انشعابها یا هرگونه برگ میباشد.

گلها به طول 2 سانتیمتر به شکل فنجان، کمی پهن و دارای گلبرگهایی به رنگ زرد یا نارنجی اند. این گلها در فصل بهار، بین ماههای فروردین_اردیبهشت، تشکیل میشوند.

گلها حاوی مقادیر کمی اسانس، ساپونین و ترکیبات فلاونوییدی است.

میوه از نوع کپسول بوده و محتوی بذرهای کوچکی به رنگ قهوه ای تیره است. وزن هزار دانه، 1 تا 1/4 گرم است.

قسمت های مورد استفاده: ریزوم و ریشه های خشک شده ، جام های گل( یا تمام قسمتهای گل).

​

خواص دارویی

ریشه، برگها و گلهای پامچال خاصیت دارویی دارند. مواد موثره آن خلط آور است و برای درمان آسم، تنگی نفس و همچنین برای مداوای بیماریهای مربوط به معده، روده و کبد مورد استفاده قرار میگیرد.

برای خواندن ادامه مطلب خواص و پرورش پامچال دارویی کلیک کنید.

نحوه پرورش گیاه آقطی سیاه

​

 ​

نام علمی:

.Sambucus nigra L

تیره:

Caprifoliaceae

آقطی سیاه از زمان های قدیم جزء گیاهان دارویی به شمار می رفته و از آن برای مداوای برخی بیماری ها استفاده می شده است. گل ها، میوه های کاملا رسیده، پوست و برگ های این گیاه در تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان دارو معرفی و خواص آنها نیز بیان گردیده است. مواد موثره قسمت های مختلف آقطی سیاه، آرام بخش، مدر، معرق و تقویت کننده عضلات قلب است. برای مداوای سرما خوردگی و برخی ناراحتی های مجاری تنفسی استفاده می شود. از میوه های تازه این گیاه نوعی مربا و مارمالاد تهیه می گردد که تاثیر دارویی دارد. مواد موثره گل ها کم و بیش ملین است و از آن به عنوان ماده ای مسهل استفاده می شود.

گیاهشناسی

آقطی سیاه گیاهی چند ساله، درختچه ای، به ارتفاع 3 تا 6 متر و متعلق به تیره آقطی می باشد. آقطی سیاه معمولا در مناطق سایه، مرطوب و اطراف جنگل ها می روید. ساقه جوان و یک ساله این گیاه سبز رنگ است ولی با گدشت سن گیاه، پوست ساقه به رنگ قهوه ای روشن یا خاکستری تبدیل می شود. در سطح پوست، منافذی (عدسک هایی) به رنگ سفید و نسبتا نرم مشاهده می شود.

​

برگ ها مرکب بوده و از 5 تا 7 برگچه (معمولا تعداد برگچه ها فرد است) تشکیل شده اند. برگچه ها متقابل، به شکل بیضی و کشیده می باشند. طول برگ ها به 40 سانتی متر می رسد. برگ ها به رنگ سبز روشن و کم و بیش براق هستند. گل ها در انتهای ساقه ها به شکل خوشه ای مسطح ظاهر می شوند. قطر این خوشه، بین 10 تا 25 سانتی متر است. گلها کم و بیش معطر و رنگ آنها زرد روشن است و پس از خشک شدن کمی تیره شده و بوی آن نیز کمی تغییر می یابد. گلدهی ، از اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد انجام می گیرد . میوه از نوع سته و به رنگ سیاه و براق است . داخل هر میوه ، 2 تا 3 عدد دانه وجود دارد که دارای پوشش محکم و سختی است . هر دانه 5 میلی متر ضخامت دارد . وزن هزار دانه ، 5/2 تا 5/3 گرم است .

مواد موثره گلها عبارتند از : اسانس ( به مقدار 1/0 تا 2/0 درصد ) ، گلیکوزید ( مانند سامبونیگرین ) ، فلاونوییدها ( به مقدار 2 تا 3% که شامل (روتین ) ، (کورستین ) و (سامبوسین) می باشد .

مواد موثره برگ ها عبارتند از ( مواد تلخ ) و ( گلیکوزید سامبونیگرین ) ، در حالی که میوه های کاملاً رسیده حاوی اسیدهای آلی ( مانند اسید استیک و اسید مالیک ) ، ویتامین های آ و ث ، مواد تلخ ، مواد قندی و مقادیر بسیار کمی اسانس می باشند.

برای خواندن ادامه مطلب نحوه پرورش گیاه آقطی سیاه کلیک کنید.

​

همه ی آنچه که درباره درخت پیرو نمیدانید!

 ​

نام علمی:

Juniperus communis

تیره:

Cupressaceae

گیاهشناسی

گیاه‌دارویی پیرو درخت یا درختچه ای است که در نواحی معتدل یا مناطق سرد در جنگل ها یا کنار رودخانه ها به طور خودرو       می روید. پیرو گیاهی دو پایه است که گلهای نر و ماده آن جداگانه روی دو درخت قرار دارند و توسط باد گرده افشانی می شوند این درختچه از تیره سرو کوتاه همیشه سبز با گستردگی کم که در گاهی اوقات ارتفاع آن به ۱۰ متر می‌رسد.
شاخه ها متراکم خوابیده بر روی زمین با شاخه های ریشه مانند نیم خیز در گیاهان مسن ارتفاع شاخه های اصلی ممکن است به یک متر هم برسد. پوست شاخه ها به رنگ خاکستری تیره و پوست انشعابات کوچک به رنگ قرمز مایل به زرد است. برگهای آن شبیه به سوزن در دسته های سه تایی با یک ردیف روزنه های سفید رنگ و با لبه های سبز رنگ است.

گل ها کوچک و دو جنسی هستند که در فروردین ماه به صورت شاتون های منفرد در محور ساقه ظاهر می شوند گل ها معمولاً بر روی ساقه های دوساله ظاهر می شوند.
میوه سطح مانند شبیه توت تقریباً مخروطی شکل که ابتدا سبز رنگ است و سپس هنگام رسیدن به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه در می آید سطح میوه غبارآلود براق و مومی شکل است وقتی کاملاً برسد گوشتی می شود.
میوه های رسیده کم و بیش کروی شکل به قطر تا ۱۰ میلیمتر به رنگ قهوه ای تیره یا آبی کم رنگ و مزه میوه ها شیرین و خوش خوراک با اندکی تلخی است جمع آوری میوه به این طریق است که پس از قرار دادن پارچه های بزرگ در زیر آن با تکان دادن جمع‌آوری می‌کنند. گیاهان از سال دوم رویش میوه تولید می‌کنند زمان مناسب برای برداشت میوه بین شهریور تا آبان است. این درخت بومی اروپا و انتشار عمومی این گونه شامل آمریکا کانادا ترکیه و قفقاز و ایران است در ایران در مناطق مختلف شمال ایران و در استان های گرگان مازندران گیلان ارسباران و غیره می روید.

در ایران دو گونه از این گیاه وجود دارد و در ارتفاعات البرز و آذربایجان دیده می شود،گونه j . c subsp .communis در ارتفاعات گرگان ،دره تالار در ارتفاعات گدوک و هزار جریب ،و گونهj.c subsp nana در ارتفاعات دره هراز دره تالار بین گدوک و ورسک.

​

خواص دارویی و کاربرد

سرو کوهی معمولی یا پیرو، قرن ها به علت داشتن خواص ضدعفونی کننده و مدر استفاده شده است و اغلب در بیمارستان ها و سایر مکان های آلوده از طریق سوزاندن آن محل را ضد عفونی می کردند.این روزها بیشتر مردم به یک مصرف عمده سرو کوهی که چاشنی جین است، آشنایی دارند. از میوه توت مانند آن نیز در آشپزی برای چاشنی غذا استفاده می شود. روغن پیرو از میوه توت مانند آبی تیره رنگ درخت مخروطیان که در باغ های ما به صورت اهلی یافت می شود استخراج می شود. این روغن به وسیله بخار و از میوه توت مانند دوسـاله آن بیشتـر در اروپا، آلمان، فرانسه و ایتالیا تولید می شود.روغن پیرو تقریباً بی رنگ و با رایحه ای تازه است. روغن های دیگری از برگ های سوزنی و چوب آن تولید می شود ولی برای استفاده در رایحه درمانی مناسب نیست.میوه ی پیرو مدر، ضدعفونی کننده بسیار عالی و قابض است و برای بعضی اختلالات از جمله خماری، ناراحتی های پوستی، آرتروز، حبس آب در بدن، اشکالات قاعدگی و فشار عصبی مفید می باشد. از لحاظ ذهنی مغز را سم زدایی کرده و خستگی را برطرف می سازد، به ویژه هنگامی که شخص تحت فشار بوده است.

برای خواندن ادامه مطلب همه ی آنچه که درباره درخت پیرو نمیدانید!کلیک کنید.

کاشت و پرورش درخت نمدار

 ​

نام علمی:

.Tilia spp

تیره:

Tiliaceae

نمداردر تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. گلهای اکثر این جنس تیلیا خاصیت دارویی دارند. مردم از مدت ها پیش، از دمکرده گلهای این گیاه به عنوان معرق، خلط آور و همچنین برای درمان سرفه و دل درد و نیز به عنوان ماده ای که باعث تسریع در کار دستگاه گوارش می شود، استفاده  می کرده اند. گلها دارای اسانس می باشند که از آنها در صنایع آرایشی بهداشتی، لوسیونها و کرم هایی برای حفاظت از پوست،تهیه می شود. از اسانس این گلها در صنایع داروسازی نیز محلولهای غرغره برای مداوای التهاب های گلو و حنجره استفاده می شود. درختان جنس تیلیا جنگلی اند و درمناطق معتدل، درپارک ها به عنوان گیاه زینتی کشت می شود.

گیاهشناسی

گونه های مختلف جنس نمدار، گیاهانی هستند درختی، متعلق به تیره نمدار که منشآ آنها آسیا و جنوب اروپا گزارش شده است. تقریبا 30 گونه متعلق به جنس تیلیا شناخته شده است. این درخت، درنواحی معتدله شمالی گسترش زیادی دارند.

درختان این جنس تنومند، طویل و پوشیده از برگ های خزان دارمی باشند (که در پاییز ریزش می کنند). انشعاب های ساقه ای این گیاه معمولا پوشیده ازکرک های ستاره ای شکل است.

برگ ها تا حدودی به شکل قلب، نامتقارن و دارای دندانه های بزرگ اره ای هستند و دمبرگ نسبتا طویلی دارند. این برگ ها روی ساقه به صورت متناوب نسبت به یکدیگر قرار می گیرند.

گلها کوچک، نر و ماده و به رنگ زرد یا گاهی سبز کم رنگ هستندکه به صورت وارونه روی گیاه دیده می شوند. گل ها آویزان هستند و وقتی کاملا باز می شوند، حالتی شبیه به چتر به خود می گیرند. این گل ها از ناحیه میانی براکته ها که به رنگ سبز روشن و زبانی شکل (بیضوی) می باشد، خارج می گردندکه بوی مطبوعی نیز دارند.

تعداد کاسبرگ ها،گ لبرگ ها و پرچم ها، مضربی از پنج است. گل ها دارای تعداد بسیار زیادی پرچم هستند. میوه کوچک کروی یا کشیده (استوانه ای شکل) و گاهی به شکل گلابی می باشد. داخل هر میوه،1 تا 2 بذر وجود دارد.

برای خواندن ادامه مطلب کاشت و پرورش درخت نمدار کلیک کنید.

کاشت و داشت و برداشت گیاه سیاه توسه

 ​

نام علمی:

Rhamnus frangula

تیره:

Rhamnacea

سیاه توسه از قدیم به عنوان گیاه دارویی مورد استفادۀ مردم قرار می گرفت. پوست ساقه ها و شاخه های این گیاه در تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان دارو معرّفی شده است.

در صنایع نوین داروسازی ، از موّاد مؤثرۀ موجود در پوست این گیاه داروهای معّرق ، ضدّ دل درد ، هضم کنندۀ غذا و ملّین تهیه می شود.

از دم کرده پوست این گیاه برای مداوای بیماریهای صفراوی و کبدی نیز استفاده می شود . استفاده از پوست تازۀ سیاه توسه ، به شدّت تهوّع آور است.

از پوست و برگ سیاه توسه برای تهیّۀ رنگ زرد می توان استفاده کرد. چنانچه این رنگ با املاح آهن ترکیب شود ، می توان از آن رنگ سیاه تهیه کرد. از میوه های نارس این گیاه می توان رنگ سبز و از میوه های رسیده رنگ خاکستری تهیه نمود.

چوب این گیاه به لحاظ مرغوبیّت ، در صنایع چوب کاربرد فراوان دارد.

گیاهشناسی

سیاه توسه ، گیاهی است درختچه ای ، چند ساله که در مناطق مرطوب و جنگلی اروپا در غرب آسیا و شمال آمریکا ، در سطوح وسیعی می روید .

ارتفاع سیاه توسه که انشعابهای کمی دارد ، 2 تا 4 متر است . این گیاه سایه دوست است و در جنگلهای بلوط می روید .

پوست ساقۀ سیاه توسه خاکستری رنگ و سطح آن پوشیده از تعداد زیادی برجستگیهای منفذ مانند      ( عدسکها ) می باشد .

برگها متناوب ، با کناره هایی صاف و بدون دندانه و کم و بیش برّاق می باشند. طول آنها بین 3 تا 6 سانتی متر است . گلها کوچک و به رنگ سبز روشن هستند. از زاویۀ برگها ، 2 تا 6 گل خارج می شوند.

میوه ها کروی شکل ، گوشتی و به طول 4 تا 8 میلی متر می باشد. میوه در بدو تشکیل سبزرنگ است که رفته رفته قرمز و در نهالیت به رنگ بنفش تیره تبدیل می شود.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.