کاشت و داشت و برداشت گیاه تاجریزی دارویی

 ​

نام علمی:

Solanum laciniatum AIT

تیره:

Solanaceae

گیاهشناسی

تاجریزی دارویی در موطن خود گیاهی چند ساله و درختچه ای است و ساقه های آن چوبی می باشد. در مناطق سردسیر، گیاهی علفی و یک ساله می باشد.منشأ تاجریزی دارویی استرالیا و نیوزلند گزارش شده است و در عرض جنوبی 35 تا 46 درجه جغرافیایی، گسترش دارد. این گیاه، اغلب در حاشیه جنگل ها و سواحل سنگی دریاها می روید. ریشه آن مخروطی است و دارای انشعاب های متعددی است و در شرایط نامناسب انشعاب های (ریشه های فرعی) فراوانی تولید می کند.ارتفاع ساقه متفاوت بوده و به اوضاع اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 100 تا 150 سانتیمتر است. ممکن است ارتفاع بعضی از اکوتیپ ها به 200 تا 250 سانتیمتر هم برسد. ساقه مستقیم، استوانه ای شکل و کم و بیش چوبی است. ساقه های جوان حاوی مقدار زیادی آب هستند و مقدار آن به 65 درصد می رسد. برگ ها نیزه ای شکل، متناوب، به طول 35 تا 40 سانتیمتر و به پهنای 20 تا 30 سانتیمتر است. در طول برگ، بازوها و انشعاب های ظریفی دیده می شود. گل ها به طول 20 تا 25 و به قطر 3 تا 5 سانتیمترند. گل ها به رنگ بنفش تیره به صورت مجتمع در یک خوشه متراکم وجود دارند (در هر خوشه، 1 تا 18 گل دیده می شود).میوه از نوع سته است و از اوایل تشکیل به رنگ سبز، سپس به رنگ لیمویی و وقتی کاملا برسد، نارنجی رنگ دیده می شود. میوه ها حاوی تعداد زیادی بذر می باشند. سطح میوه صاف، براق و کم و بیش بیضی شکل است. بذرها به شکل عدس و به رنگ قهوه ای تیره یا قهوه ای روشن است که پوشش آن اسکلروییدی و سخت می باشد. وزن هزار دانه، 2/1 تا 9/1 گرم است.پیکر رویشی تاجریزی دارویی، به واسطه داشتن «پزودو آلکالوییدهای ترپنویید» (گلیکو آلکالویید) در صنایع داروسازی اهمیت فراوانی دارد. از مهمترین مواد موثره این گیاه می توان از «سولاسونین» و «سولامارگین» نام برد.هر دو ماده یاد شده تحت عنوان «سولاسودین» نامیده می شوند که از استروییدهای بسیار ارزشمند هستند. مقدار «سولاسودین» در برگ ها 1 تا 7/1 درصد، در ساقه 5/0 تا 1/0 درصد، در میوه کاملاً رسیده 5/2 تا 5/3 درصد است. مقدار مواد موثره در گیاهان جوان، بیش از گیاهان مسن است.پیکر رویشی گیاه باید از فاصله 35 تا 45 سانتیمتری از سطح زمین، برداشت شوند. در این حالت، مقدار متوسط «سولاسودین» در پیکر رویشی، 8/0 تا 2/1 درصد است.دوره رویشی گیاه به توجه به شرایط اقلیمی محل رویش (اعم از عوامل ادافیک یا کلماتیک) متفاوت بوده و معمولاً بین 220 تا 250 روز است. بذرها تا 5 الی 6 سال از کیفیت رویشی مناسبی برخوردارند و 14 تا 21 روز پس از کاشت شروع به سبز شدن می کنند. رشد اولیه گیاه بسیار کند است و معمولاً پس از 65 تا 80 روز می توان نشاءها را به زمین اصلی منتقل نمود. 30 تا 35 روز پس از انتقال نشاءها به زمین اصلی، رشد گیاه سریع می شود. گل ها به تدریج ظاهر می شوند و از اواخر بهار (خرداد) تا قبل از بروز سرما، همچنان روی گیاه مشاهده می شوند.از شروع گلدهی تا رسیدن میوه ها، 84 تا 105 روز به طول می انجامد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه شابیزک (آتروپابلادونا)

 ​

نام علمی:

.Atropa belladonna L

تیره:

solanaceae

گیاهشناسی

گیاهی است پایا و به ارتفاع یک تا یک و نیم متر که معمولاً در اماکن مرطوب و سایه دار و یا در محل عاری از درخت جنگلها بر روی خاک برگ اشجار و یا در زمینهای آهکی به حالت خودرو و وحشی می روید شاهبیزک ، ریشه ای دراز، منشعب، ضخیم، گوشتدار و به رنگ حنائی دارد. ساقه آن استوانه پوشیده از تار و در انتها دارای تقسیمات 2 تایی یا 3 تایی است. برگهائی منفرد با دمبرگ کوتاه بیضی شکل و نوک تیز دارد.ولی اگر به قسمت فوقانی ساقه آن توجه شود، هر دو برگ آن در مجاور یکدیگر ، آنهم به اندازه های نامساوی مشاهده می گردد. بلادون گلهائی درشت و به وضع منفرد در کنار برگها دارد. کاسه گل آن پایاست بطوریکه پس از ظاهر شدن میوه نیز قسمتی از آنرا فرا می گیرد جام گل آن رنگ قهوه ای چرک با مایل به بنفش دارد و به شکل استوانه ای است که در انتها به 5 لوب کوتاه و برگشته ختم می شود. میوه اش سته ، به بزرگی گیلاس و در آغاز سبز رنگ است ولی پس از رسیدن تدریجاً قرمز و سیاه رنگ می شود از مشخصات آن این است که قاعده میوه چنانچه ذکر شد از کاسه گل پوشیده باقی می ماند و اگر شکافی در میوه داده شود دانه های کوچک ، مسطح و تیره رنگ در داخل قسمت گوشتدار آن دیده می شود.

​

خواص دارویی و کاربرد

در همه قسمت های ازجمله  برگ ها، ریشه و گاهی از بذرهای این گیاه به ویژه در میوه آلکالوئیدهای سمی نظیر آتروپین و هیوسیامین موجود هستند که از حیث استفاده درمانی و داروئی مهم می باشد و در زمان نبودن آنتی بیوتیک ها پزشکان  به سبب درمان  بیماری های عفونی و همچنین بعضی از بیماری هایی که درمان آنها مشکل بود از این گیاه بهره می بردند.

از این گیاه ، در صنایع داروسازی به جهت معالجه ورم ملتحمه و بیماری های صفراوی و مجاری ادرار، تسکین دردهای شدید و همچنین برای درمان آسم مصرف می گردد

همچنین مسمومیت های که از استر اسید فسفریک (که به جهت سمپاشی گیاهان بر علیه آفات مصرف می گردد)، با ماده مؤثره آتروپین از بین می رود.

گیاه شابیزک ترشحات غدد بزاقی و عرق را کم می نماید و باعث انبساط مردمک می گردد.

اگر دچار اسهال خونی شدید گرد پوست ریشه این گیاه همراه با عسل بجهت معالجه  اسهال خونی و خون در ادرار موثر است.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

آیا گیاه بذرالبنج (بنگ دانه) اعتیادآور است؟

 ​

نام علمی:

.Hyoscyamus niger L

تیره:

Solanaceae

از اوایل قرن هجدهم بذزالبنج در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. برگ ها بذر ها و ریشه ی بذرالبنج حاوی مواد موثره ای است که در صنایع داروسازی اهمیت زیادی دارد. در گذشته مردم از سمی بودن گیاه بذرالبنج مطلع بودند و برای مداوای برخی از بیماری ها از آن استفاده می کردند. پماد هایی که از برگ های این گیاه ساخته می شد برای مداوای رماتیسم مورد استفاده عموم قرار می گرفت.

اندام های یاد شده ( برگ ها بذرها ریشه ) سمی و مرگ آورند و مواد دارویی آنها را فقط باید در صنایع داروسازی استحصال نمود. از مواد موثره این گیاه در تهیه دارو های ضد رماتیسم و دارو هایی برای مداوای بیماری عصبی و تنفسی استفاده می شود. بذرالبنج یکی از ترکیبات سیگار ضد آسم را تشکیل می دهد.

همه ساله زمین های زراعی وسیعی در اکثر کشور های اروپایی مانند آلمان یوگسلاوی روسیه و مجارستان برای کاشت این گیاه اختصاص می یابد.

گیاهشناسی

گونه های مختلف بذرالبنج گیاهانی یکساله دو ساله و یا چند ساله اند. مهم ترین آنها عبارتند از : گونه نایجر گیاهی است علفی و به دو فرم یکساله و دوساله مشاهده می شود. گونه های دیگر عبارند از : گونه اگرستیس و گونه موتیکوس. در برخی منابع گونه اگرستیس با واریته اگرستیس یا واریته آنوس هم نام شده است.

گونه اگرستیس گیاهی است علفی و یک ساله که به اغلب علف کش ها حساس است. این گیاه در شرق آسیا شمال آمریکا و همچنین در استرالیا می روید. گونه های دوساله دارای ریشه ای مستقیم به طول 15 تا 25 سانتی متر می باشند که این ریشه ها انشعاب های کمی دارند. ساقه گیاه مسقیم کرک دار استوانه ای یا چند وجهی است و ضخامت آن به اندازه بند انگشت ( 2 تا 3 سانتی متر ) کی باشد و ارتفاع آن به یک متر نیز می رسد. برگ های گیاه پهن فاقد دمبرگ متذاکم در طول ساقه و به صورت متناوب نسبت به یکدیگر قرار می گیرند. این برگ ها بریدگی های نسبتا عمیقی دارند. گل های گیاه مخروطی شکل و در یک طرف ساقه قرار دارد. گل ها به رنگ زرد یا سفید مات و دارای دمگل کوتاهی هستند. میوه گیاه از نوع سته و بذر های داخل آن بسیار کوچک و سبک است. وزن هزار دانه 0.5 تا 0.9 گرم است.

تمام پیکر گیاه حاوی ماده موثره ای ( آلکالوئیدی ) است که کمیت و کیفیت آن در اندام های مختلف متفاوت است. آلکالوئید های بذرالبنج از نوع ( تریپتوفان ) واقعی بوده و سمی نیز می باشند. مقدارآلکالوئید ها در اندام های مختلف گیاه متفاوت است. ریشه از 0.08 تا 0.15 درصد برگ ها از 0.06 تا 0.17 درصد و ساقه از 0.02 درصد آلکالوئید برخوردارند. دانه های بذرالبنج 0.06 تا 0.1 درصد آلکالویید دارند. مهم ترین آلکالویید ها را ( هیوسیامین ),(آتروپین) و ( آسکوپولامین ) تشکیل می دهد. این گیاه در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار آلکالویید برخوردار است. به جز آلکالویید مواد دیگری نظیر ( فلاون گلیکوزید ها ) ( نظیر هیوسیپیکرین و هیوسرین ) و کومارین وجود دارد. بذر ها همچنین حاوی 25 تا 35% چربی می باشند.

بذر ها در اوایل بهار که درجه حرارت خاک بین 6 تا 8 درجه سانتی گراد باشد رویش می کنند. قوه رویشی بذر های دو ساله بسیار کم است و فقط زمانی که یک دوره سرما را گذرانده باشند توانایی رویش خواهند داشت. رشد اولیه گونه های مختلف بذرالبنج بسیار کند و آهسته است. در گونه های دو ساله سال اول فقط پیکر رویشی گیاه رشد می کند ( تنها دارای رشد رویشی است ) و برگ های طوقه ای به هم فشرده به وجود می آیند. گلدهی در سال دوم رویش پس از بهاره شدن انجام می گیرد. اولین گلها از اوایل سال دوم ( اواسط بهار ) ظاهر می شوند.

در گیاهان یکساله گیاه بین ماه های تیر و مرداد پدیدار می شوند. گل ها در هر دو گونه –اعم از یکساله یا دوساله- به مدت زیادی ( بین 1.5 تا 2 ماه ) روی گیاه باقی می مانند. در گیاهان دوساله میوه ها اوایل تیر و در گیاهان یک ساله اواخر تابستان می رسند. بذر های بذرالبنج بسیار سبک هستند و پس از رسیدن به اطراف پراکنده شده و سپس به صورت علف هرز در منطقه می رویند. از این رو جمع آوری میوه ها باید به موقع انجام گیرد. بذر ها 4 تا الی 6 سال قوه رویشی مناسبی دارند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

راهنمای کشت و پرورش گیاه تاتوره

 ​

نام علمی:

.Datura Stramonium L

تیره:

Solanaceae

گیاهشناسی

گیاهی علفی، یکساله و به ارتفاع 30 تا 80 سانتی متر و حتی متجاوز از یک متر است ساقه منشعب و برگهای پهن آن، مجموعاً ظاهر خاصی برای گیاه بوجود می آورد که از دور می توان به سهولت آنرا تشخیص داد. منشأ اصلی تا توره در هندوستان و سواحل دریای خزر بوده است ولی امروزه در غالب نواحی آمریکا، اروپا و آسیا و ایران پراکندگی دارد. تاتوره ریشه ای نسبتاً ضخیم و ساقه گرد و منشعب دارد. برگهای پهن و نوک تیز آن به درازای 10 تا 15 سانتی متر و به عرض 7 تا 10 سانتی متر می رسد و در آنها 5 تا 7 لوب اصلی نوک تیز، نامنظم و دندانه دار تشخیص داده می شود. از مشخصات برگهای آن این است که در آغاز قبل از رسیدن به رشد کامل پوشیده از کرک در هر دو سطح پهنک است،ولی بتدریج که برگها مسن می گردد عاری از کرک می شود. گلهای درشت آن، ظاهری بوقی شکل و وضع منفرد بر روی ساقه دارد و در فاصله ماههای خرداد و مرداد ظاهر می شود. جام گل آن ابتدا دارای حالت فشرده و مچاله شده است ولی پس از باز شدن کامل چین خوردگی آن از بین می رود. تا توره دارای میوه ای به صورت پوشینه خاردار و محتوی 400 دانه(بطور متوسط) است که در 4 ردیف جای دارند و با پیدایش چهار شکاف طولی از آن خارج می گردند از نکات قابل توجه آنکه دانه های این گیاه قادر است به مدت یک قرن قدرت رویش خود را در زمین حفظ نماید.

​

خواص دارویی و کاربرد

• تاتوره جزو گیاهان داروئی محسوب می‌شود.
• از این گیاه ماده‌ای به نام «آتروپین» استخراج می‌شود که خاصیت ضد زهر دارد.
• نکته‌ی جالب اینجاست که خود علف تاتوره گیاهی سمی است.
• طعم آن تلخ و ترش است.
• برگ‌های این گیاه با ایجاد حرارت تا 50 درجه خشک می‌شود.
• یکی دیگر از روش‌های خشک کردن این گیاه، قرار دادن آن در سایه است.
• در طب سنتی از آن برای درمانِ سیاه سرفه، سرفه‌های عصبی، دردهای عصبی، تشنج، بی‌اختیاریِ دفع ادرار و نقرس استفاده شده است.
• در برخی منابع اشاره شده که به‌صورت سیگار برای کم کردن اثرات آسم به کار برده شده.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

نحوه ی کاشت گل مکزیکی (آق اوستا)

 ​

نام علمی:

Agastache foeniculum

تیره:

Lamiaceae

برای نخستین بار، وجود گل مکزیکی (آق اوستا) در سال 1911 در اروپا گزارش شد. این گیاه به صورت خودرو در تپه های سنگی نواحی مدیترانه واقع در شمال و غرب اروپا می روید و در سطوح وسیعی در مولداوی کشت می شود. در سال 1961، مردم شمال آمریکا از زمان های دور از این گیاه در مواد غذایی، نوشیدنی و همچنین از گل های آن در تهیه سوپ استفاده می کردند. آنها همچنین از ریشه پخته این گیاه برای مداوای بیماری های ریوی استفاده می کرده اند.

پیکره رویشی این گیاه حاوی اسانس است. از آنجا که متیل کاویکول بیشترین مقدار اسانس را تشکیل می دهد، از گل مکزیکی به عنوان مخزن متیل کاویکول استفاده می شود.. از مواد موثره این گیاه، در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی و همچنین در صنایع بستی سازی استفاده می شود. از این گیاه، دارو هایی برای معالجه بیماری های ریوی و سرفه نیز استفاده می شود.. اسانس گل مکزیکی، خاصیت ضد باکتریایی و قارچی دارد. گل های این گیاه عسل آور هستند. این گیاه در فلور کشور ما وجود ندارد، بذر آن توسط مرحوم دکتر امید بیگی به ایران آورده شده است و نام گل مکزیکی یا آق اوستا برای آن انتخاب کردند.

گیاهشناسی

گل مکزیکی، گیاهی است علفی، چند ساله. منشا این گیاه جنوب آمریکا گزارش شده و در تمام نواحی مکزیک می روید. ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد و بین 50 تا 180 سانتی متر است. ساقه علفی، مستقیم و چهار گوش است. سطح ساقه صاف و کم و بیش کرکدار است. ساقه منشعب و در انتهای ساقه اصلی ساقه های فرعی گل ها پدیدار می شوند.

برگ ها به شکل قلب و نوک تیز هستند که به طور متقابل روی ساقه قرار می گیرند. سطح برگ ها برجستگی دار است و از دمبرگ طویلی برخوردارند. سطح برگ ها کم و بیش کرک دار است. برگ های جوان بنفش رنگ هستند که با گذشت عمر رنگ آن ها سبز تیره می شود. برگ ها معطر بوده و بوی آنیسون یا رازیانه می دهند.

گل ها در انتهای ساقه اصلی و ساقه های فرعی پدیدار می شوند. گل ها، کوچک، نر ماده، سفید یا بنفش رنگ هستند. گل ها به صورت متراکم در کنار یکدیگر بر روی میله ای به طول 4 تا 15 سانتی متر قرار می گیرند. طمان ظهور گل ها متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد. گل ها معمولا از اواخر بهار به تدریج ظاهر می شوند.

ریشه مستقیم به طول 20 تا 30 سانتی متر و از انشعاب هایفراوانی برخوردار است. ریشه های جوان قهوه ای تیره و نرم است. که با گذشت عمر کم و بیش چوبی می شود.

میوه فندقه، قهوه ای رنگ، دانه ها یضوی شکل و دارای سطحی کاملا صاف است. وزن هزار دانه 4/0 تا 2/1 گرم است. دانه ها حاوی 30 درصد روغن است که 8/58 درصد روغن را اسید لینولنیک، 2/26 درصد آن را اسید لینولییک و 7/3 درصد آن را اسید پالمتیک تشکیل می دهد.

پیکره رویشی گل مکزیکی، حاوی اسانس است. مقدار اسانس بین 4/1 تا 2 درصد است. تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد اسانس از 46 ترکیب تشکیل شده که مهمترین آن را متیل کاویکول به مقدار 5/87 درصد تشکیل می دهد. از دیگر اجزای تشکیل دهنده اسانس، عبارتند از لیمونن (4/2 درصد)، 1و8 سینئول (2 درصد) و گلوبولول (4/1 درصد). بذر ها تا 2 سال قوه رویشی مناسبی برخوردارند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.