جنس Capsicum گیاهی گلدار از خانواده سیبزمینی است. این جنس نامهای مختلفی دارد که بر اساس نوع و یا مکان آنها تعیین می شود. به انواع تند آن فلفلهای چیلی( chili) گفته می شود. به فلفلهای دلمه ای red pepper یا green pepper و یا bell pepper می گویند. در برخی کشورها هم به پودر تهیه شده از انواع فلفلها پاپریکا( paprika )گفته می شود. ماده موثره در انواع فلفلها کاپسیسین (methyl vanillyl nonenamide) است که مسئول طعم تند اکثر فلفلهاست. این ماده بر روی پستانداران چنین تاثیری دارد ولی پرندگان طعم تند این ماده را احساس نمی کنند. این ترکیب در همه قسمتهای میوه به استثنای داخل بذرها تولید می شود. با وجود اینکه این ماده در داخل بذرها وجود ندارد ولی غشای سفیدرنگ اطراف آن سرشار از این ماده است. فلفل دلمه ای یا bell pepper فاقد این ماده است. تفاوت این فلفل با فلفلهای تند ژنتیکی است. فلفلهای تند یا چیلی در طب سنتی آمریکا اهمیت زیادی دارد. در یک نظر سنجی در سال 2005، 2000 نفر فلفل را چهارمین گیاه محبوب بریتانیا انتخاب کردند.
بوته فلفل تولید شاخههاى فرعى زیادى مىکند که هر کدام به یک غنچه گل ختم شده و به گیاه فرم چترى مىدهد. برگهاى فلفل اغلب کشیده یا قلبى شکل با لبه صاف مىباشند و بهوسیله دمبرگ نسبتاً بلندى به ساقه متصل مىشوند. گلهاى فلفل دوجنسى یعنى نر و ماده بوده و علاوهبر اینکه در غنچه انتهائى ظاهر مىشوند، اغلب بهصورت تکى و گاهى بهطور دوتائى در زاویه برگ و شاخهها بهوجود مىآیند. ظهور گلها بهتدریج انجام مىگیرد و از مرحله گل تا شروع برداشت ۴ تا ۶ هفته طول مىکشد.
میوه این گونه ها از نظر رنگ، اندازه و شکل متفاوت هستند. یکی از تفاوتهای اصلی در بین فلفلها میزان کاپسیسین است که بر اساس واحد گرمای Scoville اندازه گیری می شود. در حال حاضر تندترین فلفل Carolina Reaper نام دارد که بیش از 2 ملیون SHU کاپسیسین دارد.
فلفل های شیرین
• بیگ بِنانا (Big Banana) – دارای میوه های بسیار کشیده و قرمز
• مارکونی روسو (Marconi Rosso) –دارای میوه های قرمز و شیرین، از گونه های ایتالیایی
• فیستا (Fiesta) –دارای میوه های زرد براق
• بِل بوی (Bell Boy) –دارای میوه های سبز رنگ با پوست ضخیم
• پورپل بیوتی (Purple Beauty)– دارای میوه های ارغوانی که تبدیل به قرمز می شوند
فلفل های قرمز
• جالاپنو (Jalapeno) – دارای میوه های سبز که تبدیل به قرمز می شوند
• جوز لانگ(Joe’s Long) – دارای میوه بسیار کشیده و قرمز
• هابانِرو (Habanero) –دارای میوه های بسیار تند و نارنجی
• مجاری (Hungarian Hot Wax) –خیلی تند نیست و میوه های زرد آن تبدیل به قرمز می شوند
• کایِن (Cayenne) – دارای میوه های قرمز براق
گیاه فلفل گیاهی است که خود گرده افشانی (Self pollination)دارد؛ در گرده افشانی مستقیم دانه های گرده یک گل به روی مادگی همان گل یا گل دیگری که بر روی همان گیاه قرار دارد انتقال می یابد. بنابراین برای این کار احتیاج به کمکی نخواهند داشت و در اکثر موارد خود گرده افشانی، صورت می گیرد و گلها به صورت افقی یا آویزان قرار می گیرند و گرده می تواند به راحتی روی سطح کلاله بچسبد. اگر فلفل در باغ یا مزرعه باشد،حشرات در انتقال گرده و افزایش به میوه نشستن کمک می کنند. اما اگر فلفل شما داخل گلدان باشد و دور از محیطی که زنبورها و سایر حشرات هستند قرار گرفته باشد شما می توانید خودتان به صورت دستی به گرده افشانی آنها کمک کنید. که این به یکی از این دو روش قابل انجام است.روش اول اینکه شما می توانید روزی یک یا دو بار به آرامی به گلهای فلفل ضربه بزنید تا گرده ها از آنها بریزد و گرده افشانی صورت گیرد روش دوم استفاده از یک قلموی نرم یا گوش پاک کن است که به کمک آن می توانید گرده ها را از روی گل ها جمع کرده و بروی گل دیگری قرار دهید و به این ترتیب به گرده افشانی گیاه کمک کنید.
فایده فلفل تند به دلیل وجود کپسایسین است؛ این ماده یک ترکیب گیاهی زیست فعال است که ترکیب اصلی فلفل قرمز و عامل تندی طعم آن را منجر میشود. انواع مختلفی از فلفل قرمز وجود دارد که عمدتا به عنوان چاشنی استفاده میشود.
فلفل قرمز حاوی کپسایسین است که سلامت معده را حفظ میکند ومی تواند زخم معده را درمان کند. این فلفل حاوی آنتی اکسیدان و سایر ترکیباتی است که برای تسکین مشکلات گوارشی مانند اختلالات معده، گازهای رودهای و اسهال و گرفتگی عضلات عمل میکند، زیرا باعث تحریک آب معده شده و بر اسیدیته آن تأثیر میگذارد و از تحریک جلوگیری میکند.
یکی دیگر از مزایای فلفل تند نقش آن به عنوان یک داروی طبیعی برای مبارزه با سرطان است و طبق مطالعات آمریکایی در مورد سرطان، فلفل با تخریب انواع اساسی ردههای سلولهای سرطانی و همچنین درمان سایر سرطانها، به از بین بردن سلولهای سرطانی در خون و از بین بردن سرطان پروستات کمک میکند.
برای خواندن ادامه مطلب خواص باورنکردنیه فلفل قرمز + طریقه کاشت فلفل قرمز کلیک کنید.
درخت انبه ارتفاع آن تا ۱۲ متر میرسد، منشا اصلی آن در هند و مالزی بوده است ولی امروزه در نواحی دیگر آسیا، هند، جاوه و غیره توسعه یافته، پرورش می یابد. در جاوه معادل دو میلیون از این درخت وجود دارد. میوه آن خوراکی و دارای طعم شیرین است. برگ های این درخت نیزه ای شکل، گلهای آن زرد یا قرمز رنگ و به صورت خوشه ای هستند. میوه آن که منگو نامیده میشود، بیضوی شکل و دارای طعمی مطبوع و شیرین بوده و دارای هسته ای نسبتا بزرگ است.
گل های درخت انبه به صورت خوشه ای در انتهای شاخه گل دهنده و برگهای آن نیزه ای، بدون کرک و شفاف است. میوه آن تخم مرغی شکل به اندازههای مختلف، خوراکی و شیرین است، داخل گوشت میوه یعنی در مرکز آن هسته ای بزرگ قرار دارد. این درخت، بومی هندوستان، مالزی و مالت است و در سایر مناطق آسیای حاره نظیر جاوه کاشته میشود، در ایران در جنوب کشور کاشته میشود.
از کشت انبه در هندوستان نزدیک به ۴۰۰۰ سال می گذرد. در قرن نوزدهم میلادی تجار میوه انبه را به غرب هند، آفریقا و جنوب آمریکا معرفی کردند. کمی بعد، تجار عرب آن را به ایران و مصر حمل کردند و حالا این میوه، در مقیاس وسیع در کشورهای مختلف مانند هند، چین، مالزی، اندونزی و استرالیا کشت می شود. از پرورش آن، دو رگه ها و واریته های متعددی به دست آمده که هر یک ظاهری متفاوت از دیگری دارد.
منگو رسیده، از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک و منگو نارس، سرد و خشک است. انبه یا منگو نارس، تولید کننده بلغم و سودا در بدن می باشد. این میوه بسیار مقوی بوده و تقویت کننده بدن است و تقویت کننده قوای جنسی است، رنگ صورت را درخشان می کند. دهان را خوش بو می کند. ادرار آور است. یبوست را برطرف می کند.
انبه تمیز کننده خون می باشد. خوردنش بوی بد بدن را از بین می برد، حرارت بدن را کاهش میدهد و تب را پایین می آورد. این میوه برای رفع اسهال مفید است. سر درد، تنگی نفس و سرفه را از بین میبرد، دارای هسته بزرگی است که در وسط آن مغز آن قرار دارد که، به جای مغز بادام می توان از آن در شیرینیجات استفاده کرد.
خوردن مغز هسته منگو، اسهال را برطرف می کند و برای درمان سرماخوردگی مفید است. سرفه های سخت را درمان می کند و درمان کننده بواسیر خونی است. خانم هایی که دچار خون ریزی از رحم می باشند و یا بین دو عادت ماهیانه خون ریزی دارند برای رفع آن باید از مغز هسته این میوه استفاده کنند. مغز هسته انبه کرم کش و ضد استفراغ است. گل آن، سرد و خشک است و اسهال را رفع می کند، برای پیشگیری از ناهنجاری های کمبود ویتامین A مثل شب کوری، بسیار مفید است.
برای خواندن ادامه مطلب کاشت و پرورش انبه کلیک کنید.
خربزه درختی بومی مکزیک و آمریکای مرکزی است. امروزه این گیاه در بیشتر مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری کشت میشود. هند بزرگترین تولیدکننده پاپایا در جهان میباشد. از میوه گیاه پاپایا به طور وسیع برای مصرف به عنوان میوه تازه در نوشیدنیها، ژله، مربا، کیک، بستنی و به صورت خشک و کریستاله مورد استفاده قرار میگیرد. از نظر ارزش غذایی، میوه رسیده خربزه درختی منبع غنی از ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای سلامت انسان میباشد. میزان ویتامین ث آن بیشتر از گوجه فرنگی و مرکبات است. پاپایا چندین کاربرد در صنعت دارد. از نظر بیوشیمیایی، ترکیبات برگ و میوه آن پیچیده است و چندین پروتئین و آلکالوئید با کاربرد دارویی و صنعتی مهم تولید میکند.
خربزه درختی با نام علمی (Carica papaya L.) که متعلق به خانواده (Caricaceae) و گیاهی دولپه و پلیگام میباشد. خربزه درختی گیاهی همیشه سبز و سریع الرشد میباشد که عمر کوتاهی (5 تا 7 سال) دارد. این گیاه دارای ساقه منفرد، اسفنجی و توخالی به رنگ خاکستری یا قهوهی متمایل به خاکستری است. قطر تنه بین 10 تا 30 سانتیمتر و ارتفاع آن بین 2 تا 10متر است. در پاپایا برگها به صورت خوشه در رأس و بخش بالایی ساقه قرار دارند. شکل برگها پنجهای بوده و حاوی 7 تا 11 لوب میباشند. خربزه درختی معمولا دو پایه است و از نظر جنسیت به سه دسته نر، ماده و دوجنسی طبقهبندی میشود. جنسیت در خربزه درختی تحت تاثیر شرایط آب و هوایی به ویژه دما و خشکی قرار میگیرد. گلها در خربزه درختی در مجاورت برگها ظاهر میشوند. گلهای ماده به صورت تکی یا در خوشههای 2 تا 3 تایی ظاهر میشوند. گلهای نر کوچکتر و به تعداد بیشتر بوده و بر روی گل آذینی به طول 60 تا 90 سانتیمتر ظاهر میشوند میوه در آن، گرد تا بیضی و به رنگ نارنجی متمایل به زرد تا زرد میباشد.
ابعاد میوه پاپایا حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر است. پوست این میوه ابتدا سبز است و زمانی که کاملاً رسیده و آماده مصرف شود، به رنگ زرد کهربایی تا کمی نارنجی درمیآید. این میوهی آبدار، گوشتی زرد، نارنجی یا صورتی و بافت نرم و شیرینی دارد. درون گوشت پاپایا دانههای سیاه کوچک زیادی وجود دارد که تلخ مزه هستند. میوه رسیده را میتوانید به صورت خام مصرف کنید. از آنجا که میوه نرسیده حاوی میزان زیادی لاتکس است، میتواند باعث تحریک انقباضات شود. به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف آن را بپزید. این میوه در تهیه سالاد و اسموتی کاربرد زیادی دارد.
نام فارسی | پاپایا، خربزه درختی |
نام انگلیسی | papaya |
نام علمی | Carica papaya L. |
خانواده | Caricaceae |
خواص و فواید پاپایا بسیار زیاد است. این میوه حاوی آنزیمی به نام پاپایین است. این آنزیم زنجیرههای پروتئینی ماهیچههای گوشت را میشکند و هضم آن را سادهتر میکند. پاپایا سرشار از آنتی اکسیدانهایی مانند کاروتنوئید و لیکوپن، فیبر، انواع ویتامین مانند ویتامین آ و ث و مواد معدنی است.
بر اساس تحقیقات، لیکوپن و ویتامین ث از بیماریهای قلبی پیشگیری میکنند. از آنجا که پاپایا سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین است، میتواند بیماریهای قلبی را دور کند و اثر محافظتی کلسترول خوب با نام HDL را افزایش دهد.
کاروتنوئیدهای موجود در این میوه مانع از چسبیدن و رسوب کلسترول در دیواره رگهای خونی میشود و میتواند از سکتههای قلبی جلوگیری کند. فیبر موجود در این میوه هم کلسترول بد خون را کاهش میدهد.
برای خواندن ادامه مطلب کاشت و پرورش درخت پاپایا کلیک کنید.
گیاه کاسنی با نام علمی Cichorium intybus متعلق به خانواده گل ستاره ای ها (Asteraceae) است. کاسنی گیاهی علفی و پایا به ارتفاع 30 تا 120 سانتیمتر، با ساقهای راست و بدون کرک است. گلهای کاسنی به رنگ آبی و به تعداد زیاد در طول گیاه میروید. ریشه کاسنی قطور و محکم است که قطر آن به یک سانتیمتر و طولش تا یک متر میرسد. رنگ بیرونی ریشه قهوهای، ولی داخل آن سفید و شیرابه ای سفید رنگ دارد.
کاسنی در بسیاری از نقاط جهان، از جمله در مناطق زیادی از ایران، بهطور خودرو میروید. قسمت مورد استفاده کاسنی ریشه و گل آن است.
گیاهی علفی و در نواحی مختلف به صورت یک ساله، دوساله و چندساله است. دارای ساقه ای است که در حالت وحشی، ارتفاعش به ۰.۵ تا ۱.۵ متر می رسد ولی اگر پرورش یابد از دو متر نیز بیشتر می شود. از ویژگی های آن، این است که ریشه ای قوی، به قطر انگشت، به درازی ۰.۵ تا یک متر دارد و رنگ آن نیز قهوه ای می باشد و اگر قطع شود، رنگ آن به سفید مایل می شود و در داخل ریشه آن، شیرابه ای شیری رنگ جریان دارد.
ساقه کاسنی، باریک، استوانه ای و دارای انشعابات کم در ناحیه نزدیک به راس گیاه است. به طوری که فقط در قسمت های انتهایی ساقه، شاخه هایی با حالت فاصله دار از محور اصلی، در گیاه دیده می شود. کاسنی در زمین های نسبتا مرطوب کنار جاده ها، اماکن بایر و دامنه های کم ارتفاع اغلب نواحی اروپا، از جمله سوئد، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا به حالت خودرو می روید. در آمریکای شمالی نیز به حالت نیمه وحشی درآمده است.
کاسنی ، برگ های متناوب (در هر گره شاخه تنها یک برگ وجود دارد) و پوشیده از تارهای فراوان در اطراف رگبرگ میانی دارد. شکل ظاهری برگ های قاعده ساقه آن با بقیه فرق دارد. مانند آن که در قاعده ساقه، برگ ها معمولا دراز و منقسم به قطعات عمیق دندانه دار هستند و به یک قسمت انتهایی مثلثی شکل منتهی می شوند و هرقدر که به راس ساقه نزدیک شویم، برگ ها کوچک تر می شوند و کناره تقریبا ساده و وضع ساقه آغوش پیدا می کنند.
گل های زیبا و آبی رنگ کاسنی، در تابستان از تیر ماه تا شهریور ظاهر می شود و چون به تعداد زیاد و به شکل فاصله دار در طول محور دراز ساقه شکفته می شود، از این جهت منظره ای بسیار زیبا به گیاه می بخشد. در هر کاپیتول کاسنی، ۱۸ تا ۲۰ گل زبانه ای، که به ۵ دندانه منتهی می شوند، وجود دارد که در انولوکری سبز رنگ و مرکب از ۲ ردیف براکته واقع شده اند. میوه آن فندقه، ۴ سطحی، نسبتا مسطح و منتهی به مجموعه ای از فلس های بسیار کوچک است.
از مشخصات این گل ها، این است که در مقابل تابش نور خورشید، حالت شکفته و بازشده به خود می گیرند، اما درهنگام غروب آفتاب یا موقع شب، یا در هوای مه آلود و بارانی، گل های واقع بر روی کاپیتول، به هم نزدیک می شوند و آن را به صورت بسته و نشکفته نشان می دهند.
پرورش کاسنی به عنوان یک گیاه زینتی در بعضی نواحی معمول است. بعضی از پایه های این گیاه نیز، به تناسب شرایط متفاوت محیط زندگی، دارای گل هایی به رنگ های سفید نیز می باشند. کاسنی دارای گونه های متعددی برای پرورش دادن است، که بعضی از آن ها برگ های پهن و برخی دیگر، برگ های موج دار و منقسم دارند.
برای خواندن ادامه مطلب همه ی آنچه که درباره گیاه دارویی کاسنی باید بدانید! کلیک کنید.
نخست بهتر است به تعاریف گیاهان دارویی و این که چه گیاهانی می توانند ارزش دارویی داشته باشند بپردازیم. گیاه دارویی در واقع به گیاهی گفته میشود که تمامی یا قسمتی از اجزای تشکیل دهنده آن به صورت تازه، خشک شده و یا فرآوری شده به منظور تشخیص، درمان و پیشگیری بیماری خاصی در بدن موجودات زنده نظیر انسان استفاده می گردد.
مواد موثره موجود درگیاهان دارویی از گذشته های بسیار دور تا به امروز نقش ویژه و ارزشمندی را در طب سنتی و طبیعی در سراسر جهان ایفا کرده اند. سرزمین هایی نظیر هند، مصر، روم و چین به عنوان اولین خاستگاه های طب سنتی دنیا شناخته می شوند.
گیاهان دارویی در تأمین بهداشت و سلامت تمامی جوامع انسانی، ارزش و اهمیت ویژه ای دارند و توانسته اند هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری ها موثر واقع شوند. بر همین اساس تأکید سازمان بهداشت جهانی نیز در جایگزینی تدریجی داروها و مواد طبیعی به جای داروهای شیمیایی است و همین امر منجر به سرمایهگذاری، برنامهریزی، کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در کشورهای مختلف جهان به منظور تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی گردیده است.
خوشبختانه کشور ایران از لحاظ گیاهان دارویی دارای موقعیت خدادادی منحصر به فردی است که می توان با انجام برنامه ریزی ها و مطالعات درست بر روی آن، به مدل مشخص و گستردهای از تولید و بهره برداری از فرآورده های مبتنی بر گیاهان دارویی دست پیدا کرد که تحقق این امر منجر به صادرات جهانی این محصول ارزشمند و اشتغال زایی در سطح کشور می شود. در ادامه در این خصوص بیشتر توضیح خواهیم داد.
در حال حاضر کشورهای پیشرفته جهان به استفاده از فرآورده های گیاهی چه در صنعت داروسازی و چه در صنایع غذایی و آرایشی بهداشتی روی آورده اند. این مسئله برای کشور ما که دارای موقعیت طلایی به لحاظ تنوع آب و هوایی و کشت انواع گیاهان دارویی است می تواند به منزله یک فرصت مناسب جهت توسعه این صنعت و افزایش رونق اقتصادی کشور باشد. بنابراین باید بتوانیم به بهترین نحو ممکن از این فرصت استفاده کنیم و حضور خود را در بازارهای جهانی بیشتر از گذشته افزایش دهیم.
امروزه بسیاری از گیاهان دارویی در ایران به صورت کاملا هدفمند در مزارع پرورش داده می شوند. اما علاوه بر کشت گیاهان دارویی انجام اقداماتی بر روی این گیاهان نظیر خشککردن، بستهبندی، عرقگیری، تهیهپودر، اسانس و عصاره می تواند باعث حفظ ارزش دارویی آنها شده و به این ترتیب میزان اثربخشی آنها را افزایش دهد. از این رو فرآوری علمی گیاهان دارویی نیز اهمیت قابل توجهی در افزایش فروش این محصولات خواهد داشت.
تنوع آب و هوای ایران و شرایط اکولوژیک مختلف آن از عواملی هستندکه کاشت گیاهان دارویی در این کشور را به یک شغل مناسب با درآمدزایی نسبتا بالا تبدیل کرده اند. زعفران، نعناع فلفلی، بابونه، گل گاوزبان، حنای اتابک، گل محمدی، زیره سیاه از عمدهترین گیاهان دارویی هستند که در ایران کشت میشوند. تا کنون حدود ۸۰۰۰ گونه گیاهی مختلف در ایران یافت شده است که از میان آنها در حدود ۲۳۰۰ گونه از خواص دارویی، عطری، ادویهای و آرایشی بهداشتی برخوردار هستند.
آمار مذکور دو برابر گونه های یافت شده در قاره اروپا را نشان می دهد. علاوه بر این حدود ۱۷۲۸ گونه از این گیاهان یاد شده بومی هستند و منحصرا به ایران تعلق دارند. از این رو ایران و همچنین کشور ترکیه از غنیترین منابع گیاهان دارویی موجود در دنیا با تنوع بسیار زیاد برخوردار هستند که به عنوان یک ظرفیت انحصاری به شمار می آید. اما این مسئله به تنهایی کافی نیست و برای گسترش این صنعت تحقیقات و مطالعات بیشتری نیاز است.
شناسایی پتانسیل های نهفته در هر منطقه از ایران یکی از اقداماتی است که می تواند در افزایش بازدهی این صنعت تاثیر زیادی داشته باشد. برای مثال همدان در زمینه تولید گشنیز و رازیانه رتبه اول کشور را دارد و ۱۹ قلم گیاه دارویی دیگر نیز مانند گلگاوزبان، سنبلالطیب، بابونه، آویشن، خاکشیر، نعناعفلفلی، ختمی، بهلیمو و اسطوخودوس، آرتیشو یا کنگر فرنگی، گل همیشه بهار و کاسنی در این استان کشت می شود.
در ادامه با توجه به نیاز بازار و کمبود هایی که هر ساله در بازار گیاهان دارویی دیده می شود، به معرفی برخی از گیاهان دارویی که از لحاظ کاشت در ایران توجیه اقتصادی دارند می پردازیم. امید است نکات ارائه شده در زیر، کشاورزان عزیز را در انتخاب گیاه مورد نظر برای کشت یاری نماید تا به اشتباه محصولاتی را کشت نکنند که بازارش اشباع شده و یا قیمتش مقرون به صرفه نیست.
کاشت گیاهان دارویی گران قیمت میتواند علاوه بر سودآوری برای کشاورزان نیاز به این محصول را در جامعه تامین نماید. مهمترین گیاهان دارویی گران قیمت در حال حاضر بابونه، بادرنجبویه، به لیمو، مریم گلی و آویشن میباشد.
این گیاه دارویی برگ ها و گل های ریزی دارد که رنگ گل های آن صورتی می باشند. طول علف هفت بند حدودا نیم متر بوده و ساقه های آن به شکل خوابیده رشد میکنند. علف هفت بند گیاهی یک ساله است و به دلیل مقاومتی که دارد در بیشتر مناطق میروید. در ایران نیز در استان های تهران، آذربایجان غربی و شرقی، خراسان، خوزستان و غیره این گیاه دارویی به شکل گسترده کشت و برداشت میشود. همچنین این گیاه بصورت وحشی در چمنزارها، بین تخته سنگ ها، کنار جاده ها و مناطق متروکه رشد میکند.
برای خواندن ادامه مطلب کدام گیاهان دارویی مناسب کشت در ایران هستند؟ کلیک کنید.