همه چیز درباره ارگوت (سیخک جو)

 ​

نام علمی:

Claviceps purpurea(FR)TUL

تیره:

Clavicipitaceae

تا آنجا که از شواهد تاریخی بر می آید، ارگوت را اولین بار در چین باستان به عنوان ماده ای دارویی و به طور دقیق تر به عنوان داروی تسریع کننده تولد نوزاد به کار برده اند. حکیمان معروف یونان از جمله جالینوس و دیوسکورید نیز از این قارچ به عنوان یک ماده دارویی یاد کرده اند. بعدها این قارچ در اروپا نیز مورد استفاده قرار گرفت، اما تأثیر مرگ آور قارچ ارگوت که باعث بیماری ارگوتیسم یا قانقرن گازی می شد، تا مدت ها نزد مردم اروپا ناشناخته بود تا آنکه در سال 1582 یک محقق فرانسوی خواص علمی آن را برشمرد. بعدها، در سال 1836 در کشور انگلیس، این قارچ به عنوان یک داروی رسمی به بازار عرضه گردید. ارگوت به حسب “چشم آمد” شکل ظاهری آن، در کشورهای مختلف، نام های متفاوتی دارد، مثلاً چون در ایران به شکل سیخک پای خروس به چشم آمده، “سیخک”، “سیخک جو”، “جو سیخ” و امثال آن نام گرفته است. این قارچ در زبان انگلیسی نیز نام های گوناگونی دارد که عبارتند از: ارگوت، زنگ چاودار، مادر چاودار و دانه شاخی (نام هایی که نشان از آفت بودن قارچ در جو یا چاودار دارند). بالاخره، از آنجا که قارچ مذکور شباهت زیادی به دندان پوسیده افراد مسن دارد، در برخی از کشورها به “دندان پیر” یا “دندان پیر زن” نیز معروف گردیده است.ارگوت در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک ماده مهم دارویی معرفی شده است. مواد مؤثره آن (ترکیبات آلکالوئیدی) سبب انقباض عضلات صاف رحم، تحریک سلسله اعصاب سمپاتیک، کاهش فشار خون و همچنین سبب ایجاد نظم در کار سیستم گردش خون می گردند. تعدادی از محققین در سال 1982 اظهار داشته اند که استفاده از این قارچ در دوران بارداری (استعمال موضعی) باعث سقط جنین نیز می گردد. در حال حاضر در صنایع داروسازی مواد مؤثره ارگوت در ساخت داروهای مربوط به بیماری های زنان (داروهای فشار جهت تسریع در تولد نوزاد، جلوگیری از خونریزی های پس از زایمان و داروهای مربوط به سقط جنین)، داروهایی که سبب کاهش فشار خون و مداوای میگرن و برخی از بیماری های مربوط به سیستم عصبی می شوند، به کار می روند. مهمترین این داروها عبارتند از سکادول، ارگام، بلوئید، ارگومترین، کفالگین و ردرگام.این قارچ همه ساله در مقیاس وسیع در کشورهای سوئیس، آمریکا، فنلاند، اتریس، چک، اسلواکی، آلمان، ژاپن، روسیه و مجارستان تولید می شود.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه جین سنگ

 ​

نام علمی:

.Panax spp

تیره:

Araliaceae

جین سنگ از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده نزد مردم چین است . استفاده از این گیاه توسط مردم چین به هزاران سال پیش می رسد . ((جین سنگ)) از کلمه چینی ((شن سنگ)) و به معنی ریشه آدم نما مشتق شده است . زیرا، ریشه این گیاه شباهت زیادی به شکل انسان دارد .

جین سنگ از قرن هجدهم میلادی به عنوان یک گیاه ارویی مهم مورد توجه قرار گرفت . به طوری که ، تولید گونه های مختلف این گیاه از سال 1800 در آمریکا و کانادا آغاز گردید .

از مواد موثره این گیاه در صنایع دارویی ، غذایی و آرایشی و بهداشتی استفاده می شود .

در صنایع دارویی جین سنگ ارزش فراوانی دارد . به طوری که ((پاناکس)) از کلمه یونانی ((پاناسه)) به معنای نوشدارو و جین سنگ نیز به معنای اعجاز دنیاست که به خاصیت شفابخشی این گیاه اشاره دارد . در نسخه های قدیمی از جین سنگ به عنوان تقویت کننده ، محرک و مقوی استفاده می شود . تحقیقات نشان می دهد که مواد موثره این گیاه مقاومت طبیعی بدن را افزایش می دهد . بدون هیچ گونه اثر سوء بر بدن توانایی حفظ بنیه فکری و جسمانی بدن را در سطح مطلوبی داراست . مواد موثره این گیاه به اشکال مختلف دارویی مانند کپسول ، قرص ، شربت ، کرم و پماد فرموله شده است و در بازار دارویی عرضه می شود .

در صنایع غذایی از این گیاه به عنوان نگهدارنده و طعم دهنده استفاده می شود .

از مواد موثره جین سنگ در صنایع آرایشی و بهداشتی برای تقویت پوست استفاده می شود .

جین سنگ در سطوح وسیعی در کشورهای چین ، کره ، ژاپن ، روسیه ، آمریکا و کانادا کشت می شود .

گیاهشناسی

گونه های مختلف جنس پاناکس گیاهانی هستند علفی ، چندساله و متعلق به تیره آرالیاسه . مهمترین این گیاه عبارتند از : جین سنگ کره ای (پاناکس جین سنگ که با پاناکس شین سنگ و آرالیا جین سنگ هم نام است ). منشا این گیاه شمال چین و کره گزارش شده است .

جین سنگ آمریکایی (پاناکس کینکوفولیوم) و جین سنگ پاکوتاه (پاناکس تریفولیوم) ، منشا آنها جنگلهای کبک واقع در شرق کانادا و مانیتوبا و (تا سواحل گلف) گزارش شده است .

جین سنگ سیبری (الوتروکوکوس که با آکانتوپاناکس سنتی کوسوس هم نام است ) که در شرق سیبری ، شمال چین و کره یافت می شود .

ریشه جین سنگ از نوع کنتراکتیل است که با انقباض به اعماق خاک فرو می رود . ریشه اصلی آبدار و کم و بیش گوشتی است . طول ریشه در گونه های مختلف متفاوت و بین 8 تا 20 سانتی متر و قطر آن به 5/0 تا 2 سانتی متر می رسد . ریشه به طرف ریزوم باریک می شود . از ریشه اصلی معمولا” دو تا پنج ریشه فرعی منشعب می شود . ریشه سفیدرنگ یا زرد کم رنگ است . سطح ریشه چروکیده و شیاردار به نظر می رسد . ارتفاع این گیاهان در گونه های مختلف متفاوت است و معمولا” دارای یک ساقه می باشند . ارتفاع جین سنگ کره ای بین 60 تا 80 سانتی متر و ساقه آن مستقیم و کم و بیش سرخ رنگ است .

در گیاهان بالغ برگها از پنج برگچه تشکیل شده اند که دو برگچه خارجی کوچک و تخم مرغی شکلند و سه برگچه دیگر بزرگترند و انتهای آنها گرد و نوک آنها تیز است . حاشیه هر دو نوع برگ دندانه دار است . با افزایش سن گیاه تعداد برگها نیز افزایش می یابد .

گلها معمولا” سه سال پس از کاشت ظاهر می شوند . گلها کامل و شکل آنها در گونه های مختلف متفاوت است و معمولا” به شکل چترهای مجتمع در انتهای ساقه پدیدار می شوند . رنگ گلها در گونه های مختلف نیز متفاوت است و معمولا” سفید ، کرم یا زردرنگ بوده و خود گرده افشان نیز هستند .

مواد موثره در ریشه این گیاهان ساخته و ذخیره می شود . مهمترین این مواد را ترکیبات ساپونینی (ترپن گلیکوزیدها) تشکیل می دهد که برای نخستین بار در سال 1854 توسط یک محقق آلمانی از ریشه استخراج گردید . ترکیبات دیگر موجود در ریشه عبارتند از اسانس که مهمترین ترکیب آن را ((پاناسن)) تشکیل می دهد ، اسیدهای آلی ، ترکیبات غیر اسانسی مانند ((پاناکسی نول)) ، ((پکتین)) ، ((کولین)) ، ((پپتیدها)) ، ویتامین ب 12 ، انواع مواد معدنی اصلی و عناصر کمیاب از مواد دیگر موجود در ریشه جین سنگ هستند.

در جین سنگ کره ای در حدود 12 گلیکوزید اولیه به نام ((جین سینوزید)) یا ((پاناکسوزید)) شناخته شده اند که مقدار مقدار این مواد در جین سنگ آمریکایی ناچیز است .

مهمترین آگلی کونهای ریشه عبارتند از تری ترپن های نوع ((داماران)) و فرآورده های حاصل از هیدرولیز اسیدها به نام ((پاناکسادویل)) و ((پاناکسا تری ال)).

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه زردچوبه

 ​

نام علمی:

.Curcum spp

تیره:

Zingiberaceae

زردچوبه از قدیمی ترین گیاهان دارویی است . این گیاه در سال 572 پس از میلاد توسط ایرانیها به چین و در قرن 16 میلادی به فرانسه و ایتالیا برده شد .

کشت این گیاه در بعضی از کشورها مانند هندوستان به صدها سال پیش باز می گردد .

از ریزوم پودر شده زردچوبه به عنوان طعم دهنده مواد غذایی استفاده می شود . از زردچوبه همچنین برای رنگ کردن پارچه های پنبه ای ، پشمی و ابریشمی استفاده می شود .

اسانس ریزوم این گیاه در صنایع داروسازی ، عطرسازی و صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد .

در هندوستان سالانه 224600 تن زردچوبه تولید می گردد . به طوری که 94 درصد زردچوبه جهان در این کشور تولید می شود. قسمت اعظم زردچوبه هندوستان به کشورهای خاورمیانه ، کشورهای اروپایی و آمریکا صادر می شود .

این گیاه در سطوح وسیعی در کشورهای هندوستان ، اندونزی ، مالزی و بعضی نقاط چین کشت می شود .

گیاهشناسی

زردچوبه گیاهی علفی و چندساله است . این گیاه متعلق به تیره زنجبیل می باشد . منشا زردچوبه جنوب هندوستان گزارش شده است .

جنس کورکوما بیش از 70 گونه دارد که عمدتا” در هندوستان و شمال استرالیا می رویند .

ریزوم این گیاه کوتاه و ضخیم و بر دو نوعند ، ریزومهای مادر و ریزومهای فرعی (ثانیه) . ارتفاع این گیاه بین 60 تا 90 سانتی متر است . برگها سبز رنگ ، طویل و به صورت دسته ای بر روی ساقه قرار می گیرند .

مقدار اسانس در ریزوم زردچوبه متفاوت است و به گونه گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد . مقدار اسانس گونه آمادا 1/1 درصد ، گونه آروماتیکا، 6 درصد و گونه لانگا بین پنج تا شش درصد است .

ماده کریستالی کورکومین مسئول رنگ زردچوبه است .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید

همه چیز درباره گیاه نسترن کوهی

نام علمی:

.Rosa canina L

تیره:

Rosaceae

گیاهشناسی

عموماً گیاهانی چندساله و به صورت درختچه های کوچک به ارتفاع 2 تا 3 متر اند که به تفاوت در حاشیه جنگلها، بیشه ها، گودالها و اماکن نظیر آن یافت می شوند. برگهای آنها منقسم به 5 تا 7 برگچه بی کرک یا کرکدار و منتهی به استیپولهائی است که در برگهای شاخه های فوقانی ، فاقد ناحیه آزاد ولی در برگهای تحتانی ، دارای دو قسمت آزاد به حالت نسبتاً قائم است. گلهای آنها به رنگهای مختلف گلی، سفید، مایل به گلی یا سفید و دارای حالت منفرد و یا مجتمع به صورت گل آذین دیهیم است کاسبرگها و گلبرگهای این گیاهان مانند انواع دیگر گل سزخ ، در بالای برجستگی کوزه ای شکلی دیده می شود که درون آن برچه های متعدد جای دارند. پس از انجام عمل لقاح در گل، جدار برجستگی کوزه ای شکل ضخیم و قرمز رنگ شده ، مواد مختلف ذخیره می نماید و Cynorrhodon نامیده می شود. (نام Cynorrhodon به تفاوت به نهنج فرو رفته و کوزه ای شکل اطلاق می گردد). جدار داخلی قسمت کوزه ای شکل، دارای الیاف باریک، نازک و ابریشمی است و در آن فندقه های متعدد بیضوی زاویه دار و بسیار سخت جای دارد که میوه حقیقی گیاه اند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه گچ دوست

نام علمی:

.Gypsophila paniculata L

تیره:

Caryophyllaceae

در اکثر فارماکوپه ها گچ دوست به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است . ریشه های این گیاه خاصیت دارویی دارند و برای درمان بیماریهای تنفسی (بیماریهای مربوط به نای و نایژه ها) مورد استفاده قرار می گیرند .

مواد موثره ریشه این گیاه همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارند. گچ دوست در کشورهای روسیه ، مجارستان و رومانی در سطوح وسیعی کشت می شود.

گیاهشناسی

گچ دوست گیاهی علفی ، چند ساله و متعلق به تیره میخک است . این گیاه اروپایی – آسیایی و منشا آن مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است .

ریشه گچ دوست مستقیم و طویل است . طول آن متفاوت و بین 100 تا 200 سانتی متر و ضخامت آن بین 4 تا 8 سانتی متر می باشد . سطح خارجی ریشه به رنگ قهوه ای روشن و لایه داخلی آن به رنگ زرد روشن یا سفید مات است . ریشه اصلی دارای انشعابهای فراوانی است . از قسمت فوقانی ریشه ساقه های متعددی خارج می شود .

ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی داشته و بین 40 تا 90 سانتی متر می باشد . ساقه انشعابهای فراوان و انبوهی دارد . سطح ساقه صاف و بدون کرک است . پای ساقه نیز چوبی است . برگها کشیده و کم و بیش باریک و رنگ آن سبز تیره است . برگها به صورت متقابل و کم و بیش به شکل صلیب بر روی ساقه قرار می گیرند .

گلها کوچک ، سقید یا صورتی رنگ است که بر روی ساقه های گل دهنده ظاهر می شود . در مرحله گلدهی گیاه مملو از گلهای کوچک می شود . اولین گلها در اواسط خرداد ظاهر می شود . گلدهی تا اواسط تیر ادامه می یابد .

میوه به شکل غلاف است که تعداد زیادی دانه را در بر می گیرد . دانه قهوه ای تیره و کم و بیش مسطح و قطر آن بین 1 تا 3/1 میلی متر است . وزن هزار دانه 3/1 تا 8/1 گرم است .

ریشه حاوی 10 تا 20 درصد ساپونین (با ساختمان تری ترپن) می باشد . از دیگر مواد موثره ریشه می توان از ((ژیپسوزایدآ)) که یک ((آگلیکون)) با ساختمان ((تری ترپن)) است نام برد .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید