توالی محصولات در زمین های زراعی

 ​

اکثر کشاورزان متخصص ارگانیک، اصول بیولوژیکی کشت توالی محصولات را به خوبی درک می کنند. با فرض یک زمین زراعی ارگانیک به همراه یک محصول سالم و پربار، سوالی که طبیعتا مطرح می شود این است که آیا کشت توالی محصولات در زمین های زراعی به حاصلخیزی و نیرومندی آن کمک می کند؟

در این اینجا به ارائه توالی محصولات زمین های زراعی واقعی به گونه ایی که توسط کشاورزان ارگانیک متخصص در مزارع خودشان انجام شده بود پرداخته میشود. دوازده کشاورز متخصص هر یک با سابقه ۴ تا ۵ ساله برداشت از یک زمین زراعی واقعی در مزارع خود، در یک کارگاه در سال ۲۰۰۲ مصاحبه شدند.

توالیهای برداشت مورد استفاده توسط چهار کشاورز متخصص دیگر نیز در راستای ارائه بهتر طیف محصولات و نوع مزرعه در آمریکای شمال شرقی گنجانده شده است. تمام کشتزارها و مزارعی که توالی زمین زراعی آنها در این اینجا ارائه می گردد به عنوان نمونه، توسط صادرکنندگان گواهی ارگانیک یا سایر سازمانهایی که با کشاورزان ارگانیک همکاری دارند نام برده شدند.

کشاورزان با استفاده از مشاهده، دانش جمعی، قضاوت و آزمون و خطا در یک مزرعه، واقعی و شرایط فصلی، این دو محصولی و توالیهای کوتاه را ایجاد کردند. بسیاری از توالیها همگام با تکامل مزرعه تکامل می یابند.

با وجود این که نقدینگی در یک مزرعه، تقاضای بازار، تجهیزات و در دسترس بودن نیروی کار اولویت هایی را مقرر می کند که جهت توسعه این توالیها را مشخص مینمایند اما اساس هر توالی، مبتنی بر نیازهای هر زمین زراعی خاص می باشد.

فاکتور دیگر اساسی تأثیرگذار بر هر کشت تناوبی، مساحت کل زمینی است که کشاورز برای برداشت در اختیار دارد. با وجود این که توالیهای معدودی در مزارع مختلف رخ میدهد اما هدف بازار و لجستیک مزرعه آنها را به سمتی هدایت می کند که در هر وضعیت متفاوت باشند. مزارع متعدد به اهداف بیولوژیکی مشابه با توالی های مختلف خانواده های محصول دست می یابند.

نمونه ای از توالی محصولات در زمین های زراعی

توالی تناوبی نمونه، از مزرعه ای به مزرعه دیگر متفاوت است. کشاورزان می گویند که برخی فعالیتهای برداشت مربوط به محصولات نقدی (فروشی) مقدم یا موخر میباشد و برخی مربوط به محصولات دو یا سه فصلی جداگانه است. هر دو نوع محصولات پوششی و محصولات نقدی مشترک می باشند. بررسی دقیق توالی این محصولات چندین نکته جالب را آشکار می کند.

در برخی مزارع، مدت ۵ سال برای دست یابی به توالی کامل این محصولات کافی نیست. برای مثال، زمین های زراعی روستای Acres، مزرعه Wood Prairie، و مزرعه Myers به علت دارا بودن محصولات دائمی محصولاتی که در تمام طول سال کشت می شوند در حال چرخش از یک دوره درازمدت باردهی هستند و تناوب های طولانی تری دارند. در این موارد، توالی محصولات میتواند تنها دو یا سه نوع محصول تولید کند.

در اکثر این مزارع، تکرار کشت محصول از یک خانواده گیاهی، در یک زمین زراعی و از یک فصل به فصل دیگر به ندرت انجام می شود. زمانی که کشاورزان این کار را انجام میدهند؛ سعی می کنند بستر رویش گیاه را تغییر دهند تا بدین وسیله از رویش یک نوع گیاه در یک ناحیه از مزرعه جلوگیری کنند.

این کار، افزایش آفات خاک و بیماریهای خاک را کاهش می دهد. اکثرا در این گونه مزراع از یک نوع محصول پوششی استفاده می شود و در بیشتر اوقات سال محصولی پوششی کشت می کنند. با این وجود بعضی از مزارع استثنا هستند.

برای خواندن ادامه مطلب توالی محصولات در زمین های زراعی کلیک کنید.

نکات مهم مربوط به آبیاری در زراعت ارگانیک

 ​

آب در کشاورزی ارگانیک

آب و آبیاری در کشاورزی ارگانیک، مورد مصرف زیاد قرار نمی گیرد، زیرا آنها می دانند که مصرف این ماده حیاتی می تواند موجب موفقیت پرورش گیاهان و حیوانات اهلی شود.

کشاورزان ارگانیک به آب نه فقط به عنوان یک نهاده در سیکل کشاورزی، با احترام برخورد می کنند، بلکه به عنوان یک منبع حیاتی برای ادامه زندگی بر روی کره زمین که باید از طریق مدیریت دقیق مورد محافظت و بهبود قرار گیرد، نگاه می کنند.

در حالی که استفاده از آب نمی تواند در همه جا تحت مقررات قرار گیرد، شیوه های ارگانیک در موارد زیر مشارکت موثری دارند: حفظ منابع آب ، نگهداری کیفیت بالای منابع آب

حفاظت

کشاورزان ارگانیک در حالی که اقداماتی را برای کاهش رواناب ها به عمل می آورند، تلاش می کنند تا منابع آب های طبیعی، مانند جویبارها و تالاب ها را حفظ کنند. کشاورزی ارگانیک از طرق ذیل به حفظ منابع آب کمک می کند:

-ساختمان خاک را بهبود می دهد و ظرفیت نگهداری آب را از طریق اقداماتی مانند تناوب زراعی چند ساله، انتخاب گیاهان مناسب و کاربرد کود ارگانیک، افزایش می دهد.

-گیاهان پوششی و حفاظتی، چمنزارها و پوشش گیاهی طبیعی، فرسایش خاک را کاهش می دهد.

کشاورزان ارگانیک دریافته اند که کاهش رواناب و بهبود کیفیت کلی خاک از طریق این شیوه ها، به کاهش نیاز به آبیاری مزرعه در مناطق خشک، کمک می کند.

در مناطقی که شوری یک مشکل بالقوه است، حفظ درختان بیشتر و پوشش گیاهان با ریشه های عمیق تر، به نگهداری سطح آب در سطوح پایین تر و جلوگیری از آوردن نمک به سطح خاک، جلوگیری می کند.

کیفیت

سیستم های کشاورزی ارگانیک به نگهداری و حتی بهبود کیفیت آب به وسیله کاهش مقدار مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی کمک می کند که تدریجا راه خود را به دریاچه ها، رودخانه ها، جویبارها و دیگر منابع آب، باز می کنند.

کشاورزی ارگانیک، کودهای شیمیایی و آفت کش های دارای ترکیبات شیمیایی و همچنین پرورش تقویت کننده ها و آنتی بیوتیک ها برای حیوانات اهلی را منع می کند، بنابراین، ریسک وجود این مواد را در آب دریاچه ها، رودخانه ها، جویبارها و دیگر مجاری آب، خطر انباشتگی ورودی های آب را که موجب رشد خزه می شود و سبب کمبود مواد مغذی در این آب ها می گردد، کاهش حجم اکسیژن و تهدید سلامتی گیاهان و جانوران آبزی را کاهش می دهد.

مدیریت تلفیقی آب و خاک

​

آبیاری را باید به گونه ای انجام داد که از اتلاف آب، فرسایش خاک و آبشویی مواد غذایی جلوگیری شود.

– آبیاری را فقط زمانی که لازم است باید انجام داد و فقط به مقدار نیاز گیاه آبیاری کرد. برای این کار می توان مزرعه را به چند قسمت تقسیم کرده و هر قسمت را جداگانه آبیاری نمود.

– اجتناب از آبیاری اضافی تا از آبشویی مواد غذایی به خارج از منطقه ریشه جلوگیری شود.

– هموار و صاف کردن سطح مزرعه.

– سیمانی کردن جداره کانال های آبرسانی را تا از نشت آب و اتلاف مواد غذایی جلوگیری شود.

– ذخیره سازی آب به وسیله ساختن کانال و آب انبار برای استفاده در آینده.

– با شخم زدن در امتداد خط تراز و استفاده از کاه و کلش به همراه سله شکنی می توان تبخیر از سطح خاک را کاهش داده و آب را در داخل خاک ذخیره کرد.

برای خواندن ادامه مطلب نکات مهم مربوط به آبیاری در زراعت ارگانیک کلیک کنید

نکات مهم ترویج کشاورزی ارگانیک

 ​

تاریخچه توسعه کشاورزی ارگانیک در جهان

عواملی که منجر به ظهور کشاورزی ارگانیک، بیولوژیک و اکولوژیک و بالاخره جنبش کشاورزی تجدیدشونده شد، به نوشته های آلبرت هووارد برمی گردد. کشاورزی تلفیقی، غیرمتمرکز و عاری از مواد شیمیایی، اولین بار به وسیله نورث برن در سال ۱۹۴۰ مطرح گردید؛ وی اولین کسی بود که کلمه «ارگانیک» را به کار برد و بدین ترتیب فلسفه و الزامات ترویج کشاورزی ارگانیک را معرفی کرد. 

در این دهه مطالب زیادی در مورد الزامات ترویج کشاورزی ارگانیک به رشته تحریر در آمد. فالکنر تراژدی بیولوژیکی و انسانی ناشی از تکنولوژی نامطلوب را تشریح نمود و در اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰، منابع علمی متعددی در رابطه با کشاورزی ارگانیک به چاپ رسید.

لوییس برم فیلد نیز درباره الزامات ترویج کشاورزی ارگانیک که در آن انسان، گیاه و دام در یک سیستم زنده با هم در ارتباط هستند، سهیم بود. وی دریافت که مهارت یک کشاورز خوب، گواهی است بر این که هر کس نمی تواند کشاورز باشد.

محققین دیگر نیز در رابطه با صدمه به محیط و تخریب منابع که ناشی از روشهای جدید زراعت است، بحث کرده اند، آنها مکرر از روش جامع نگری در کشاورزی حمایت کرده اند. 

تا سالهای آخر دهه ۱۹۵۰ تکنولوژی های صنعتی به صورت فزاینده ای تکامل یافت؛ از جمله تخصصی شدن کشت گیاهان زراعی در کشتزارها و قابلیت دسترسی زیاد به کودها و آفت کشها زیاد شد؛ کمبود نیروی کار با اختراع تراکتور مرتفع گردید؛ امکانات مالی برای سرمایه گذاری به آسانی در دسترس بود، با این همه، مشکل اساسی در این دوره مازاد تولید کشاورزی بود. 

در این دوره زراعت با هوموس (کودهای طبیعی)، کنترل مکانیکی علف های هرز و نیاز به کارگر زیاد در بخش کشاورزی، همگی به بوته فراموشی سپرده شدند؛ کشاورزی به صورت یک تجارت در آمد و همانند دیگر صنایع از کارایی بالایی برخوردار گردید. همچنین به حفاظت خاک که تنها موردی بود که از دهه های گذشته مطرح بود، در این دوره توجه بیشتری شد و منابع زیادتری به این کار اختصاص داده شد.

​

در همین راستا یازدهمین کنفرانس خواربار و کشاورزی جهانی (FAO) و بیست و نهمین اجلاس سازمان بهداشت جهانی (WHO)، آغاز تفکر مشترک بین المللی در خصوص تمرکز این دو سازمان بین المللی بر مبحث بسیار مهم و حیاتی سلامت غذایی بشر بوده است که در این ارتباط شهر رم مرکز کشور ایتالیا در سال ۱۹۶۳ میلادی شاهد تصمیم بسیار تاثیرگذار در زمینه سلامت جامعه بشری بود. 

در این همگرایی اندیشه، مواردی مانند مصرف سموم شیمیایی و میزان باقی مانده آنها در فرآورده های کشاورزی، مواد افزودنی به مواد غذایی، داروها و هورمون های رشد گیاهی و جانوری و آلاینده های شیمیایی باقی مانده از عناصر سنگین مورد تأکید قرار داشت و تأکید شد که سیستمهای کشاورزی باید نیازهای انسان امروزی و آن چه را که در یک دهه یا حتی یک قرن بعد نیاز دارد، فراهم کند و بدین ترتیب کشاورزی پایدار از اهدافی است که باید هر چه سریعتر به آن دست یافت. 

تولید و عرضه مواد غذایی از ارکان اصلی امنیت غذایی به شمار می رود ولی حقوق مربوط به غذا دارای ابعاد و پیچیدگی های بیشتری می باشد، به گونه ای که یکی از حقوق مورد اشاره در منشور حقوق بشر و دیگر اسناد بین المللی مرتبط حق دسترسی به زندگی مناسب از جمله غذای سالم و کافی است. 

بررسی الزامات ترویج کشاورزی ارگانیک در ۲۰ کشور جهان و در دو میلیون نفر که روی ۴۰۵۰۰۰ هکتار در حال فعالیت در کشاورزی ارگانیک هستند نشان می دهد که بر خلاف دیدگاههای فوق، به طور حتم کشاورزی ارگانیک با تکنیک ساده در حال افزایش محصول در بیشتر نقاط جهان است که تا بیش از ۸۰ درصد با موفقیت همراه بوده، و این موضوعی است که نمی توان آن را به یک مورد ناچیز نسبت داد و یا از آن به راحتی چشم پوشید. 

موضوع قابل توجه این است که این فرآیند در ۱۰-۵ سال گذشته و در مناطق دوردست و فقیر از نظر منابع طبیعی اتفاق افتاده است.

در جنوب برزیل نیز ۲۲۳۰۰ کشاورز با استفاده از کود سبز و پوشش گیاهی از خانواده بقولات و تلفیق دام ها در چرخه تولید مقدار محصول ذرت تولیدی را دو برابر کرده و گندم تولیدی را به ۴ تا ۵ تن در هکتار  افزایش دادند.

برای خواندن ادامه مطلب نکات مهم ترویج کشاورزی ارگانیک کلیک کنید.

همه چیز درباره مهندسی ژنتیک

 ​

مواد آلی ارگانیک (زیستی)، براساس تعریف نباید حاوی فرآورده های مهندسی ژنتیک باشند. کشاورزان ارگانیک زیستی برای تولید مواد غذایی ارگانیک (زیستی) گواهی شده نباید از محصولات زراعی تغییر یافته ژنتیکی، بذر و مواد تک مهندسی ژنتیک یا هرگونه محصولی که حاصل مهندسی ژنتیک باشد، استفاده کنند.

برای پی بردن به دلیل این امر، باید ابتدا مهندسی ژنتیک را شناخت و با کاربردها و نگرانی هایی که پیرامون این فناوری وجود دارد آشنا شد.

کشاورزان در نظام های زراعی رایج در آمریکای شمالی سالانه میلیونها هکتار را به کشت ذرت، کلزا، پنبه و سیب زمینی اختصاص می دهند که در آنها ژن های جدید و بیگانه به گیاه مادری آنها وارد و اضافه شده است.

این ژنها، صفات خاصی را در گیاهان ایجاد می کنند که به عنوان مثال می توان به مقاومت علف کشها یا تولید سم (.B.t) اشاره کرد.

محصولات زراعی مقاومت به علف کش مانند کلزا به شکلی طراحی شده اند که کشاورزان بتوانند از علف کشهای غیر انتخابی برای کنترل علفهای هرز، بدون آسیب دیدن گیاه زراعی استفاده کنند.

گیاهانی که ژنهای .B.t را دارند در اندام های هوایی خود سمی تولید می کنند که آفاتی نظیر کرم ساقه خوار ذرت، سوسک کلرادوی سیب زمینی و کرم غوزه پنبه را از بین می برد.

همچنین بذر تغییر یافته ژنتیکی کدوتنبل، کتان، گندم و گوجه فرنگی نیز به طور رسمی وارد بازار کانادا شده است. در حال حاضر نیز مطالعات و آزمایشهای مزرعه ای برای دیگر محصولات زراعی و سبزیجات در حال انجام است.

در بحث مهندسی ژنتیک باید به این نکته تأکید کرد که این بحث، علم جدیدی است. ساختار DNA که اساس ژنتیکی هر موجود زنده را تشکیل می دهد کمتر از پنجاه سال است که شناخته شده است.

نخستین محصولات غذایی تغییریافته ژنتیکی در اوایل دهه ۱۹۹۰ وارد بازار شد. براساس استاندارد کشاورزی ارگانی (زیستی) کانادا، استفاده از ارقام گیاهی، بذر، مواد تکثیری، ژرم پلاسم، قلمه یا هر گونه ماده گیاهی که براساس مهندسی ژنتیک یا از موجودات تغییر یافته ژنتیکی با فناوری مربوط به آن به دست آمده باشد ممنوع است.

تفاوت اصلاح سنتی و مهندسی ژنتیک

​

یک دورگ، حاصل آمیزش دو فرد متفاوت یا دورگه متفاوت از یک گونه است. این با افراد یا از رگه ها که به شکل آگاهانه انتخاب و آمیزش داده میشوند از بعضی جنبه ها با همدیگر تفاوت دارند.

چنانکه تلاقی آنها باعث بروز پدیده دورگ برتر می شود که مثال آن تلاقی دورگه ذرت است که حاصل فرایندی طبیعی است.

اما یک گیاه تولید شده از مهندسی ژنتیک، حاصل فرآیندهایی غیر طبیعی است. مهندسی ژنتیک مستلزم عبور از موانع و محدودیت هایی است که به شکل خاص در طول زمان در موجودات تکامل یافته است تا از تمامیت و ماهیت گونه حفاظت کند.

این موانع به دلیل حفاظت گونه در برابر هجوم DNA بیگانه و عدم راهیابی DNA گونه به دیگر گونه ها وجود دارند.

با این حال، گیاهان همواره تلاش زیادی به خرج می دهند تا ژن های خودی را از ژن های بیگانه شناسایی کرده و آنها را از تلاقی با یکدیگر مصون بدارند و تمامیت گونه ای خود را حفظ کنند.

تولید یک گیاه مهندسی ژنتیک به معنای از بین بردن تمام این موانع ذاتی و تکاملی در برابر هجوم DNA بیگانه است.

مهندسی ژنتیک چگونه عمل می کند؟

متخصصان فناوری ارگانیک (زیستی) بیش از آن که در اصلاح گیاهان زراعی به دنبال کسب صفات مطلوب باشند، تلاش می کنند تا ژن های مربوط به صفات مورد نظرشان را جدا و وارد سلولهای دیگر کنند.

این متخصصان برای وارد کردن ژنها به سلولها، یک بسته چند ژنی را از یک موجود به موجود دیگر منتقل می کنند.

آنها از قطعات کوچک حلقوی DNA که در باکتری وجود دارد و پلاسمید نامیده می می کنند استفاده می کنند و با برش زدن آنها ژن های مورد نظر را اضافه می کنند.

در این مورد نظر یا راه انداز (معمولا از ویروس موزاییک گل کلم گرفته می شود) نشانگر شرکت دارند. راه انداز باعث میشود تا ژن جدید به طور کامل و همیشگی سلول میزبان شود.

برای خواندن ادامه مطلب همه چیز درباره مهندسی ژنتیک کلیک کنید.

مدیریت تلفیقی آفات در کشاورزی ارگانیک

 ​

مدیریت صحیح آفات، بیماری ها و علف های هرز: استفاده از سموم شیمیایی مصنوعی در کشاورزی ارگانیک مجاز نیست، مگر کاربرد بعضی از ترکیبات معدنی ساده که مورد تایید فدراسیون بین المللی جنبش کشاورزی ارگانیک (IFOAM) قرار گرفته باشد. در کشاورزی ارگانیک از روش های مختلفی برای پیشگیری خسارت یا مبارزه با آفت های کشاورزی استفاده می شود که به آن مدیریت تلفیقی آفات (IPM) گفته می شود.

تاریخچه مدیریت تلفیقی آفات

با کشف و اختراع انواع آفت کش های شیمیایی در قرون اخیر، به شکل گسترده از آنها در حوزه های مختلف و از جمله کشاورزی استفاده شده است.

هرچند استفاده از این مواد در کوتاه مدت باعث کنترل سریع آفات و رشد و توسعه کشاورزی و تولیدات مختلف باغی و زراعی می شد، ولی تأثیرات بلند مدت خطرناکی در محیط زیست می گذاشت و باعث ورود سموم شیمیایی مختلف به محصولات غذایی و چرخه غذایی انسانها می شد.

از دیگر آثار استفاده بیش از حد و کنترل نشده این مواد، ظهور و شیوع آفات جدید و ثانویه و طغیان مجدد آفات بود که از مقاومت ایجان این آفت کش ها ناشی میشد.

برای کاهش استفاده از این آفت کشهای شیمیایی، حذف اثرات نامطلوب آنها بر کشاورزی و مواد غذایی و در عین حال مبارزه مناسب با آفات، جلوگیری از زیانهای اقتصادی آنها و در نتیجه افزایش بازدهی تولید محصولات کشاورزی، از میانه های قرن بیست میلادی موضوع مبارزه و کنترل تلفیقی با آفات مطرح شد و مورد استفاده قرار گرفت.

روش های گوناگون در مدیریت تلفیقی آفات

الف) پیشگیری از آفت

١- جلوگیری از ورود عوامل خسارت زا به داخل مزرعه

​

اولین و مهم ترین گام در کنترل آفات ، بیماری ها و علف های هرز در واحدهای زراعی تولید محصولات ارگانیک، بکارگیری تمهیداتی است که با اجرای آن ها از ورود این عوامل زیان آور به مزرعه، گلخانه و انبار جلوگیری به عمل می آید. این اقدامات شامل: قرنطینه ، بوجاری بذر، مصرف بذر و نهال سالم و تهیه آن از منابع مطمئن، نصب توری روی در و پنجره های گلخانه ها و انبارها ، اطمینان از عاری بودن از عوامل بیماری زا و بذر علف های هرز توسط ماشین آلات و ادوات ، مصرف کودهای پوسیده و … می باشد.

برای خواندن ادامه مطلب مدیریت تلفیقی آفات در کشاورزی ارگانیک کلیک کنید.