همه چیز درباره گیاه اسطوخودوس فرانسوی (اسطوخودوس حقیقی)

 ​

نام علمی:

Lavandula angustifolia

تیره:

Lamiaceae

پلینوس خصوصیات دارویی نوعی اسطوخودوس را برشمرده است. وی اظهار می دارد در زمانهای گذشته مردم گونه های کمی از جنس اسطوخودوس را می شناخته و از آنها استفاده می کرده اند. کلمه”لاواند” از ریشه لاتین “لاوار” مشتق شده و به معنای تمیز کننده و شوینده است. به طوری که مردم اروپا در گذشته از این گیاه برای شستشوی بدن خود استفاده می کردند.

اسطوخودوس فرانسوی (اسطوخودوس حقیقی) از قرن سیزدهم نزد مردم اروپا شناخته شده بود و در مرکز اروپا گسترش زیادی داشته و موارد استعمال آن نیز فراوان بوده است. در حال حاضر از اسطوخودوس فرانسوی در اکثر نقاط جهان استفاده می شود.

اسانس این گیاه یکی از ترکیبات اصلی برخی فرآورده های بهداشتی و آرایشی را تشکیل می دهد و در تولید ادکلن، عطر، صابون، شامپو، خوشبوکننده های هوا و امثال آن کاربرد فرآوانی دارد. اسانس این گیاه نیز خاصیت شدید ضدباکتریایی دارد.

مردم در گذشته از پیکر رویشی و گل اسطوخودوس استفاده های دارویی متعددی می کردند. آنها معتقد بودند که استفاده از آن سبب معالجه افراد فلج و به کار افتادن مجدد دست و پای این افراد می شود. آنها همپنین برای درمان بعضی از بیماریهای مربوط به مغز، ازجمله خون گرفتگی عروق مغزی از این گیاه استفاده می کردند.

در تمام فارماکوپه های معتبر از گلهای این گیاه به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. در حال حاضر از مواد موثره اسطوخودوس فرانسوی برای معالجه بیماریهای مربوط به سیستم عصبی و همچنین برای درمان رماتیسم استفاده می شود.

در بعضی کشورها ، گونه های مختلف اسطوخودوس ، به عنوان گیاهان زینتی در باغها و پارکها کشت می شود.

تغذیه گلهای این گیاه توسط زنبور عسل نه تنها در کیفیت عسل آنها تاثیر فرآوانی دارد بلکه سبب افزایش عملکرد عسل نیز می شود. به علت استفاده های متنوع از اسطوخودوس، این گیاه در اکثر کشورهای جهان کشت و روز به روز بر متقاضیان آن افزوده می شود.

همه ساله زمینهای زراعی وسیعی در کشورهای فرانسه، روسیه، بلغارستان، ژاپن، آمریکا و مجارستان برای کشت اسطوخودوس فرانسوی اختصاص می یابد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه ریحان

 ​

نام علمی:

Ocimum basilicum

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

گیاهی است علفی ، یکساله، معطر، دارای ساقه منشعب از قاعده و به ارتفاع 15 تا 45 سانتی متر ریشه ریحان مستقیم و مخروطی شکل است. طول ریشه بین 10 تا 16 سانتی متر می باشد. ریشه انشعابات فراوانی دارد. برگهائی متقابل، بیضوی نوک تیز با کناره های دندانه دار و گلهائی معطر به رنگ های سفید، گلی و گاهی بنفش و مجتمع به صورت دسته های 4 تا 6 تائی در طول قسمت انتهایی ساقه دارد. اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) ظاهر می شوند و گل دهی تا اواخر شهریور ادامه می یابد. دانه سیاه رنگ یا قهوه ای تیره است وزن هزار دانه 2/1 تا 8/1 گرم است.

میوه ریحان از نوع فندقه است. وقتی یک ساقه گل می دهد، تولید برگ در آن ساقه متوقف و آن ساقه چوبی می شود. در این حالت میزان اسانس برگهای آن ساقه هم کم می شود. جهت جلوگیری از این حالت باید مرتبا از شاخه ها سربرداری شود. ممکن است واریته های مختلف ریحان عطر و طعم های مختلفی داشته باشند ولی شاخص ترین رایحه گیاه ریحان ناشی از یوگنول است که در همه واریته ها مشترک است. دیگر ترکیبات ریحان عبارتند از: سیترال، آنتول، کامفور، متیل کاویکول، سیترونلول، لینالول، pinene، ocimene، terpineol، linalyl acetate، fenchyl acetate، trans-ocimene و … . بر اساس ترکیبات شیمیایی موجود در ریحان آن را در 4 گروه قرار می دهند: • فرانسوی: که مقدار فنل آن کمتر است. • Exotic :که بین 40 تا 80% متیل کاویکول دارد. • متیل سینامات: 90% اتر • یوگنول

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه بادرنجبویه

 ​

نام علمی:

Mellissa officinalis

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

بادرنجبویه گیاهی علفی و چند ساله است. منشا اصلی این گیاه شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است.

روی ریزوم ها گره‌های خاصی وجود دارد. از این گره‌ها استلونها(ریشه رست) و سایر انشعاب‌های ریشه‌ای به رنگ قهوه‌ای روشن خارج می‌شود. ارتفاع گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش آن بستگی دارد و بین 50 تا 100 سانتی متر می‌باشد. ساقه مستقیم است ولی بندرت ممکن است به صورت خوابیده روی زمین قرار گیرد(ساقه گیاهان جوان معمولا” به صورت خوابیده رشد می‌کند). برگ‌ها پهن،تخم مرغی شکل به طول سه تا شش سانتی متر و به صورت متقابل روی ساقه قرار می‌گیرند. برگها به رنگ سبز تیره هستند، سطح آن‌ها ناصاف و برجستگی‌های متعددی دارند. گل‌ها در قسمت فوقانی گیاه و در ناحیه زاویه برگ‌ها تشکیل می‌شوند. غنچه‌ها معمولا” زرد رنگ هستند که پس از باز شدن به گل‌های سفید یا بنفش تبدیل می‌شوند. میوه فندفه چهار قسمتی و طول آن 1 تا 5/1 میلی متر است. بذر تخم مرغی شکل و رنگ آن تیره و براق (معمولا” سیاه رنگ ) است. وزن هزار دانه 6/0 تا 7/0 گرم است.

پیکر رویشی گیاه بوی خاصی تقریبا” شبیه به لیمو دارد. اندام‌های هوایی گیاه به خصوص برگ‌ها محتوی اسانس هستند. مقدار اسانس در گونه‌های مختلف متفاوت و بین 2/0 تا 5/0 درصد است.

مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «سیترونلال» (20 تا 50درصد) تشکیل می‌دهد. از ترکیبات دیگر اسانس می‌توان از «سیترال»،«ژرانیول»،«لینالول» و «استات اوگنول» نام برد. اسانس به مقدار بسیار کم حاوی موادی نظیر «اسید رزماری» ، اسیدهای فنولیک یک کربنه و فلاونوئید است. بذرها سه الی چهار سال از قوه رویشی مناسبی برخوردارند.

رویش گیاه از طریق بذر به کندی انجام می‌گیرد. رویش گیاهان چند ساله در اوایل بهار پس از گرم شدن هوا آغاز می‌شود.

اندام‌های هوایی گیاه در زمستان بر اثر سرمازدگی خشک می‌شوند. در این حالت ریشه زنده است و از فعالیت خفیفی برخوردار است. گل‌ها اواسط تابستان(اواخر تیر-اوایل مرداد) ظاهر می‌شوند و نکتار زیادی نیز تولید می‌کنند. بوی معطر گل‌ها باعث جلب حشرات، به خصوص زنبورهای عسل می‌شود. تغذیه نکتار گل‌ها توسط زنبورها سبب افزایش تولید عسل آنها می‌شود.

میوه آن از اواسط تابستان (اواخر مرداد) به تدریج می‌رسد.س از رسیدن، دانه‌ها به اطراف پراکنده می‌شوند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه زوفا

 ​

نام علمی:

. Hyssopus officinalis L

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

زوفا گیاهی خشبی و چند ساله است. منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش شده و از دریای خزر تا دریای سیاه و همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه می‌روید.

هی سوپوس افیسینالیس چهار زیر گونه دارد. مهم‌ترین آن‌ها زیر گونه افیسینالیس و زیر گونه کانسنس می‌باشند. این دو زیر گونه در اکثر نقاط جهان به خصوص در اروپای مرکزی می‌رویند. سطح برگ‌ها و ساقه‌های زیر گونه افیسینالیس کاملا” صاف و بدون کرک، ولی پیکر رویشی زیر گونه کانسنس پوشیده از کرک است.

ریشه زوفا مستقیم است و انشعاب‌های فراوانی دارد. ساقه چهار گوش، مستقیم، ارتفاع آن متفاوت و بین 50 تا 70 سانتی متر است. پای ساقه (قسمت تحتانی) چوبی و قهوه‌ای رنگ و از انشعاب‌های فراوانی برخوردار است، ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می‌باشد.برگ‌ها صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم وبیش نیزه‌ای شکل و رنگ آن سبز روشن است. برگها به طول 2 تا 4 سانتی متر و به عرض 5/0 تا 1 سانتی متر که در طول ساقه به صورت متقابل (به شکل صلیب) قرار می‌گیرند. هر دو طرف پهنک پوشیده از حفره‌های محتوی اسانس است. برگ‌ها حاوی ک.تیکول نسبتا” ضخیمی می‌باشند که از خصوصیات گیاهان مناطق گرم و خشک است.

گل‌ها در نواحی فوقانی ساقه‌هایی به طول 20 تا 25 سانتی متر به صورت چرخه‌هایی مجتمع که هر چرخه مرکب از هفت تا نه گل می‌باشد تشکیل می‌شوند. گل‌ها آبی، صورتی یا سفید رنگ هستند. رنگ گل در ترکیبات تشکیل دهنده اسانس هیچ گونه تاثیری ندارد. میوه، فندقه چهار قسمتی و رنگ آن سیاه یا قهوه‌ای تیره و قسمت میانی آن کمی برجسته و میوه کم وبیش به شکل مثلث است.

مقدار اسانس در پیکر رویشی زوفا متفاوت و بین 3/0 تا 1 درصد می‌باشد. مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «پینوکامفن» (50 درصد) تشکیل می‌دهد، از ترکیبات مهم دیگر اسانس می‌توان از «آلفا و به تا پینن» ، «کامفن» و الکل‌های سزکویی ترپن نام برد. پیکر رویشی این گیاه همچنین حاوی فلاونوئید، تانن (5 تا 8 درصد) مواد تلخ (3 تا 6 درصد) و مواد دیگری مانند «دیوزمین» «هیسوپین» و ترکیبات موسیلاژی است.

رویش بذر زوفا در خاک‌های مرطوب و در درجه حرارت مناسب امکان پذیر است. اگر بذرها در اوایل بهار کشت شوند پس از دو تا سه هفته سبز می‌شوند. چون بذرها سبک و کوچک هستند، پس از رسیدن در فصل تابستان از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می‌شوند. تعدادی از این بذرها ممکن است در فصل پاییز و تعدادی در فصل بهار سال بعد رشد کنند، از این رو گیاهان از رشد ونمو یکسانی برخوردار نخاهند بود و برداشت آن‌ها توسط ماشین با مشکل مواجه خواهد شد.

رشد اولیه زوفا کند است. در سال اول رویش، اولین گل‌ها در اواخر خرداد و اوایل تیرماه ظاهر می‌شوند. گیاهان از سال دوم از اوایل خرداد به گل می‌روند. اگر پس از اولین برداشت، شرایط اقلیمی مناسب باشد گیاهان ممکن است در اواخر تابستان (شهریور) مجددا” به گل بروند.

ابتدا میوه‌های قسمت تحتانی گیاه می‌رسند و به تدریج به طرف قسمت‌های فوقانی ساقه ادامه می‌یابند.

زوفا پنج تا هفت سال عمر می‌کند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

همه چیز درباره گیاه زیره سبز

 ​

نام علمی:

Cuminum cyminum

تیره:

Apiaceae

گیاهشناسی

زیره سبز گیاهی علفی و یک ساله است. این گیاه با کومینوم اودورم نیز هم نام است. منشا زیره سبز مناطق شرقی مدیترانه گزارش شده است و در شمال مصر به طور خودرو می روید.

ریشه این گیاه دوکی شکل کم و بیش منشعب و به طول 10 تا 20 سانتی متر است. ارتفاع گیاه بسته به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت و بین 30 تا 45 سانتی متر است. ساقه، انشعابهای ظریف و فراوانی دارد. این انشعابها در قسمت فوقانی انبوه تر هستند. برگها ظریف و به صورت رشته های نخ مانند دو تا سه تایی مشاهده می شوند. قاعده برگها کم بیش پهن است. رنگ برگها سبز تیره است. گلها در چترهای مرکب در انتهای ساقه های اصلی و فرعی پدیدار می شوند. پترها انشعابهای کمی (3 تا 5) دارند و دارای تعدادی براکته و براکتئولهای باریک و نخ مانند می باشند. رنگ گلها سفید یا ارغوانی است. گلها دارای پنج گلبرگ ظریف تخم مرغی شکل هستند. پرچمها پنج عددند که روی تخودان قرار می گیرند. میوه فندقه به رنگ قهئه ای روشن، استوانه ای شکل است که طرفین آن باریک می شود. طول میوه 3 تا 7 میلی متر و وزن هزاردانه آن 2/1 تا 3 گرم است.

دوره رویشی این گیاه کوتاه و بین 100 تا 110 روز است. یکی از محققان معتقد است ، گرده افشانی توسط باد صورت می گیرد و حشرات در گرده افشانی نقشی ندارند.

بذرهای زیره سبز به لحاظ وجود اسانس معطر است. مقدار اسانس متفاوت و بین 5/2 تا 5 درصد است. مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس عبارتند از :”دی پنتن” و ” کومین الکل” است.

پس از استخراج اسانس کنجاله حاوی پروتئین (7/18 درصد) ، کربوهیدراتها (26درصد)، روغن (10درصد) و عناصری مانند کلسیم، فسفر و آهن است.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.