خواص دارویی و شیوه پرورش گیاه خار مقدس

 ​

نام علمی:

Cnicus benedictus

تیره:

Asteraceae

گیاهشناسی

گیاهی است یکساله به ارتفاع 40 تا 60 سانتی متر (گاهی بیشتر) که به طور خودرو در جنوب اروپا، مخصوصاً در مناطق رویشی درختان زیتون و همچنین در غالب نواحی ایران می روید. ریشه کوچک، ساقه راست و زاویه دار و برگهائی بزرگ، متناوب و به رنگ سبز روشن و با کناره های منقسم دندانه دار و منتهی به یک خارنوک تیز در هر دندانه دارد. برگهایش حالت شکننده و رگبرگهای منشعب به رنگ سفید دارد. سطح تحتانی پهنک برگهای آن نیز پوشیده از تارهای پنبه ای است. مجاورت برگها نسبت به هم در اطراف کاپتیولها به نحوی است که یک حالت فشردگی خاص در آنها مشاهده می شود و این خود نه تنها باعث مخفی ماندن کاپیتولها در داخل برگها می شود بلکه با وجود آمدن این وضع تشخیص آن از گونه های مجاور آسان می گردد. گلهای آن عموماً بزرگ و به رنگ زرد و به صورت کاپیتولهای منفردی است که در سطح نهنج هر یک، 20 تا 25 گل لوله ای دیده می شود. از بین این گلها ، منحصراً ردیف خارج آنها غیر زایا است. میوه آن فندقه ، حنائی رنگ، دراز ، شیاردار و منتهی به یک کناره نازک غشائی ، همراه با دسته تاری واقع در دو ردیف است در هر یک از این دو ردیف نیز معمولاً 10 تار دندانه دار دیده می شود.

​

Illustration of a Cnicus benedictus (St. Benedict’s thistle, blessed thistle, holy thistle or spotted thistle)

خواص دارویی

این گیاه خاصیت ضدمیکروبی دارد با عفونت ویروسی مقابله می کند با تحریک ترشح اسید معده، سوءهاضمه و نفخ را از بین می برد.خونریزی را بند می آورد و برای درمان زخم، کورک وغیره موثر است. خاصیت تصفیه کنندگی خون را بر عهده دارد.شیر مادران را افزایش می دهد.سردرد را برطرف می کند و تب بر است.تولید بزاق دهان را افزایش می دهد.برای پیشگیری از هر نوع عوارض جانبی، مصرف آن را برای مدت کوتاهی ادامه دهید. دم کرده این گیاه با افزایش خون رسانی به مغز برای بهبود سردردها به کار می رود و حافظه را تقویت می کند.خار مقدس به عنوان تصفیه کننده عالی خون به حساب می آید. مصرف روزی 2 لیوان چای خار مقدس سردرد را رفع می کند. برای تهیه چای و یا دم کرده این گیاه، 56 گرم آن را با 4 لیوان آب کمی بجوشانید و سپس بگذارید به مدت 30 دقیقه دم بکشد سپس چای را صاف و مصرف کنید. برای رفع ناراحتی های گوارشی مانند؛ نفخ و یبوست ، قبل از خواب یک لیوان چای خار مقدس بخورید. مصرف آن باعث تولید شیر بیشتر در زنان شیرده می شود کافی است قبل از خواب یک لیوان چای خار مقدس بخورید. اگر سابقه بیماری قلبی و یا کلیوی در خانواده دارید، روزی یک لیوان چای این گیاه را میل کنید. تا از بروز این نوع بیماری پیش گیری شود.روغن طبیعی این گیاه، خاصیت ضدویروسی و ضدباکتریایی دارد. چای این گیاه اشتهاآور است. این چای، بدن را سم زدایی می کند.مصرف موضعی آن برای درمان زخم به کار برده می شود. خار مقدس، عملکرد مغز را تقویت می کند و باعث رفع افسردگی، خستگی مفرط و سرگیجه می شود.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

آنچه درباره گیاه افسنطین نمیدانید!

نام علمی:

Artemisia absinthium

تیره:

Asteraceae

منشأ کلمه Artemisia به احتمال زیاد از الهه یونانی Artemis می‌باشد، در حالی که Absinthium از یونان باستان (یا از زبان فارسی باستان کلمه ἀψíνθιoν) گرفته شده است. افسنطین با نام‌های رایج دیگری نیز شناخته شده است، برای مثال در زبان انگلیسی green ginger, grand wormwood, American/ Western wormwood, Madder wort, wormwood sage، در زبان فرانسه Absinth (e), Armoise Amère, Herbe aux Vers, Herbe d′Absinthe, Herbe Sainte و در زبان آلمانی Wermut, Wermutkraut, Bitterer Beifuβ نامیده می‌شود. افسنطین، به دلیل وجود عناصر مهم مانند اسانس‌ها، تانن، پلی فنول، فلاونوئیدها، لاکتون‌ها و سایر مواد تلخ از زمان‌های قدیم به عنوان گیاه دارویی با خواص مفید برای سلامتی شناخته شده است. استفاده از آن برای شفابخشی به صورت نوشته (احتمالاً برای اولین بار) در اسناد دارویی مصر باستان ابرس پاپیروس، که مربوط به سال ۱۵۵۰ قبل از میلاد است، ذکر شده است. در یونان باستان، بقراط که در جزیره کاس (۴۶۰ قبل از میلاد) متولد شد، چیزی شبیه به ورموث با مخلوط شراب یونانی با گل‌های شیرین پونه کوهی کرت (مرزنجوش/ Dittany of Crete) و افسنطین ساخت. اطلاعات مربوط به استفاده از این گیاه به عنوان دارو توسط دانشمند، پزشک و فیلسوف مشهور ایرانی ابن سینا و همچنین در بسیاری از کتب دارویی اروپای باستان گزارش شده است. مصریان باستان و سرخپوستان آمریکایی برای مراسم مذهبی و جادویی خود از افسنطین استفاده می‌کردند. در تراژدی ویلیام شکسپیر از رومئو و ژولیت، اشاره شده است که دایه هنگام سه سالگی از طعم تلخ افسنطین برای از شیر گرفتن جولیت استفاده می‌کند. پیش از این، هومر در شعرهای خود مخلوط آن با شراب و عسل و آرد که قبل از مصرف با آب رقیق شده است را توصیف می‌کند.

افسنطین بومی مناطق معتدل است، زیستگاه‌های آن از اروپا، اسکاتلند، اسکاندیناوی تا دریای مدیترانه، از جنوب تا شمال آفریقا، در شرق تا سیبری و شمال هند واقع شده است. این گیاه در آمریکای شمالی و جنوبی، شمال و غرب آسیا، نیوزلند، آزور بومی شده است و در مزارع کشت نشده و کنار جاده‌ها و دامنه‌های صخره‌ای رشد می‌کند.

گیاهشناسی

گیاهی است علفی،‏ پایا، به ارتفاع 40 تا 60 سانتی متر و حتی یک متر که به حالت انبوه در زمینهای بایر سنگلاخی‏ کنار جاده ها و دامنه کوهستانها‏ تا ارتفاعات 2000 متری می روید. برگهائی متناوب با بریدگیهای باریک و عمیق تا حد رگبرگ میانی دارد ولی به نسبتی که فاصله برگ از قاعده ساقه دور باشد، بریدگیها کمتر می شود. سطح فوقانی و تحتانی برگ پوشیده از تارهای فراوان است و چون ساقه و انشعابات آن نیز این حالت را دارد مجموعاً به رنگ خاکستری روشن‏، با ظاهر کاملاً مشخص جلوه می کند. کاپیتولهای آن کوچک ، به تعداد خیلی زیاد و دارای پهنائی بین 3 تا 4 میلیمتر با حالت آویخته است در هر کاپیتول آن دو نوع گل؛ لوله ای و زبانه ای به رنگ زرد دیده می شود که مجموعاً پس از شکفته شدن در متن خاکستری روشنی که ظاهر گیاه دارد، منظره زیبا به وجود می آورند. گلهای زبانه ای کاپیتولها که در حاشیه قرار دارند عموماً ماده ولی گلهای میانی‏ نر – ماده اند. میوه آن فندقه بسیار کوچک و دارای سطح صاف است.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه ی آنچه که درباره ترخون(تلخون) باید بدانید!

 ​

نام علمی:

Artemisia dracunculus

تیره:

Asteraceae

این گیاه بومی کوهستانهای سرد اروپا و آمریکا و مناطق مختلف روسیه و سیبری است.

با این که بومی مناطق سرد است ولی از سرمای شدید زمستان در سالهای خیلی سرد لطمه می بیند و باید با برگ و خاشاک و کود آن را حفظ نمود.

در ایران معمولا کاشته می شود و در سبزی خوردن به طور خام و در سالاد بعضی از اشخاص مصرف می کنند.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در طرخون طبق بررسی دانشمندان وجود یک ماده تلخ و اسانس روغنی فرار مشخص شده است.

گیاه دارای حدود 3/0 درصد اسانس روغنی است. اسانس روغنی آن شامل 70-60 درصد متیل چاویکول و مقداری پی متوکسی سینامیک الدئید است ماده متیل چاویکول که آن را استراگول هم می گویند از نظر شیمی یک آثر میتیلیک از چاویکول است.

چاویکول یک ماده روغنی و به طور قوی ض عفونی کننده است که از گیاه Betel گرفته می شود و گیاه بتل نوعی فلفل سیاه خزنده است که بومی هند می باشد و نام علمی آن Piper betel L است که در بخش خاصی در جلد دیگر این کتاب خواهد آمد.

گیاهشناسی

ترخون گیاهی چندساله و پایا بوده که اغلب واریته sativa آن عطر و طعم مخصوصی داشته و برای مصرف خوراکی کشت می شود. نام انگلیسی ترخون یعنی tarragon از نام فارسی آن گرفته شده است.

ارتفاع ترخون ۳۰ سانتیمتر تا یک متر، برگهای قاعده ساقه آن منقسم به ۳ لوب و کاپیتولهای آن ،کوچک به رنگ سبز و مجتمع به صورت خوشه است. ساقه برگ‌دار گیاه اگر در بین انگشتان فشرده شود بوی مشخصی بر اثر آزاد شدن اسانس از آن استشمام می‌گردد. طول برگها ۳ تا ۸ سانتیمتر و عرض آنها ۰٫۵ تا ۱٫۲ سانتیمتر می‌باشد. کناره‌های برگهای ترخون صاف و بدون دندانه و گیاه فاقد کرک است. گلها فراوان و به صورت مجتمع در یک خوشه متراکم قرار می‌گیرند. رنگ گلهای ترخون زرد یا قهوه‌ای تیره است. گاهی اوقات ترخون اصلا گل و بذر تولید نمی کند. ریشه های ترخون از نوع ریزوم است.گلهای ترخون هرمافرودیت بوده و با باد گرده افشانی می کنند.

معمولا ریشه‌های این گیاه که در یک محل کاشته شده باشد پس از ۳ سال محصول کمتری خواهد داد . لذا بایستی مجددآ نسبت به خارج ساختن ریشه‌ها و دوباره کاری آنها اقدام شود .در موقع کاشت بایستی سعی شود که ریشه‌های کهنه و پوسیده را جدا کرده از زمین خارج ساخت و ریشه‌های جوان را انتخاب نموده و کاشت .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

خواص خارق العاده چای ترش

 ​

نام علمی:

.Hibiscus sabdariffa L

تیره:

Malvaceae

گیاهشناسی

گیاهی یکساله، شاخه دار، ارتفاعی حدود 150 سانتی متر، رنگ آن سبز تیره متمایل به قرمز،برگ ها متناوب، رگبرگ ها پنجه ای و برگ ها دارای 7 – 3 لوب و حاشیه برگ ها دندانه ای، بدون کرک، دمبرگ بلند یا کوتاه دارند. گل ها بزرگ و دمگل کوتاه، رنگ آن قرمز متمایل به زرد با مرکز تیره، هرمافرودیت می باشد.

میوه ها 5/2 (دو ونیم) سانتی متر طول دارند و بوسیله کاسبرگ های گوشتی مانند که محتوی 34 – 22 دانه در هر کپسول می باشد احاطه شده اند، دانه ها به رنگ قهوه ای تیره و جوانه زنی بذر بصورت اپی ژیل ( برون زمینی ) می باشد. گیاهی خودگشن و این مقدار از 68 – 2 درصد متغیر و توسط حشرات هم گرده افشانی می شود. دارای یک ریشه راست و عمیق و قابل نفوذ می باشد.

​

ترکیبات شیمیایی و خواص دارویی

کاسبرگ ها دارای موسیلاژ هستند.  بالاترین مقدار پکتین در کاسبرگ های این گیاه ۴۵/۲  ( دو و چهل و پنج) درصد می باشد مواد پکتینی شامل ۵/۶۴-۶۳ درصد اسید گالاکتورونیک می باشد که عمدتاً به صورت نمک های منیزیم و کلسیم می باشد. پلی ساکاریدهای همراه با پکتین عمدتاً آرابینوز، گالاکتوز می باشد.

کاسبرگ خشک شده شامل گوسی پتین فلانوئید، هیبیستین، سابدارتین می باشد. ماده اصلی رنگی هبیسین است که به عنوان یک دافنی فیلین ( نوعی دارو ) گزارش شده است. مقدار کمی دلفی نیدین ۳- مونوگلوکوزید، سیانیدین ۳- مونوگلوکوزید و دلفی نیدین نیز وجود دارد و درجه سمی بودن آن پایین است.

ماکزیمم مقدار قندها در این گیاه در حدود ۵-۳ درصد بوده که در ۳۰ روز پس از گل دهی حاصل شده است و با کامل شدن رشد کاسبرگ میزان نشاسته کاهش یافته و به ۲ درصد وزن خشک می رسد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

پرورش گیاه علف لیمو

 ​

نام علمی:

.Cymbopogon spp

تیره:

Poaceae

ترکیبات اسانس گیاه بادرنجبویه و اسانس گیاه علف لیمو، شباهت زیادی به یکدیگر دارند. از آنجا که مقدار اسانس در پیکر رویشی گیاه بادرنجبویه بسیار کم است و استخراج آن هزینه زیادی را تحمیل می کند، گونه های مختلف گیاه علف مورد توجه قرار گرفته و کشت می شوند.

کشت این گیاهان از ۴۵ سال پیش آغاز شده و هم اکنون نیز کشت می شوند.

اسانس علف لیمو حاوی ترکیبات فنلی ترپنی و غیر ترپنی است و در صنایع بهداشتی و آرایشی، صنایع غذایی، کنسرت سازی و همچنین صنایع دارو سازی، مورد استفاده قرار می گیرد.

از سیترات ها به مقدار فراوان در ساخت ویتامین ها استفاده می شود. اسانس اکثر گونه های این گیاهان مانع رشد و تکثیر باکتری ها شده و به عنوان عاملی ضد عفونی کننده و همچنین به عنوان مواد دافع حشرات استفاده می شود.

تولید سالانه اسانس آیت گیاهان بیش از ۶۰۰۰ تن است که مهمترین کشور های مصرف کننده آن، امریکا، انگلیس، آلمان، ژاپن و هند می باشند.

گونه های مختلف علف لیمو در کشور های هند، جاوه، فرمز و چین در سطوح وسیعی کشت می شوند.

گیاهشناسی

گونه های مختلف علف لیمو، گیاهانی هستند چند ساله (۵ تا ۶ سال عمر می کنند) که در مناطق گرمسیر در سطوح وسیعی می رویند.

مهمترین گونه های این گیاه از نظر مواد موثره،  عبارتند از: ناردوس، جاوارانکوسا، دیستنز، سیتراتوس، استراکیک، مارتینی، وینتریانوس، پندولوس، فلاکس و کیسیانوس.

ریشه این گیاه کوتاه و کم و بیش افشان است و دارای انشعاب های فراوانی است.

ارتفاع گونه های مختلف علف لیمو متفاوت است و بسته به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه، بین ۹۰ تا ۲۴۰ سانتی متر می باشد.

برگ ها به رنگ سبز روشن و معمولا تسمه ای شکل و طویل می باشند. طول برگ ها در گونه های سیتراتوس، بین ۲۰ تا ۶۵ سانتی متر و عرض آن ۱ تا ۳ سانتی متر می باشد. بعضی از گونه ها، برگ های باریک تر و کوتاه تری دارند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.